شمارش معکوس برای خشکی تنها تالاب کرمانشاه

موبنا-در پی اخبار خشکی تالاب‌ها و رودخانه‌ها این بار زمزمه خشکی تالاب هشیلان تنها تالاب کرمانشاه به گوش می‌رسد که زمانی با ارتفاع یک هزار و ۳۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا زیستگاه مناسبی برای لک لک، حواصیل، بوتیمار، غاز خاکستری و انواع اردک بود و امروز جز سرزمینی برهوت مانند با خاکی نسبتاً مرطوب چیزی باقی نمانده است.

با حال وخیمی که این روزها بر تالاب هشیلان حاکم شده نه تنها خبری از پرندگان و پستانداران و جوندگان اطراف این تالاب نیست بلکه از ماهیان کف این تالاب هم حتی نمی‌توان اثری باقی نمانده و از عظمت تالابی که زمانی ۱۱۰ جزیره کوچک و بزرگ را در خود جای می‌داد حالا یک زمینی خاکی بیش باقی نمانده است.

امروز تنها تالاب کرمانشاه نفس‌های آخرش را می‌کشد و بی آنکه توجه مسئولی را به خود جلب کند به سرنوشت دیگر تالاب‌های کشور دچار می‌شود.

تالاب هشیلان در مسیر جاده کرمانشاه به روانسر در ۲۶ کیلومتری شمال غربی کرمانشاه و در دهستان الهیار خانی واقع شده اکنون در شرایط بحرانی و در مسیر خشکی کامل قرار گرفته استبه همین منظور با مراجعه به مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه جویای حال آن شدیم.

وجود حدود ۵۰۰۰ چاه غیر مجاز در کرمانشاه

احد جلیلیان مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اگرچه بارش‌های قابل قبولی در سال گذشته داشتیم اما با توجه به کمبود بارش‌ها در سنوات گذشته با کاهش جدی سفره‌های آب زیر زمینی و ذخایر آبی استان و همچنین خشکی در اکثر رودخانه و تالاب‌های استان هستیم.

وی با اشاره به وضعیت نابسامان تالاب هشیلان در کرمانشاه اشاره کرد و افزود: با وضعیت آبی استان اگرچه تالاب هشیلان به طور کامل خشک نشده اما به احتمال زیاد با توجه به گرمای زیاد و تبخیر آب در هفته جاری شاهد خشکی کامل این تالاب خواهیم بود.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه تصریح کرد: وجود چاه‌های غیرمجاز یکی از مهم‌ترین عوامل در خشکی تالاب و رودخانه‌های استان بوده که در سال گذشته ۲۳ حلقه چاه غیر مجاز شناسایی شد و به طور کامل برای انسداد معرفی شد اما تنها چهار مورد پیگیری و مورد برخورد قرار گرفت.

کوتاهی دستگاه‌های مسئول در مسدودسازی چاه‌های غیرمجاز

جلیلیان خاطر نشان کرد: طی یک ماه گذشته با برگزاری جلسات سازگاری با کم آبی در سالن جلسات استانداری مقرر شد که آب منطقه‌ای ظرف ۲ هفته ۱۹ چاه غیر مجاز باقی مانده از سال گذشته را مسدود کند که در این بازه زمانی تنها ۱۰ مورد مورد برخورد قرار گرفتند اما هنوز عملیات راستی آزمایی و عدم ادامه روند فعالیت این چاه‌ها مورد بررسی انجام نشده است.

وی عنوان کرد: بر اساس آمارهای ارائه شده بیش از چهار تا پنج هزار چاه غیر مجاز در استان کرمانشاه وجود دارد که همین تعداد نشان دهنده فجایع طبیعی خواهد بود که در راستای فعالیت این چاه‌های غیر مجاز اکثر رودخانه‌های اطراف آنها خشک شده‌اند.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه همچنین با تاکید و بر روند اشتباه در الگوی کشت، متذکر شد: آنچه که بر اساس الگوی کشت به سازمان جهاد کشاورزی ابلاغ شده مبنی بر اصلاح روند و کشت کشاورزی و آموزش به آنها بوده اما اکنون شاهد زمین‌های ۲ و سه کشته با محصولات آب بر مانند ذرت، چغندر، سیب زمینی و پیاز هستیم.

جلیلیان ادامه داد: تا زمانی که با این روند به سمت جلو حرکت شود و بدون نظارت بر ۲ مسئله چاه‌های غیر مجاز و الگوی ناصحیح کشت ادامه داده شود باید به زودی شاهد از بین رفتن تمامی رودخانه و سفره‌های زیر زمینی بود.

خشکی بیشتر از ۹۵ درصدی تالاب هشیلان

وی که به صورت حضوری برای بازدید از تالاب خشک شده هشیلان سفر کرده بود با توصیف وضعیت خشکی این تالاب، مطرح کرد: احیا تالاب هشیلان به دلیل کم کاری‌های انجام گرفته در طول سال‌های گذشته و بی اعتنایی به وضعیت کنونی به معجزه نیازمند است و هرچقدر آب با تانکر به این تالاب ریخته شود مانند آبکش خواهد بود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه گفت: اگرچه اضافه کردن آب با تانکر به تالاب ۴۵۰ هکتاری هشیلان کاری سخت و در عین حال بدون فایده‌ای است اما برای مدت کوتاهی تا شروع فصل بارندگی‌ها می‌توان این تالاب را خشک ندید.

جلیلیان به خطر خشکی دیگر منابع آبی استان کرمانشاه و سراب‌ها نیز تاکید کرد و افزود: علاوه بر خشکی بیش از ۹۵ درصدی تالاب هشیلان سایر سراب‌ها و رودخانه‌های استان نیز در آستانه خشکی بوده و تنها با بارش زودهنگام به ویژه بارش برف به دلیل ماندگاری بالا در خاک و سفره‌های زیر زمینی می‌توان به احیای موقت این تالاب و رودخانه‌ها امیدوار بود.

با توجه به دلایل گفته شده برای خشکی تالاب هشیلان و دیگر رودخانه‌های استان بر اساس نظرات کارشناسان یکی دیگر از عوامل مؤثر در خشکی‌ها وجود سدها و ساخت و ساز بی رویه سد پر مسیر آب‌ها است که با وجود ۱۲ سد در استان کرمانشاه باید دید چه میزان در روند خشکی تالاب‌و رودخانه‌های مؤثر هستند.

عدم پاسخگویی دستگاه‌های متولی در برابر بحران خشکی تالاب هشیلان

اما همانطور که گفته شد چاه‌های غیرمجاز مهمترین عامل اصلی خشکی تالاب هشیلان بوده که متأسفانه مورد بی توجهی شرکت متولی قرار گرفته است، با این حال به سراغ شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه رفتیم.

اما با وجود تماس‌های مکرر با اداره آب و فاضلاب کرمانشاه به عنوان اصلی‌ترین ارگان متولی در حوزه برخورد با متخلفین و نیز انسداد چاه‌های غیر مجاز تاکنون هیچ پاسخی از سوی دریافت نشده است.

بی اعتنایی و بدی تدبیری مسئولین، ناکارآمدی و عدم پاسخگویی مسئولین این روزها بلای جان تالاب‌هایی همچون هشیلان بوده است. مسئولانی که پس از بروز بحران‌های زیست محیطی به جای برنامه‌ریزی جهت احیا، همچنان عدم پاسخگویی را پیشه خود می‌کنند.

مهر