دلایل مخالفت سازمان محیط زیست با برداشت درختان شکسته و افتاده

سرپرست معاونت آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست طرح برداشت درختان شکسته و افتاده حاشیه جاده‌های جنگلی را فاقد توجیه فنی و کارشناسی دانست.

سال گذشته مصوبه‌ای با امضای عباسعلی نوبخت، رئیس اسبق سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به ادارات کل منابع طبیعی استان‌های شمالی با هدف بازگشایی و مرمت جاده‌های جنگلی، مبنی بر جمع‌آوری درختان افتاده در داخل و حریم مسیل‌ها، دستور شناسایی و نشانه‌گذاری درختان ریشه‌کن، شکسته و افتاده تجمعی و مزاحم مسیر دو طرف جاده‌های جنگلی در شمال کشور ابلاغ شد که این ابلاغیه انتقادات بسیاری را به همراه داشت.

موضوع برداشت درختان شکسته و افتاده به برنامه هفتم توسعه راه پیدا کرد. بر اساس تبصره ۱ماده ۳۶ برنامه هفتم توسعه «برداشت درختان ریشه‌کن، شکسته و افتاده تجمعی ناشی از بروز عوامل طبیعی (طوفان، سیل، برف سنگین، لغزش و رانش وسیع) و آفت زده غیرقابل احیای جنگل ها (خارج از مدیریت شهرداری‌ها) و همچنین درختان خطرساز در حاشیه جاده های جنگلی و پارک های جنگلی صرفاً توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با تأیید رئیس سازمان مزبور انجام می‌گیرد.»

در این شرایط آبان سال جاری نامه‌ای از حسن وحید، سرپرست سابق سازمان منابع طبیعی در مورد برداشت درختان شکسته و افتاده در جنگل‌های هیرکانی رسانه‌ای شد که موجب انتقاد فعالان محیط زیست و کارشناسان شد و به تشکیل جلسه بین شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و غلامرضا نوری، وزیر جهاد کشاورزی انجامید.

هادی کیادلیری، سرپرست معاونت آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست و مدرس دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد که در این دیدار انصاری را همراهی می‌کرد، درباره طرح برداشت درختان شکسته و افتاده اظهار کرد: حسن وحید، سرپرست سابق سازمان منابع طبیعی نامه‌ای به تمام ادارات کل منابع طبیعی استان‌ها پیرو بندی از ماده ۳۶ برنامه هفتم توسعه درباره برداشت درختان شکسته و افتاده ابلاغ کرده بود. این طرح از نظر فنی و کارشناسی اشکالات بسیار زیادی دارد و حتی بند مربوطه در برنامه هفتم نیز دارای اشکالات خاصی است که باید برطرف شود.

وی ادامه داد: مردم هم دغدغه دارند که تجاوزات بیشتری به جنگل‌ها نشود. در این شرایط رئیس سازمان محیط زیست دستور پیگیری این موضوع را داد.

وی افزود: شینا انصاری، رئیس حفاظت محیط زیست با وزیر جهاد کشاورزی جلسه‌ای درباره برداشت درختان شکسته و افتاده در جنگل‌ها برگزار کرد و در این جلسه ما دغدغه‌های فنی، اقتصادی و مردمی درباره برداشت درختان شکسته و افتاده مطرح کردیم. آقای نوری نیز دستور بررسی کارشناسی موضوع و لزوم خودداری از اقدام غیرکارشناسی را داد.

این مدرس دانشگاه درباره نظر فنی خود درباره طرح برداشت درختان شکسته و افتاده گفت: ما در آخرین سال‌های بهره‌برداری از جنگل‌های شمال، ۵۰۰ هزار متر مکعب چوب برداشت می‌کردیم البته از ۲ میلیون مترمکعب به ۵۰۰ هزار متر مکعب رسیده بود. این کار در کمتر از نصف جنگل‌های شمال انجام می‌شد چون بیشتر درختان جنگل‌های شمال چوب‌ده نبودند. با این حال چندین برابر استاندارد از این منطقه برداشت کرده بودیم.

