آكادمي‌هاي نا كارآمد!

محمد آقايي فرد

درحالی‌ که باشگاه ریورپلاته که پیشرفت او را زیر نظر داشت تمایلی به پرداخت هزینه های درمان بیماری او نشان نمی دهد کارلوس رکساچ مدیر ورزشی وقت باشگاه بارسلونا روی دستمال کاغذی با او قرارداد بست و او را وارد آکادمی لاماسیا کرد و نامش را بر سر زبان ها انداخت؛ لئو مسی! مسی بعد از نوجوانان، مبتدیان B و مبتدیان A به تیم C بارسلونا منتقل می شود. پس از مدتی به تیم B می رود و در نهایت به بزرگسالان می پیوندد. چرخه بازیکن سازی در کشور ما اما عملا معیوب است. بازیکنان بزرگ زیادی بوده اند که به تیم امیدهای پرسپولیس و استقلال پیوسته اند، جدی گرفته نشده اند و در نهایت تعدادی از آن ها با مبالغی هنگفت به این تیم‌ها بازگشته اند و خیلی ها هم برنگشته اند. در زیر قصد داریم مروری داشته باشیم بر بازیکنانی که توسط آکادمی پرسپولیس شناخته و پرورش داده شده اند ولی عصای دست تیم نشده اند:
1- خسرو حیدری: حیدری متولد سال 1362 در تهران است. در سال 1376 وقتی مجید پروین سرمربی پرسپولیس بود علی نقیان او را از جوانان مقاومت به پرسپولیس منتقل کرد. یک سال و نیم در این تیم بود ولی به دلیل فیزیک بدنی اش به تیم بزرگسالان راه پیدا نمی کند. در پی مذاکراتی که با صمد مرفاوی کرد به استقلال رفت تا همراه مجتبی جباری، آندو تیموریان و بهشاد یاورزاده نسل طلایی امید استقلال را بسازد. پس از مدتی برای گذراندن دوره سربازی به بزرگسالان ابومسلم می‌پیوندد. پس از گذراندن خدمت سربازی خواهان بازگشت به جمع آبی پوشان تهرانی بود که خبر می‌رسد استقلال او را نمی خواهد. خودش می گوید: «استقلال مرا نخواست. مي خواستم برگردم، چون بازيكن استقلال بودم. اما نه من را قبول كردند، نه آندرانيك را. يادم مي آيد بعد از اين كه فهميدم ديگر نمي‌توانم به استقلال بروم، رفتم دنبال بالاترين پيشنهاد. من از پرسپوليس، پيكان، پاس و چند تيم ديگر پيشنهاد داشتم». به پیکان می رود و پس از آن به پاس می پیوندد. پس از سه سال حضور در پاس تهران به استقلال پیوست. حیدری در سال 89 به سپاهان رفت ولی در سال 90 به استقلال بازگشت و در این تیم ماندگار شد.
2- علیرضا حقیقی: وقتی سعید مظفری‌زاده در نیمه دوم فرشید کریمی را از میدان اخراج کرد مصطفی دنیزلی یک گلر 18 ساله را به زمین فرستاد. عادل فردوسی پور که گزارشگر بازی بود در یک جمله خاطره­ انگیز گفت: «اگه توپو بگیره یه شروع بسیار خوب برای حقیقی جوان خواهد بود». علیرضا به سمت چپ خودش پرید درحالی‌که همه نیمکت نشینان پرسپولیس گفته بودند به راست می زند، پنالتی علي دايي مهار شد و این آغاز علیرضا حقیقی بود. گلر اول تیم ملی کشورمان در جام جهانی و جام ملت های آسیا متولد 1367 در تهران است و از نونهالان تا امید زیر نظر مجید سبزی در پرسپولیس حضور داشته و شاید به همراه علی عسگر از معدود بازیکنانی باشد که تمام چرخه ها را تا رسیدن به تیم بزرگسالان کامل پیموده است. او اصطلاحا محصول آکادمی باشگاه پرسپولیس است. حقیقی درحالی در تیم پنافیل پرتغال توپ می زند که اینجا، پرسپولیس، در نیم فصل گلر می خرد.
