یک خط با 8 بلیت؛ بدون اینترنت، بدون فاکس

و امکان استفاده از اینترنت و فاکس از طریق آن وجود ندارد. مسئولان مخابرات می‌گویند: متقاضیان تلفن ثابت از شرکت مخابرات خطی برای انتقال صدا خواسته‌اند که در اختیارشان گذاشته شده است.
این در حالی است که این نوع خطوط که در ایران از نوع کم کیفیت آن بهره گرفته شده است اصلا قادر به ارائه سرویس‌های جدید ارتباطی همچون اینترنت به‌ویژه پرسرعت نیست.
مسئولان مخابرات اذعان داشته‌اند که چندین میلیون مشترکی که در سطح کشور از این نوع خط تلفن ثابت تحت عنوان PCM یا pairgain استفاده می‌کنند، علاوه بر مواجهه با نویز و پارازیت هنگام ارتباطات کلامی تلفنی، شاهد کاهش قابل توجه سرعت اتصال به اینترنت و قطعی‌های مکرر هستند.
همچنین به هیچ وجه نمی‌توان از این خطوط برای اینترنت پرسرعت استفاده کرد و ارسال فاکس با آنها نیز بسیار زمان‌بر است به‌طوری که مشترکان گاه عطای استفاده از اینترنت و فکس را به لقایش می‌بخشند و اینها همه در حالی است که شرکت مخابرات نیز خود را موظف به اطلاع‌رسانی به مشترکان دارای این خطوط نمی‌داند و مردم شاکی از کیفیت، با عدم‌پاسخگویی از سوی شرکت مخابرات مواجه می‌شوند.
آن زمان بحث اینترنت و ADSL مطرح نبود
حاجی حسین خانی، مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شرکت مخابرات استان تهران به همشهری می‌گوید: ما در کل استان تهران، سال‌87 حدود 500‌هزار شماره روی سیستم‌های پی‌سی‌ام یا به عبارت بهتر پی‌جی‌اس یعنی پرگین سیستم داشتیم.
در این سیستم در حقیقت از یک زوج سیم مسی استفاده بهینه می‌شود. سال قبل با برنامه‌ریزی‌ای که انجام شد حدود 65‌هزار شماره از این نوع سیستم جمع‌آوری شد و در حال حاضر تعداد این تلفن‌ها در سطح استان تهران به 435‌هزار شماره  رسیده است.
وی در مورد جمع‌آوری کل این خطوط تلفن می‌گوید: ما قرار است تا 4سال دیگر کل این سیستم‌ها را جمع‌آوری کنیم.
دلیل راه‌اندازی این نوع سیستم‌ها چه بوده است و چه کسی جوابگوی مشکلات ایجاد شده در اثر استفاده از این نوع خطوط تلفنی است؟ مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شرکت مخابرات استان تهران در پاسخ به این سؤال می‌افزاید: این سیستم‌ها از سال‌73 وارد مخابرات ایران شد. آن زمان بحث اینترنت و ADSL مطرح نبود و مردم از ما خطوطی برای انتقال صوت و ایجاد مکالمات تلفنی می‌خواستند و از سوی دیگر شرکت مخابرات به مردم تعهد داشت.
این مستلزم توسعه سنگین شبکه و در نتیجه زمان‌بر بودن آن بود و از این سیستم‌ها در کل دنیا استفاده می‌شد به‌طوری که از یک زوج سیم 4 خط و یا 8 خط تلفن گرفته می‌شد. در نتیجه مسکن خیلی خوبی در آن زمان به شمار می‌رفت.
بله این یک مسکن موقتی برای مردمی بود که می‌خواستند هرچه سریع‌تر از خطوط تلفن بهره گیرند اما مشترکان از همه جا بی‌خبر نمی‌دانستند چند سال بعد این خطوط برایشان مشکل ساز می‌شود و برای استفاده از سرویس‌های جدید ارتباطی همچون اینترنت با این خطوط با مشکلات متعدد مواجه می‌شوند.
البته به گفته کارشناسان نویز‌های ایجاد شده روی مکالمات در همان زمان نیز از مسائل ایجاد شده این نوع خطوط بود که هیچ‌گاه مخابرات در مورد آن به مردم توضیح نداد.
به گفته بعضی مشترکان دارای این خطوط آنها امکان اتصال دایل‌آپ به اینترنت را هم نداشتند چون حین اتصال به دفعات قطع و حتی مکالمات عادی هم دچار اختلال می‌شد. مهندس حاجی حسین خانی در باره این توضیحات اظهار می‌دارد: البته ما سیستم‌هایی داریم که روی اینترنت دایل‌آپ مشکلی ندارد.
