تاثیر تماس صوتی «تلگرام» بر درآمد اپراتورها
بیش از یک هفته از راه‌اندازی رسمی سرویس تماس صوتی تلگرام در ایران می‌گذرد و همچنان حاشیه‌های این راه‌اندازی ادامه دارد. این سرویس جدید که امکان برقراری تماس صوتی از طریق اینترنت را به کاربران خود می‌داد درست چند ساعت بعد از راه‌اندازی آن در ایران فیلتر شد و بعد هم بدون اینکه مشخص باشد چه نهادی جلوی این سرویس را گرفته، مجدداً فعالیت خود را از سر گرفت.
موبنا – یک روز بعد از این اتفاق، وزیر ارتباطات در حاشیه یکی از سفرهای استانی خود اعلام کرد که تماس صوتی تلگرام با مجوز وزارت ارتباطات شروع به فعالیت کرده و اگر مشکلی در فعال‌سازی تلگرام صوتی وجود داشت، اصلاً راه‌اندازی نمی‌شد اما ۲۴ ساعت از اظهارات محمود واعظی در خصوص تماس صوتی تلگرام نگذشته بود که دوباره خبرهایی در خصوص مسدودسازی این سرویس در فضای مجازی منتشر شد، اما این بار نهاد مسدودساز این سرویس مشخص بود «قوه‌قضائیه». در خصوص اینکه چرا قوه‌قضائیه دستور به مسدودسازی تماس صوتی تلگرام داده هیچ پاسخ رسمی وجود ندارد و حتی وزیر ارتباطات در واکنش به چرایی این دستور اعلام کرده است که باید از قوه‌قضائیه در این خصوص سؤال شود، اما چرا تماس صوتی تلگرام مسدود شده است؟
اما و اگرهای بی‌پایان
فضای مجازی پر از نظرهای مختلف در خصوص چرایی مسدودسازی سرویس تماس صوتی تلگرام است. برخی این مسدودسازی را به موارد امنیتی ربط می‌دهند و برخی دلیل اصلی این تصمیم را کاهش درآمد اپراتورهای ارتباطی عنوان می‌کنند. حتی این گمانه زنی‌ها تا جایی پیش رفته که برخی اعلام می‌کنند اپراتورهای تلفن‌همراه با ارسال نامه به قوه‌قضائیه از این نهاد خواسته‌اند تا جلوی این سرویس را بگیرد. اظهارات اخیر وزیر ارتباطات در این خصوص هم مزید بر علت شده تا تأثیر اقتصادی راه‌اندازی این سرویس بر درآمد اپراتورها عامل اصلی مسدودسازی تماس صوتی تلگرام عنوان شود. پیشتر محمود واعظی اعلام کرده بود در صورتی اجازه فعالیت تماس صوتی تلگرام در ایران داده می‌شود که این سرویس ضرری به سرمایهگذاریهای اقتصادی اپراتورهای تلفن‌همراه در کشور نزند. در حالی که پیکان انتقاد مسدودسازی سرویس صوتی تلگرام به سوی اپراتورهای تلفن‌همراه نشانه رفته است، آنها هرگونه دخالت در مسدودسازی این سرویس تازه نفس را رد می‌کنند. روابط عمومی اپراتور اول تلفن‌همراه در پاسخ به روزنامه ایران در خصوص تأثیر تماس صوتی تلگرام روی درآمد این شرکت اعلام می‌کند که این اپراتور هیچ شکایتی نسبت به راه‌اندازی این سرویس نداشته و درست نیست این گونه عنوان شود که اپراتورها درخواست مسدودسازی این سرویس را به قوه قضائیه داده‌اند. این مقام مسئول در ادامه تأکید می‌کند که اگر قرار بود اپراتورها نسبت به چنین سرویس‌هایی شکایت مطرح کنند پس باید تماس صوتی واتس‌اپ و وایبر نیز بسته می‌شد. روابط‌عمومی این شرکت در پاسخ به تأثیر تماس صوتی تلگرام با توجه به میزان ضریب نفوذ بالای آن در بین کاربران ایرانی می‌گوید: «این سرویس مدت بسیار محدودی در ایران فعال شد بنابراین ما نمی‌توانیم بگوییم تا چه میزان می‌توانست روی میزان درآمد ما تأثیرگذار باشد.» در همین زمینه اپراتور دوم تلفن همراه نیز تنها واکنش اش به توئیتی که در توئیتر کرده خلاصه می‌شود؛ توئیتی که در آن تأکید شده این اپراتور نقشی در اختلال و مسدودسازی تماس صوتی تلگرام نداشته است. اپراتور سوم تلفن همراه هم که حاضر به اعلام نظر در این خصوص به روزنامه ایران نشد اعلام می‌کند که از طریق شبکه‌های اجتماعی، این اپراتور موضع رسمی‌اش را منتشر کرده است. این اپراتور از طریق خبری که در کانال و سایت خود قرار داده تأکید کرده که از تماس صوتی تلگرام استقبال می‌کند و هرگز درصدد اعمال فیلترینگ در جهت منافع خود نخواهد بود.