3- امیرحسین فشنگچی: «من هیچ وقت نه خواستم نه قصدش‌رو داشتم به تیم استقلال برم. افتخار مى كنم به اینكه عضو كوچكى از خانواده پرسپولیسم» این را درست در روزهایی گفت که خیلی ها گذشته خود را فراموش کردند و از مرگ تعصب به پیراهن گفتند.  فشنگچی متولد 1365 در تهران است و در نونهالان، نوجوانان، جوانان و امید پرسپولیس بازی کرده، در سال 1385 درست در روزهایی که قرار بود بذر کاشته شده ثمر بدهد به صباباتری فرستاده شد تا پس از 4 سال بازی برای این تیم با 580 میلیون تومان به پرسپولیس برگردد.
4- مهرداد بایرامی: «نفراتی مثل مهرداد بایرامی می توانند آینده پرسولیس را به مدت چند سال تامین کنند». این را مجید نائینی سرمربی وقت امیدهای پرسپولیس در سال 1389 گفته است. نائینی درباره او می گوید: «وقتی به تیم جوانان اومد دیدم خیلی خوبه! هافبک وسط بود و به دو جناح پاس می داد». بایرامی که در نونهالان و نوجوانان در ذوب آهن اردبیل بود پس از یک و نیم سال در اثر چرخه معیوب بازیکن سازی در ایران به بزرگسالان راه نمی یابد و از پرسپولیس جدا شده به شهرداری تبریز می پیوندد، در نهایت هم گسترش و بعد تراکتور!
بایرامی خیلی ساده حرف دل خیلی از مربیان پایه را می زند: « پرسپولیس برای تیم های پایه چیزی ندارد و تنها اسم پرسپولیس را یدک می‌کشد. هیچ توجهی به تیم‌های پایه در این باشگاه نمی شود و من چند سال عقب افتادم».
5- هادی عقیلی: احمد شهیدی او را از جوانان راه آهن به پرسپولیس می آورد. هادی دو فصل و نیم در پرسپولیس بود و حتی یک بازی روي نیمکت بزرگسالان نشست. بعدها ولی به دلایلی به سایپا منتقل می شود تا سال 1389 که کاشانی برای جذب او از سپاهان با پیشنهادی 450 میلیون تومانی مواجه شد. در نهایت عقیلی به دلیل آنچه مشکلات خانوادگی بیان شد در سپاهان ماند و به پرسپولیس نیامد. او چند روز پيش هم به «قانون» گفته بود كه براي پرسپوليس خوب نيست كه به اين تيم بيايد.
6- مجید هوتن:  هواداران نساجی او را به خوبی می شناسند، «مسی مازندران»! ستاره سابق صبا فوتبالش را از مدرسه نادر دست نشان شروع کرد و به پرسپولیس قائم شهر پیوست. مجید نایینی سرمربی وقت امیدهای پرسپولیس او را به همراه مهرداد کفشگری و احمد مهدی زاده به امیدهای پرسپولیس منتقل می کنند. هوتن هم پس از مدتی به بزرگسالان راه پیدا نمی کند و به نساجي مي‌رود. سپس راهی صبای قم می شود و سال ها برای این تیم می درخشد.
7- احمد آهي: «ذات باشگاه ملوان پرورش استعداد است و خود من یکی از محصولات اعتماد و اطمینان مربیان ملوان به بازیکنان جوان هستم» اين جمله را سيد احمد آهي بازيكن ملوان گفته است. او مدتي بعد به تيم اميدهاي پرسپوليس پيوست اما دنيزلي هيچگاه به او اعتماد نكرد و فقط چندبازي روي نيمكت پرسپوليس  نشست. فصل بعد هم استيلي او را نخواست تا به نيرومحركه قزوين بپيوندد و زير نظر اميد طيري بازي كرد. در ادامه نيز به ملوان پيوست تا سير پيشرفت او ادامه پيدا كند.