من نمی‌دانم در بعضی شهرها مردم از چه نوع سیستم pair gain استفاده می‌کرده‌اند یا در حال حاضر بهره می‌برند. چون از هر سیستمی نوع خوب، خیلی خوب و ضعیف داریم احتمالا در برخی شهرها از نوع ضعیف استفاده شده است.
ولی ما در استان تهران سیستم‌هایی داریم که عمدتا از نوع خوب هستند که در بحث اینترنت دایل‌آپ و مکالمه مشکلاتمان اندک است! و آنچنان! مسئله‌ای نداریم. بیشتر مشکل ADSL داریم و جالب است شما بدانید که این تعداد پی‌جی‌اس حدود 6‌درصد کل تلفن‌هایی است که در استان تهران مشغول به کار است.
وی تعداد کل تلفن‌ها در استان تهران را 6‌میلیون و 230‌هزار خط اعلام و اضافه می‌کند: نسبت این نوع خط‌ها خیلی کم است. در استان تهران 120‌هزار خط ADSL مشغول کار است که حدود یک‌و‌خورده‌ای درصد شماره‌های فعال را تشکیل می‌دهد.
پس این بحث که سیستم‌های پی‌جی‌اس برای سرویس‌های ADSL مشکلات حاد ایجاد کرده را قبول نداریم چون تعدادکل آن در شبکه 6‌درصد است و ADSL نیز یک درصد مشترکان شبکه را شامل می‌شود.
وقتی خبر نگار ما می‌گوید: به هر حال همین تعداد هم مهم است چون بسیاری از مشترکان نمی‌توانند به ADSL متصل شوند و یا به راحتی فاکس ارسال کنند و برای ارسال یک برگ فاکس باید چند دقیقه صبر کنند یاد آور می‌شود: من نمی‌گویم مشکلی نیست چون به هر حال این سیستم با ADSL مشکل دارد ولی این مشکل حدود 6‌درصد مشترکان مخابرات است نه همه آنها و ما در تلاش برای درست کردن آن هستیم.
در جواب این سؤال که اگر کسی به شما مراجعه کند شما ظرف چه مدتی می‌توانید مشکل او را حل کنید؟ مهندس حاجی حسینی‌خانی می‌گوید: بستگی به مرکزی دارد که مشترک در آنجا قرار دارد. ولی مسئولان مراکز ما تلاش دارند که تا حد امکان مشکل شهروندان را حل کنند.
به گفته مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شرکت مخابرات استان تهران شرکت مخابرات تعهد دارد که تا 4 سال دیگر مشکل را به‌طور کلی حل و امسال حدود 100‌هزار سیستم اصلاح شود. شماره مشترکان تغییر نمی‌کند فقط آن سیستم پی‌جی‌اس برداشته می‌شود و هیچ هزینه‌ای بابت این اصلاح دریافت نمی‌شود.
مخابرات باید رضایت مردم را جلب کند
علی مطهری، نماینده شبستر در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیته ارتباطات مجلس نیز در همین زمینه به همشهری می‌گوید: این مسئله از چند جهت قابل بررسی است: از ابتدا این تلفن‌ها برای مکالمه عادی بود. آن موقع اصلا بحث اینترنت و دیتا نبود.
تعهد مخابرات فقط مکالمه و صدا بود. با پیشرفت مخابرات محصولات جدید مثل فاکس، دیتا و اینترنت مطرح شد. لذا مخابرات باید پاسخگوی نیاز‌های اساسی مردم باشد. اما بحث این است که به هر حال ما در توسعه تلفن ثابت دنبال مباحث هزینه هم بوده‌ایم.
یک زوج سیم مسی امکان بالایی دارد و فقط بحث مکالمه عادی را نباید در نظر گرفت. امکان انتقال دیتا هم هست شاید در آینده امکانات دیگری هم مطرح شود. لذا هم نظر مردم و هم نظر مخابرات ارائه آخرین سرویس‌ها است.
منتهی اگر ما آمار تلفن ثابت را با نیاز مردم به ADSL مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که نسبت مساوی نداریم. یک خانواده مسن فقط از خط تلفن برای مکالمه استفاده می‌کند.
مهندس مطهری در مورد مشکلات این خطوط می‌افزاید: من این را قبول دارم ما در رابطه با پی‌سی‌ام‌ها مشکل داریم ودر حال حاضر کارایی لازم را ندارند بنابراین باید کاری کنیم چون این سیستم‌ها موقتی استفاده شدند.