میزان مصرف دیتا توسط تماس صوتی تلگرام
اپراتورهای ارتباطی هرگونه دست داشتن در مسدودسازی تماس صوتی تلگرام را رد می‌کنند اما همچنان این فرضیه که راه‌اندازی این سرویس روی درآمد این شرکت‌ها تأثیرگذار خواهد بود پابرجاست. با قبول این فرضیه این سؤال پیش می‌آید که تماس صوتی تلگرام چه میزان از اینترنت گوشی کاربر را مصرف می‌کند. میزان کیفیت این سرویس روی مصرف دیتای گوشی کاربران تأثیرگذار است اما به صورت کلی خبرگزاری ایلنا در یک بررسی به این نتیجه رسیده است که با یک بسته اینترنت ۲۰۰ مگابایتی یک روزه اپراتور اول با قیمت ۱۵۰۰ تومان، بسته اینترنت ۲۰۰ مگابایتی یک روزه اپراتور دوم با قیمت ۱۲۰۰ تومان و بسته اینترنت ۲۰۰ مگابایتی یک روزه اپراتور سوم با قیمت ۲هزار تومان، کاربر می‌تواند مکالمه با بالاترین کیفیت ممکن تا ۸ ساعت یعنی ۴۸۰ دقیقه از طریق تماس صوتی تلگرام داشته باشد. قطعاً این میزان نسبت به هزینه مکالمه درون و برون شبکه‌ای بسیار پایین‌تر و نشان از صرفه اقتصادی آن مخصوصاً در زمان استفاده از اینترنت نامحدود خانگی دارد، البته کاربران می‌توانند برای مصرف کمتر دیتا گوشی همراه خود با تغییراتی در تنظیمات سرویس تلگرام (مراجعه Data and Storage Settings فعال کردن گزینه Use Less Data)هزینه‌های خود را کمتر هم کنند. برای مثال در یک تست که با اینترنت ۲ مگابیت انجام شد، یک دقیقه تماس صوتی، حدوداً ۳۶۰ کیلوبایت حجم مصرف می‌کند (۲۰۰ کیلوبایت صدای ارسالی و ۱۶۰ کیلوبایت صدای دریافتی) که مقدار اندک و به صرفه‌ای به حساب می‌آید. حالا اگر بخش تنظیمات تلگرام خود برای کاهش مصرف دیتا را فعال کرده باشید، دیتای ارسالی از ۲۰۰ کیلوبایت به ۱۶۰ کیلوبایت کاهش پیدا می‌کند.
راه‌هایی برای جبران ضرر
مقاومت اپراتورهای ارتباطی در برابر سرویس‌های اینترنتی که خدمات سنتی آنها را به خطر می‌اندازد کاملاً طبیعی است اما به باور کارشناسان، اپراتورها می‌توانند با کمک دیتا یا اینترنت همراه، ضررهای احتمالی از ورود سرویس‌های نوین را جبران کنند. برای نمونه با شکسته شدن انحصار خدمات نسل سوم و چهارم تلفن همراه کشور در دوسال اخیر میزان مصرف دیتای کاربران ایرانی از طریق تلفن‌همراه رشد قابل توجهی داشته تا جایی که مجموع کاربران نسل سوم و چهارم اپراتورهای تلفن همراه کشور به چیزی در حدود ۲۷ میلیون کاربر (تا پایان سال ۹۶) می رسد.
بهنام جلالی، کارشناس مخابراتی با اعلام اینکه در تمام دنیا اپراتورها نسبت به خدمات OTTها (خدمات شبکه های مجازی ارتباطی) در ابتدا مقاومت داشته‌اند در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: «ورود سرویس‌های نوین که به کمک اینترنت امکان استفاده از آنها وجود دارد به مرور زمان باعث شد که دیگر ارسال پیامک و تا حدودی هم تماس تلفنی جایی در سبد خانواده‌ها نداشته باشد و در نتیجه اپراتورهای تلفن همراه سودی از این بخش به دست نیاورند اما اپراتورهای همراه یک راه حل پیدا کردند و آن هم شروع همکاری با صاحبان OTT بود.»
وی در ادامه می‌افزاید: «درحال حاضر بسیاری از اپراتورهای همراه در امریکا و اروپا مانند AT&T، Orange، ورایزن و وودافون و… بخش اعظم هزینه خود را از دیتا به دست می‌آورند. این اپراتورها خدمات پایه‌ای مانند پیامک و تماس صوتی را به صورت رایگان در اختیار کاربرانش می‌گذارد و از آن سو از قسمت فروش اینترنت نامحدود خود کسب درآمد می‌کند.»
اما جلالی تصریح می‌کند که در برخی کشورها همچنان اپراتورها با OTTها در نزاع هستند و هیچ همکاری با یکدیگر ندارند. برای مثال کشور دوبی فعالیت اپلیکیشن واتس‌اپ را ممنوع کرده و کاربران با گوشی ای که در این کشور رجیستر شده باشد امکان استفاده از خدمات این برنامه را ندارند.
به باور بسیاری از فعالان، راه‌اندازی سرویس‌هایی مانند تماس صوتی تلگرام می‌تواند به نفع اپراتورهایی باشد که روی شبکه دیتای خود سرمایه‌گذاری بالایی کرده‌اند. احمدرضا نخجوانی، مدیرعامل یکی از شرکت‌های اینترنتی در خصوص تأثیر تماس صوتی تلگرام روی درآمد اپراتورهای همراه و اینترنتی نیز می‌گوید: «شرکت‌های اینترنتی از اینکه کاربری از اینترنت بیشتری استفاده کند بسیار خشنود می‌شوند چرا که حیات آنها در بازار فعلی به میزان مصرف اینترنت بستگی دارد بنابراین راه‌اندازی سرویسی مانند تماس صوتی تلگرام می‌تواند برای این فعالان جذاب باشد اما از سوی دیگر این سرویس برای اپراتورهای تلفن همراهی که عمده درآمدشان از VOICE است می‌تواند یک تهدید جدی باشد.» او نیز رمز جلوگیری از ضرر اقتصادی اپراتورهای همراه را توافق با OTTهای مطرح بازار دانسته و تأکید می‌کند در این بازار اپراتوری پیروز خواهد شد که روی سرویس دیتای خود سرمایه‌گذاری بالایی انجام دهد و خدماتش را نیز در سطح شهر گسترش دهد.
منبع: روزنامه ایران
