توضیح نحوه استقرار تلسکوپ «جیمز وب» با استفاده از «لگو» (+فیلم)

موبنا – تلسکوپ فضایی “جیمز وب” که بزرگ‌ترین تلسکوپ ساخته شده تاکنون است در روز ۲۵ دسامبر(چهارم دی) به فضا پرتاب شد.

ایده ساخت لگوی آن در وبسایت “Lego Ideas” توسط کاربری به نام “tonysmyuncle” به ثبت رسید و به ۱۰ هزار حامی برای رسیدن به بررسی تخصصی نیاز داشت. آمار حامیان آن از ۱۰ هزار نفر نیز عبور کرد.

اکنون در فیلم زیر می‌توان مراحل باز شدن تلسکوپ فضایی “وب” را مشاهده کرد.

در این فیلم ابتدا آرایه خورشیدی باز می‌شود و پس از آن آنتن “مجموعه آنتن گیمبالد”(Gimbaled Antenna Assembly) این تلسکوپ باز شده و آماده کار می‌شود. از این آنتن روزانه دو بار برای ارسال دستکم ۲۸.۶ گیگابایت داده علمی به زمین استفاده می‌شود.

در ادامه شاهد آزادسازی محافظ‌های خورشیدی و پس از آن “آنتن قابل استقرار” این تلسکوپ بزرگ هستیم. مرحله بعدی آزاد کردن روکش محافظ خورشیدی و سخت‌افزاری به نام “aft momentum flap” است. این سخت‌افزار برای خنثی‌ کردن بخشی از فشارهای خورشیدی که به محافظ خورشیدی بزرگ وارد می‌شود مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دنبال آن محافظ‌های خورشیدی به صورت یکسره در فیلم روی آن قرار می‌گیرد. در مدل واقعی تلسکوپ این محافظ‌های ساخته شده از پلی آمید کپتون به صورت چتر نجات باز و گسترده می‌شوند.

این محافظ ۲۰ متر طول و هفت متر عرض دارد و از پنج لایه بسیار نازک از فیلم “پلی‌آمید کپتون”(kapton polyimide film) ساخته شده است که از آینه‌ها و تجهیزات این تلسکوپ در برابر اشعه‌های خورشید محافظت می‌کند و تجهیزات فوق حساس آن را تا دمای منفی ۲۲۰ درجه سانتیگراد خنک نگه می‌دارد؛ در غیر این صورت ممکن است در رَصدهای “جیمز وب” اختلال ایجاد شود، زیرا تشعشات فروسرخ به خودی خود گرم هستند و اگر تلسکوپ نیز گرم باشد قادر به تشخیص این پرتوها نخواهد بود. “کپتون” از چهار عنصر کربن، نیتروژن، اکسیژن و هیدروژن تشکیل شده است اما عنصر اولیه آن کربن است.

هر لایه از این محافظ خورشیدی تنها یک هزارم اینچ ضخامت دارد، یعنی حدود یک چهارم نازکترین تار مویی که وجود دارد. این محافظ خورشیدی از تلسکوپ “جیمز وب” در برابر نور خورشید، زمین و ماه محافظت می‌کند. هر یک از لایه‌ها اندازه‌ای معادل یک زمین تنیس دارد و این سازه یکی از پیچیده‌ترین بخش‌های تلسکوپ است. این آفتابگیر مانند یک چتر نجات جمع و بسته‌بندی شد و درون موشک حمل‌کننده تلسکوپ قرار گرفت و در حال حاضر در فضا به طور کامل باز شده است.

در ادامه آینه دوم “وب” باز شده و بخش‌های جانبی آینه اصلی از دو طرف گشوده می‌شوند.

نام آینه دوم وب از آن جهت انتخاب شده است که این آینه دومین سطح پس از آینه اصلی است که نور در راه رسیدن به چهار جزء علمی “وب” به آن برخورد می‌کند. این آینه ۰.۷۴ متر پهنا دارد. آینه دوم پیش از آینه اصلی باز می‌شود.

آینه اصلی ۶.۵ متری “وب” از ۱۸ بخش شش‌ضلعی تشکیل شده است که از یک بخش مرکزی و دو بخش جانبی کوچک‌تر تشکیل شده است. دو بخش جانبی آن پیش از پرتاب به سمت پشت آینه تا شده‌اند تا بتوان این آینه را درون کپسول محافظ موشک آریان ۵ قرار داد. راه‌اندازی آینه اصلی شامل باز کردن این دو بخش جانبی و محکم کردن آن‌ها سر جایشان است. مرحله نهایی استقرار جیمز وب تراز کردن ۱۸ آینه کوچک “جیمز وب” و آماده کردن آن برای رصد اولین تصاویر است.

در مدل واقعی انجام تمامی این مراحل ۱۴ روز به طول می‌انجامد و در حال حاضر راه‌اندازی تمامی بخش‌های “وب” با موفقیت به انجام رسیده و مرحله بعدی تراز کردن آینه‌های “وب” است. این تلسکوپ فضایی بزرگ ۲۹ روز پس از پرتاب به نقطه لاگرانژ ۲ در فاصله‌ی ۱.۵ میلیون کیلومتری از زمین قرار می‌گیرد. در حال حاضر جیمز وب بیش از ۷۰ درصد مسیر را پیموده و بیش از ۱۵ روز را در فضا سپری کرده است.

 منبع: ایسنا