کیادلیری ادامه داد: برداشت ۵۰۰ هزار مترمکعبی از جنگل‌های شمال، ۱۰ درصد میزان چوب مورد نیاز کشور را به خود اختصاص می داد، یعنی ۱۰ درصد از ۶.۵ میلیون متر مکعب چوب مصرفی کشور را از جنگل‌های شمال به دست می‌آوردیم و بقیه آن از چوب باغی، زراعت چوب و واردات تامین می‌شد.

وی افزود: در حال حاضر از چوب جنگل‌های شمال بهره‌برداری نمی‌کنیم و بر اساس طرح بهره‌برداری از درختان شکسته و افتاده، مجاز به استفاده از این نوع درختان در حاشیه جاده‌های جنگلی هستیم. حال این پرسش مطرح می‌شود که مگر چقدر چوب از این طریق تامین می‌شود که از نظر اقتصادی برای ما مهم باشد، آن هم در شرایطی که این چوب‌ها کیفیت لازم را ندارد و مقداری از آن در طبیعت باید باقی بماند بنابراین این کار موجب تامین نیاز چوبی کشور و جلوگیری از قاچاق چوب نمی‌شود.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه این طرح دارای ابهاماتی است، اظهار کرد: طرح درباره برداشت درختان شکسته و افتاده و آفت‌زده درختان حاشیه جنگل‌هاست. ۸۰۰۰ کیلومتر جاده جنگلی در شمال کشور داریم. بعد قرار است به اسم درختان شکسته، افتاده و خطرساز از جاده‌های حاشیه جنگل‌ها برداشت کنیم. درخت خطرساز یعنی چه؟ این کار علاوه بر آنکه از نظر فنی توجیهی ندارد، بهانه‌ای برای قاچاق چوب خواهد شد چراکه قاچاقچیان درختان را «کَت» می زنند (تنه درختان جنگلی را به صورت حلقوی در پایین تنه درختان برش می‌دهند تا مانع آبرسانی به شاخ و برگ و خشک شدن تدریجی درخت شود ) و سال بعد با خشک شدن این درختان،‌ آن‌ها را قطع می‌کنند.

کیادلیری اظهار کرد: علت برداشت درختان شکسته و افتاده را تبدیل شدن آن‌ها به کانون آفت ذکر کرده‌اند اما نه تنها این گونه نیست بلکه این درختان محل زیست بهترین حشرات و پرندگان مانند بیشترین حشرات شکارگر آفات هستند.

سرپرست معاونت آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: گفته می‌شود که درختان شکسته و افتاده موجب آتش‌سوزی می‌شوند. به هیچ وجه این گونه نیست. از سویی آمار می‌دهیم که بیش از ۹۰ درصد از آتش‌سوزی جنگل‌ها منشاء انسانی دارد و از سوی دیگر برای توجیه برداشت درختان شکسته و افتاده،‌ آن ها را عامل مهمی در حریق جنگلی اعلام می‌کنیم؟! اگر این گونه باشد هرساله «پارسل‌های شاهد »(مناطقی که مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرند) باید آتش بگیرند.

وی اضافه کرد: این دو دلیل بی‌معنا هستند و حتی بر فرض پذیرش درستی آن‌ها، چرا فقط باید درختان شکسته و اقتاده حاشیه جاده‌های جنگلی را برداشت کرد، پس تکلیف درختان شکسته و افتاده داخل جنگل‌ها چه می‌شود؟

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه در ماده ۳۶ برنامه هفتم توسعه مجوز برداشت درختان خطرساز حاشیه جاده‌های جنگلی داده شده است،‌ تصریح کرد: «درختان خطرساز» در پارک‌های جنگلی می‌تواند معنا دهد، نه درختان حاشیه جاده‌های جنگلی. به عنوان نمونه یک درخت خالی وجود دارد و احتمال دارد روی سر مردم بیفتد. در این شرایط بعد از کار کارشناسی می‌توان آن را قطع کرد. در کل دلایل ذکر شده برای قطع درختان شکسته و افتاده از لحاظ فنی و اکولوژیک معتبر نیست.

کیادلیری در پایان گفت: این موضوعات را با وزیر جهاد کشاورزی مطرح کردیم و امیدواریم پیش از هر اقدامی موارد علمی و کارشناسی مد نظر قرار گیرد.