اما حالا شرکت مخابرات باید به پی‌سی‌ام‌ها به‌صورت مقطعی نگاه کند؛ یعنی باید شبکه‌‌اش را توسعه بدهد تا مشکلی به‌وجود نیاید. متأسفانه نگاه دائمی به بهره وری از این سیستم در برخی جاها مشکل ساز شد.
یعنی گفتند حالا که ما نیاز اولیه مردم را برطرف کرده‌ایم دیگر نیازی به جایگزینی این سیستم‌ها نداریم.
در حالی که شرکت مخابرات باید یا پی‌سی‌ام‌هایی را به شبکه وارد کند که این نقایص را نداشته باشند و صدا و دیتا را پشتیبانی کنند یا آنها را جایگزین کند و چون امروز تمام این سیستم‌ها دچار مشکل هستند شرکت مخابرات باید پی‌سی‌ام‌های یک به 4 و یک به 12 را جایگزین کند. البته خیلی از جاها این سیستم‌ها باعث توسعه شبکه voice شده‌اند.
رئیس کمیته ارتباطات مجلس در باره یکسانی هزینه این نوع خطوط (دارای مشکل )با خطوط عادی برای مشترکان تاکید می‌کند: البته همان موقع مخابرات می‌توانست قیمت این نوع خطوط را کمتر محاسبه کند چون باید بین کیفیت و قیمت ارتباط وجود داشته باشد تا رضایت مردم جلب شود.
نکته قابل توجه این است که وقتی مردم به مخابرات مراجعه می‌کنند و می‌گویند که نمی‌توانیم از فاکس یا اینترنت به خوبی استفاده کنیم  مخابرات به آنها نمی‌گوید اشکال از ما است می‌گوید اشکال از کابل کشی داخلی شما است.
اکثر این تلفن‌ها در مناطق شلوغ مثل بازار واگذار شده و حتی یکی از مسئولان مخابراتی اذعان داشته است که بیشتر مناطق مرکزی شهر تهران و از جمله یکی از پاساژهای مشهور فروش تلفن همراه در این شهر، به خاطر استفاده از خطوط PCM امکان اتصال به اینترنت پرسرعت را ندارد در حالی که این مناطق نیاز شدید به اینترنت و فاکس دارند.
مهندس مطهری در این زمینه توضیح می‌دهد: این مثال شما جالب است. علت عدم‌توسعه شبکه کابلی در برخی مناطق به میراث فرهنگی بر می‌گردد چرا که به مخابرات مجوز کابل‌کشی نمی‌دهد. لذا برخی مسائل صرفا دست مخابرات نیست.
ما این مشکل را در تبریز داریم. البته بحث کیفیت سرویس مهم است و باید لحاظ شود. مشکلات داخلی ما موردی است و نه کلی. به‌طور طبیعی در جایی که پی‌سی‌ام هست رضایت مردم وجود ندارد و مخابرات باید کاری کند که با ارائه خطوط با کیفیت رضایت مردم را جلب کند.
ضرری که مردم متحمل می‌شوند چگونه جبران می‌شود؟ مثلا یک خبرنگار یا تاجری که در منطقه هفت تیر تهران ساکن است ممکن است نتواند از فاکس و اینترنت استفاده کند آیا این به شغل او ضرر وارد نمی‌کند؟ نماینده شبستر در پاسخ به این سؤال می‌گوید: این دو حالت دارد یک وقت شما با مخابرات قراردادی بسته‌اید و مخابرات به تعهدش عمل نکرده آنجا شما می‌توانید شاکی باشید.
اما اینجا می‌گویید شما سرویسی می‌خواهید که مخابرات قادر به ارائه آن نیست. اینجا ضعف مخابرات مطرح هست ولی تعهدی در مقابل شما ندارد. البته مخابرات در کل کشور مسئول است اما با اشخاص در این زمینه قراردادی نبسته است.ولی اگر کیفیت مکالمه با خطوط تلفن از حد عرف پایین‌تر آمد شما می‌توانید شکایت کنید.
البته مخابرات دنبال اس‌ال‌ای هست. یعنی موافقتنامه سطح سرویس که با مردم بسته می‌شود و سطوح سرویس‌های مخابراتی به مردم مشخص می‌شود و اگر قصور کند جبران خسارت خواهد کرد.
مهندس مطهری در جواب این سؤال که گفته می‌شود بیش از ٢ میلیون مشترک در سطح کشور، دارای تلفن ثابت با فناوری PCM هستند آیا شما اطلاع دارید که تعداد کل این خطوط در تمام ایران چه تعداد است؟ می‌گوید: نه ولی قابل توجه است. این مشکل فقط مربوط به استفاده بهینه از خطوط مسی نیست مشکل بحث کیفیت است.
