منشاء تغییر رنگ اقیانوس‌ها چیست؟/ تغییر رنگ ۶۰ درصد اقیانوس‌ها تا سال ۲۱۰۰
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور با اشاره به تاثیر تغییرات اقلیمی و افزایش گازهای گلخانه‌ای بر تغییر رنگ اقیانوس‌ها اظهار کرد: بر اثر تغییر رنگ اقیانوس‌ها زنجیره غذایی در اکوسیستم‌های اقیانوسی تحت تاثیر قرار گرفته و بخش عمده‌ای از منابع غذایی در دسترس بشر از بین رفته است.
موبنا-تغییرات اقلیمی، دخالت‌ها و فعالیت‌های انسانی، افزایش گازهای گلخانه‌ای و پدیده‌های مشابه که طی سال‌های اخیر کشور ما را تحت تاثیر قرار داده‌اند، علاوه بر خشکی تاثیرات بسیار زیادی نیز به سطح دریاها و اقیانوس‌ها گذاشته‌اند، به‌گونه‌ای که موجب تغییر رنگ آب اقیانوس‌ها شده‌اند. به گفته رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور این مسائل موجب افزایش سرعت تغییر رنگ اقیانوس‌ها طی ۲۰ سال گذشته شده است و درحال حاضر حدود ۵۶ درصد سطح اقیانوس‌ها دچار تغییر رنگ شده‌اند و یا متمایل به تغییر رنگ هستند.
مهدی رهنما در گفت و گو با ایسنا درباره تغییر رنگ اقیانوس‌ها اظهار کرد: از جمله شاخص‌های اندازه‌گیری تغییرات اقلیمی، تغییر رنگ اقیانوس‌ها است. رنگ اقیانوس‌ها نشان‌دهنده میزان زنده بودن اکوسیستم آن است. هرچه رنگ آن‌ها آبی و تیره‌تر باشد، به این معنا است که اکوسیستم و موجودات کمتری در آن زندگی می‌کنند و حتی فیتوپلانکتون‌ها نیز به تعداد و تراکم کمتری در آب وجود دارند اما هرچه رنگ آب به سبز متمایل باشد، میزان آلودگی و تراکم موجوداتی نظیر فیتوپلاکنتون بیشتر است.
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور افزود: دانشمندان بررسی کرده‌اند که اگر از شرایط جوی موجود، مدل‌سازی و افزایش گازهای گلخانه‌ای را در آن لحاظ کنیم، شاهد تغییر رنگ شدید اقیانوس‌ها تحت تاثیر افزایش این گازها خواهیم بود. به عبارتی بر اساس این مطالعات، تا سال ۲۱۰۰ رنگ حدود ۶۰ درصد اقیانوس‌ها از آبی به سبز مایل می‌شود که یکی از مهمترین علل آن افزایش گازهای گلخانه‌ای است.
وی ادامه داد: بررسی تصاویر ماهواره‌ای در بازه زمانی حدود ۳۰ سال گذشته نشان دهنده افزایش سرعت تغییر رنگ اقیانوس‌ها است. این تغییرات ناشی از دخالت‌ها و فعالیت‌های انسانی، افزایش گازهای گلخانه‌ای و تغییرات اقلیمی است. این مسائل موجب افزایش سرعت تغییر رنگ اقیانوس‌ها طی ۲۰ سال گذشته شده است و درحال حاضر حدود ۵۶ درصد سطح اقیانوس‌ها دچار تغییر رنگ شده‌اند و یا متمایل به تغییر رنگ هستند.
تغییر رنگ آب اقیانوس‌ها چگونه رخ می‌دهد؟
رهنما با اشاره وجود موجودات ریزی همچون آبزیان، باکتری‌ها و فیتوپلانکتون‌ها در اقیانوس‌ها اظهارکرد: این موجودات تاحدودی دی اکسید کربن را جذب می‌کنند. درواقع آن‌ها به منبع جذب کربن و تولید اکسیژن تبدیل می‌شوند. با افزایش فعالیت فیتوپلانکتون‌ها، کلروفیل بیشتری نیز تولید و غلظت آن در آب موجب گرایش رنگ آبی اقیانوس‌ها از آبی به سبز می‌شود.
