بحران‌هاي شخصيتي در كودكان خجالتي

علي روستايي

خجالت یعنی چه؟
خجالت نوعی از احساس است که بر رفتار فرد هنگام مواجهه با دیگران به خصوص افراد جدید، تاثیر می‌گذارد. علایم فیزیکی آن سرخ شدن صورت، لکنت زبان، لرزش دست یا بدن یا تنگی نفس است. خجالت دقیقا نقطه عکس راحت بودن با اطرافیان و محیط اطراف است. وقتی کسی احساس خجالت می‌کند، از گفتن حرف‌های خود تردید دارد زیرا به خود اطمینان ندارد و نمی‌خواهد تحت هیچ شرایطی مورد توجه دیگران قرار گیرد.‌کم رويي خلاف ساير مشکلات رفتاري آزاردهنده نيست لذا برای اطرافیان کودک اعم از خانواده، دوستان و اطرافیان مشکلی به وجود نمی‌آورد اما یک نگرانی در پی دارد و آن تداوم آن است که می‌تواند به کودک در آینده لطمه‌ای جدی بزند چرا که این استمرار يک اختلال رفتاري است که در بسياري از مواقع مانعي براي شکوفايي استعدادها و قابليت‌ها و همچنین ايفاي مسئوليت در آينده مي‌شود.
کودکان خجالتی از مواجه شدن با دیگران دچار ترس و استرس شده به همین جهت اغلب توجه شان به خود معطوف است. این حس گاهی منجربه قطع ارتباط او با دیگران و از دست دادن اعتماد به نفس وی می‌شود. پيشگيري، شناسايي و درمان کم‌رويي امري بسيار مهم است، چون اين اختلال با گذشت زمان پيچيده‌تر و درمان آن مشکل‌تر مي‌شود. لذا شناسايي زودهنگام در تسریع درمان بسیار موثر است. مسئله اصلی در مورد کودکان خجالتی، عدم انعطاف‌پذیری و اشکال دربرقراری ارتباط است. این کودکان حتی برای ورود به جمع‌های خانوادگی نیز دچار مشکل می‌شوند. روزهای آغازین مهد و دبستان این کودکان بسیار مشکل‌آفرین است هم برای خودشان و هم برای اطرافیان‌شان. این بچه‌ها جسارت کمی دارند لذا از حق خود دفاع نمی‌کنند. به طور مثال در مدرسه توانایی گفتن «نه» به هم‌کلاسی‌ خود را ندارند و گاهی خوراکی و پول‌شان توسط دیگران برداشته می‌شود و اعتراضی نمی‌کنند. این کودکان تنها هستند گاهی برای آنکه دوستی داشته باشند حاضرند پول یا مواد خوراکی‌شان را باج دهند. به واسطه آموزش‌ مهارت‌های اجتماعی ای که شامل آموزش جسارت‌ورزی، افزایش اعتمادبه‌نفس و مهارت‌های ارتباطی است می‌توانیم به کودک کم‌رو کمک کنیم تا ارتباط موثر و بهتری با همسالان خود برقرار کند.
باید اعتماد به نفس این کودکان را تقویت کنیم. غیر از مهارت‌های اجتماعی- ارتباطی باید توانمندی‌های این کودکان را هم ارتقا ببخشیم چون کودکان دیرجوش از ورود به هر رقابتی اجتناب می‌کنند. آنان رقابت‌پذیر نیستند اگر وارد کلاس‌هایی شوند که در انتها باید مورد ارزیابی قرار بگیرند معمولا کلاس‌ها را ادامه نمی‌دهند و از حضور در محیط‌هایی که مورد قضاوت قرار می‌گیرند اجتناب می‌کنند. ثبت‌نام در کلاس‌های مختلف با توجه به علایق کودک و تشویق متناسب با پیشرفت کودک لازم است چرا که باعث افزایش اعتماد به نفس آنها می‌شود.

179/