درخواست خط غیر پی‌سی‌ام
مسعود ریاضیات،رئیس انجمن کارفرمایان شرکت‌های اینترنتی ایران در این باره به همشهری می‌گوید: PCM4 برای تلفن‌های ثابت خانگی طراحی شده بود و تا وقتی محدودیتی برای کابل کشی و واگذاری خط جدید هست از یک زوج سیم مسی برای چند مشترک استفاده شود. برخی از این سیستم‌ها تا 12 خط را هم پشتیبانی می‌کنند.
این سیستم‌ها برای صدا خوب است اما جوابگوی فاکس، دیتا و اینترنت نیستند. البته تا جایی که من می‌دانم مشکل صوت بسیار کم است. اما اگر ارسال فاکس و صوت با هم صورت گیرد ممکن است اشکال ایجاد کند.
برای اتصال دایل‌آپ به اینترنت هم مشکل دارد.مشترکانی که ناخواسته این نوع خطوط به آنها واگذار شده چه باید بکنند؟ وی در این خصوص می‌گوید: واگذاری خطوط تلفن در ایران الان به‌روز شده است و اگر مشترکی درخواست ADSL داشته باشد می‌تواند درخواست یک خط غیر پی‌سی‌ام فوری بکند.
آیا این درست است که هزینه این نوع خطوط به اندازه همان خطوط مسی مستقل باشد و وقتی کابلی کشیده نمی‌شود و یک خط تلفن کم کیفیت واگذار می‌شود باید هزینه یک خط معمولی از مشترک گرفته شود؟ مهندس ریاضیات در این باره می‌گوید: من قبول دارم که باید بین این دو نوع خط تفاوت قیمت وجود داشته باشد.
تکنولوژی Pairgain
تکنولوژی Pairgain اشتباها در ایران با عنوان PCM شناخته شده است. PCM که مخفف کلمه Pulse Code Modulation ( مدولاسیون پالس‌های کدشده) است، هیچ‌گونه نقطه اشتراکی با سیستم‌هایی که در ایران نصب می‌شود ندارد.
نخستین بار کمپانی سمکوتک اتریش، دستگاه خودش را با عنوان (pcm4,8,11) معرفی کرد و در ایران نیز اصطلاح pcm به جای pairgain رایج شد. سیستم pairgain یک مدار الکتریکی است که ظرفیت یک سیم مسی را معادل با 4، 8، 16و 30 سیم مسی می‌کند.
در این سیستم به‌علت اینکه به بیش از یک مشترک سرویس‌دهی شود feed تغذیه خط بالارفته، در نتیجه ولتاژ جریان بیشتری از کابل مسی عبور می‌کند و مس به‌دلیل
 کم بودن ضخامتش، نمی‌تواند آن را تحمل کند.
هرگز نمی‌توان افزایش تعداد مشترکان در شبکه را به‌طور صددرصد با این سیستم انجام داد. ایجاد نویز در صدا و مکالمه و به‌طور کلی مشکلاتی که در سیستم‌های pairgain وجود دارد باعث شده تا در روزهایی که بارندگی زیاد است و یا در روزهای آفتابی که درجه حرارت بالا می‌رود، همه چیز در سیستم به هم خورده و میزان خطاهای سیستم بالا رود.
حتی این معضل در برخی از دستگاه‌های خریداری شده، وجود دارد که درصورت بروز خطا در سیستم تلفن شروع به زنگ‌های مجازی می‌کند. شاید تنها مزیت استفاده از سیستم‌های pairgain را بتوان برای شرکت‌های مخابراتی دانست که قادر به ارائه سرویس‌های سریعتر خواهند بود.
شرکت مخابرات با استفاده از یک کابل تلفن ثابت اقدام به واگذاری ٤‌یا ٨ خط تلفن بی‌کیفیت کرده که فقط قادر به برقراری ارتباط صوتی است و با اینترنت و فاکس بیگانه است.
چندین میلیون مشترکی که در سطح کشور از این نوع خط تلفن ثابت تحت عنوان PCM استفاده می‌کنند، علاوه بر مواجهه با نویز و پارازیت هنگام ارتباطات کلامی تلفنی، شاهد کاهش قابل توجه سرعت اتصال به اینترنت و قطعی‌های مکرر هستند. همچنین به هیچ وجه نمی‌توان از این خطوط برای اینترنت پرسرعت و یا ADSL استفاده کرد.