8- اميرمحمد مدني: نام ايمون زايد ايراني پس از هت تريك مقابل استقلال  سر زبان‌ها افتاد. مدني فوتبالش را از استقلال جنوب آغاز كرد و بعد از تست در تمرينات پرسپوليس به اين تيم راه يافت. فصل قبل به تيم بزرگسالان راه نيافت و امسال هم درحالي‌كه قصد خروج از اين تيم را داشت با درخواست برانكو ماندگار شد. مدني به دليل مشكلات مربوط به سربازي شايد در اين تيم ماندگار نشود و به يكي از تيم‌هاي نظامي بپيوندد. او در حال حاضر قراردادي سه ساله با پرسپوليس دارد و مي‌تواند دوباره به پرسپوليس بازگردد.
حدود دوسال قبل و بعد از اينكه مصطفي دنيزلي به رويانيان هشدار داد كه معدل سني تيم پرسپوليس بالا رفته مدير عامل باشگاه درصدد جوان كردن تيم بر آمد و پروسه انتقال بازيكنان شاخص تيم هاي پايه باشگاه به تيم اصلي  و البته جذب استعدادهاي شاخص تيم هاي ملي پايه به يكباره شدت گرفت. در اين بين يك سال بعد از روح ا… سيف اللهي كه با درخشش در تيم اميد توسط شخص علي دايي – در اواخر ليگ دهم – به تيم بزرگسالان آمده بود محمد حسين كنعاني‌زادگان كاپيتان دوم تيم جوانان ايران هم جذب تيم بزرگسالان شد و اتفاقا از سوي دنيزلي حمايت و به بازي گرفته شد. بعد از آن نوبت سعيد قدمي بازيكن سابق تيم نوجوانان ايران و يكي از محصولات آكادمي فولاد بود كه به پرسپوليس آمد.به غير از اين بازيكن چپ يا در ابتداي فصل گذشته افشين اسماعيل زاده بازيكن سابق تيم جوانان ايران از داماش و فرشاد احمدزاده ديگر بازيكن تيم جوانان ايران و البته محمدرضا خانزاده كه به تيم اميد ايران رسيده بود جذب تيم بزرگسالان پرسپوليس شدند. از اين بين خانزاده به تيم اصلي هم راه يافت و از سوي گل محمدي به بازي گرفته شد اما نفرات ديگر همواره در كنار بقيه ستاره ها و نفرات اصلي تمرين مي كردند و تنها يكي دو بار به نفراتي مثل احمدزاده و سيف اللهي بازي رسيد. در ابتداي ليگ سيزدهم به نظر مي رسيد اين روند ادامه داشته باشد اما علي دايي – احتمالا به خاطر جذب بازيكنان شاخص ديگر تيم ها در رده زير 23 سال – عذر بازيكناني مثل سيف اللهي ، احمدزاده و قدمي را خواست و تنها كنعاني را حفظ كرد كه مثل خانزاده يك مدافع مياني بود. دايي عذر سيف اللهي را هم خواست تا اين بازيكن بعد ازدو سال و نيم حضور در تيم بزرگسالان پرسپوليس و تجربه تمرين اردو كنار بازيكنان شاخص و بزرگ اين تيم به تيم ديگري برود. به این لیست می توان امیرحسین ایپکچی، محسن الیاسی، سامان آقازمانی، حمید علی عسگر، امیرحسین داوودی، محسن بیاتی نیا، مهرداد اولادی، محمد پروین و شهاب زاهدی را هم اضافه کرد. شاید اگر پرسپولیس فقط از آکادمی خودش بازیکن بگیرد بتواند بدهی های خود را پرداخت کند، استادیوم اختصاصی بسازد و از همه مهم‌تر اینکه اگر نیازی به ستاره داشت بدون دغدغه مالی جذبش کند.