ماموریت ۵۰۰ میلیون دلاری اروپا برای رمزگشایی سیاره زهره

موبنا – به گزارش فوربس، سیاره زهره، یک مهره سیاره‌ای سخت برای شکستن است. دهه‌ها پس از نخستین بررسی‌های راداری زمینی که به جو متراکم و تحت تسلط دی‌اکسید کربن سیاره خواهر ما نفوذ کرد، هنوز نمی‌دانیم که آیا زهره تاکنون دریاچه‌ها یا اقیانوس‌هایی داشته، قابل سکونت بوده، برای چه مدت قابل سکونت بوده و این که آیا ممکن است زمانی زندگی را در خود جای داده باشد یا خیر. همچنین، زمان و محرک دقیق آغاز اثر گریز گلخانه‌ای در این سیاره را نمی‌دانیم، اما می دانیم که دمای سطح آن به حدود ۴۵۰ درجه سلسیوس می‌رسد و فشار سطحی آن ۹۲ برابر زمین است.

در مقابل، ما اکنون نکات بیشتری درباره مریخ می‌دانیم. اتفاق نظر در میان جامعه علوم سیاره‌ای این است که حتی اگر اقیانوسی از آب در مریخ نباشد، حداقل دریاچه‌ها و رودخانه‌های بزرگی در آن وجود داشته است. مریخ احتمالا قابل سکونت بوده و نوعی حیات میکروبی را ایجاد کرده است؛ حتی اگر هرگز آن را شناسایی نکنیم.

زهره برای دهه‌های آینده، بیشتر به صورت یک معما باقی خواهد ماند اما ماموریت مداری ۵۰۰ میلیون دلاری آژانس فضایی اروپا (ESA) موسوم به “انویژن” (EnVision) به سیاره زهره که قرار است در اوایل دهه آینده پرتاب شود، احتمالا می‌تواند الگوی کنونی را در مورد آن چه که در حال حاضر درباره تاریخچه سطح زهره شناخته شده است، کاملا تغییر دهد.

اثر گریز گلخانه‌ای چه زمانی و چرا در زهره آغاز شد؟

انویژن که انتظار می‌رود در اوایل سال ۲۰۳۲ با موشک “آریان ۶۲” (Ariane 62) پرتاب شود، چهار سال در مدار قرار خواهد گرفت و نخستین ماموریت به زهره برای داشتن یک “سیستم سنجش رادار زیرسطحی” (SRS) خواهد بود. این سیستم طی ماموریت علمی چهار ساله خود، ویژگی‌های زیرسطحی سیاره را مستقیما تا عمق یک کیلومتری اندازه‌گیری خواهد کرد.

آژانس فضایی اروپا اعلام کرد، رادار ارائه‌شده توسط ناسا به تصویربرداری و نقشه‌برداری جهانی از سطح زهره خواهد پرداخت. این در حالی است که یک آزمایش علمی رادیویی، ساختار داخلی و میدان گرانش سیاره و همچنین جو آن را بررسی خواهد کرد. پژوهشگران هنوز در مورد این که زهره زمانی آب مایع فراوان یا حتی حیات داشته است، بحث می‌کنند؛ یعنی پیش از افزایش گرمایی که آن را غیر قابل سکونت کرد.

درک کردن سیاره زهره برای درک سیاره‌های زمینی در همه جا، از زمین خودمان گرفته تا سیاره‌هایی که در مدار ستاره‌های دوردست شبیه به خورشید هستند، بسیار مهم است. همچنین، این کار می‌تواند به ما در درک بهتر تغییرات آب و هوایی روی زمین کمک کند.

“آن گریت استراوم” (Anne Grete Straume)، دانشمند پروژه انویژن، در کنگره علمی یوروپلنت (Europlanet Science Congress) که ماه گذشته در اسپانیا برگزار شد، گفت: درک این موضوع که زهره چه زمانی و چگونه به نقطه اوج آب و هوایی خود رسید، مهم است.