وی افزود: نمونه‌ای از این تغییر رنگ‌ها در سواحل جنوبی ایران رخ می‌دهد که به آن « کِشَند قرمز» می‌گویند و نوع خاصی از جلبک‌ها تغییر رنگ آب به رنگ قرمز را موجب شده‌اند. بر اثر تغییرات دمایی، پساب‌های صنعتی و انسانی که وارد آب دریاها می‌شوند، میزان ذرات مغذی نیترات و فسفات در آب افزایش می‌یابد و موجب می‌شود که فیتوپلانکتون‌ها و جلبک‌های خاصی که در این مناطق هستند رشد و رنگ آب را به قرمز تبدیل کنند. این تغییرات موجب کاهش نفوذ نور به داخل آب می‌شود که کاهش اکسیژن را به دنبال دارد و آبزیان را نابود می‌کند همچنین این تغییر رنگ با تغییر دمای سطح آب و عوامل زیست محیطی بسیار زیاد دیگری نیز همراه است.
ورود پساب‌ها وآلودگی‌ها به اقیانوس یکی از عوامل تغییر رنگ آن
به گفته رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور علاوه بر افزایش گازهای گلخانه‌ای و آلودگی‌های ناشی از فعالیت انسانی، رخدادهای طبیعی نظیر توفان‌های گرد و خاک و عبور آن‌ها از سطح اقیانوس‌ها و دریاها را می‌توان به عنوان یکی از دلایل تغییر رنگ اقیانوس‌ها برشمرد. نفوذ و رسوب ذرات گرد و خاک در دریاها و اقیانوس‌ها موجب افزایش ذرات آهن‌دار و وارد شدن مواد مغذی بیشتر به آب می‌شود که این اتفاق غلظت کلروفیل را در آب و در نتیجه جمعیت فیتوپلانکتون‌ها را افزایش می‌دهد. مجموع این موارد بر تغییر رنگ اقیانوس‌ها تاثیرگذار است.
وی درباره چگونگی کنترل تغییر رنگ اقیانوس‌ها اظهار کرد: کنترل این مشکل تاحدودی دشوار است اما با کاهش جهانی انتشار گازهای گلخانه‌ای، عدم ورود پساب‌ها، مواد سمی همچون نیترات، فسفات و ذرات آهنی به اقیانوس‌ها در راستای کاهش سرعت گرمایش زمین شاید بتوانیم در این قضیه تاثیر مثبت بگذاریم.
از بین رفتن بخش اعظم منابع غذایی بشر با تغییر رنگ اقیانوس‌ها
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشوردرباره سطح گرمایش اقیانوس‌ها اظهار کرد: میزان این افزایش دما در سال ۲۰۱۹ ،۷۵ هزارم درجه بیش از حد متوسط ۴۰ ساله خود بود که این اتفاق از عوارض تغییر اقلیم و گرمایش جهانی است همچنین تحقیقات اخیر دانشمندان نشان داده است که دمای سطحی اقیانوس‌های جهان به میزان بی‌سابقه‌ای در حال افزایش است که این موضوع پیامدهای منفی بسیاری برای اکوسیستم‌های موجود در اقیانوس‌ها در پی خواهد داشت. محققان می‌گویند که دمای سطح اقیانوس‌های جهان به ۲۰.۹۶ درجه سانتیگراد رسیده است که این میزان، بالاترین مقدار اندازه‌گیری شده تاکنون محسوب می‌شود و به بالاترین حد رسیده است.
وی تاکید کرد: باید برای اینکه آینده بهتری داشته باشیم، تمام عواملی که بر محیط زیست تاثیر منفی می‌گذارند از جمله فعالیت‌های انسانی و معدن‌کاوی در بستر اقیانوس‌ها و دریاها و تاسیساتی که در سواحل ایجاد می‌شوند را کاهش دهیم و مدیریت کنیم، در غیر این صورت نتایج بسیار وحشتناکی تا سال ۲۱۰۰ در انتظار اکوسیستم‌های اقیانوسی است که به‌طور قطع بر زندگی انسان‌ها و بخش خشکی زمین نیز تاثیر خواهد گذاشت.
رهنما در پایان درباره تاثیر تغییر رنگ اقیانوس‌ها بر زندگی انسان‌ها و بخش خشکی زمین اظهار کرد: بر اثر این اتفاق، زنجیره غذایی در اکوسیستم‌های اقیانوسی تحت تاثیر قرار گرفته است و بخش عمده‌ای از منابع غذایی در دسترس بشر نیز از بین می‌روند. با توجه به شرایط ناشی از تغییر اقلیم و کمبود منابع تأمین مواد غذایی، اقیانوس‌ها می‌توانند به عنوان یک منبع عمده در تامین مواد غذایی جایگزین خشکی‌ها شوند.