فرضیه هیچکس این نیست که زمین هرگز به سیاره‌ غیرقابل سکونتی مانند زهره تبدیل شود، اما درک بهتر مکانیسم‌هایی که منجر به اثر گریز گلخانه‌ای در زهره شد، ممکن است به ما کمک کند تا بفهمیم که چگونه می‌توان تغییرات آب و هوایی را در زمین به بهترین نحو کاهش داد، اما این کار آسانی نیست.

“کالین ویلسون” (Colin Wilson)، دانشمند سیاره‌شناسی مرکز تحقیقات و فناوری فضایی اروپا (ESTEC)، در کنگره علمی یوروپلنت گفت: بررسی گذشته سیاره زهره و فهمیدن این که چگونه به جایی که حالا قرار دارد رسیده، دشوار است. همه چیز با آن چه که در حال حاضر می‌بینیم، مقایسه شده است.

ویلسون ادامه داد: اگرچه مدار نزدیکتر این سیاره به خورشید، دو برابر بیشتر نور خورشید را به آن می‌دهد اما زهره امروز کمتر از زمین، نور خورشید را جذب می‌کند زیرا این سیاره کاملا در ابرهای بسیار بازتابنده پوشانده شده است که ۷۰ درصد نوری را که روی آن می‌افتد، منعکس می‌کنند اما وقتی در میان ابرها فرود می‌آیید، هوا گرم‌تر و داغ‌تر می‌شود. این به دلیل جو غلیظ و اثرات گلخانه‌ای است که ایجاد می‌کند.

انویژن از سه طیف‌سنج مختلف برای تجزیه و تحلیل مواد معدنی روی سطح و ردیابی گازهای سطح و جو زهره استفاده خواهد کرد. این به نوبه خود می‌تواند نشان دهد که آیا زهره تاکنون مقادیر زیادی آب مایع مانند اقیانوس داشته است یا خیر. ویلسون گفت: چهار و نیم میلیارد سال به عقب برگردید تا به زمانی برسید که زهره و زمین تشکیل شدند و هر دو دارای یک اقیانوس ماگما و یک جو بودند.

وی افزود: در هر حال، داده‌هایی که امروز در اختیار داریم، به ما کمک نمی‌کنند تا به طور قطعی تصمیم بگیریم که آیا زهره زمانی یک اقیانوس گرم و مرطوب داشته یا هرگز آب مایع نداشته است اما اگر شبیه‌سازی‌های سیاره‌ای را اجرا ‌کنیم، بسیار آسان‌تر است که در مورد یک سیاره غیرقابل سکونت به نتیجه برسیم. درک این موضوع که دقیقا چقدر از یک ستاره می‌توان انتظار شرایط قابل سکونت را داشت، یک محاسبه پیچیده است. این موضوع به پوشش ابر روی ترکیب سطح و بازیابی مواد جوی در سیاره بستگی دارد.

چه موضوعی سیاره زهره را بیشتر اسرارآمیز می‌کند؟

استراوم این پرسش را مطرح کرد که چرا این نوع جو بسیار پرفشار وجود دارد و آیا جو واقعا با فعالیت‌های آتشفشانی تغذیه می‌شود یا خیر.

ویلسون گفت: با مأموریت “ماژلان” (Magellan) ناسا توانستیم آتشفشان‌ها، جریان‌های گدازه، شکاف‌ها و انواع ویژگی‌های زمین‌شناسی شگفت‌انگیز را شناسایی کنیم، اما من علاقمندم که بدانم آیا این فعالیت زمین شناسی اکنون ادامه دارد یا خیر.

به گفته ویلسون، رسیدن از تصویر ایستای زهره به یکی از سیاره‌های پویا، هیجان‌انگیزترین نکته برای ماموریت‌های بعدی در این سیاره خواهد بود.

 منبع: ایسنا