شپش زبان خوار؛ انگلی باهوش که خود را به زبان تبدیل می کند! (+فیلم و عکس)

ممکن است شبیه به یک فیلم ترسناک به نظر برسد، اما انگل جایگزین شونده زبان موجودی بسیار واقعی است. این انگل که به طور معمول به نام شپش زبان خوار شناخته می شود تا حدود 2.8 سانتیمتر رشد می کند. شپش زبان خوار بدنی بخش بخش با هفت جفت پا دارد که برای گرفتن و پاره کردن مناسب هستند. بدن این انگل دارای یک اسکلت بیرونی سخت است که ظاهری بیگانه مانند به آن می بخشد.

این موجود به رغم روش زندگی ترسناکش، نگاهی اجمالی به پیچیدگی های زندگی انگلی و سازگاری در قلمرو حیوانات ارائه می کند.

زندگی شپش زبان خوار

شپش زبان خوار با نام علمی Cymothoa exigua یک ایزوپود یا نوعی سخت پوست در خانواده سیموثویدائه (Cymothoidae) است. این موجودات انگل هستند، به این معنی که بقای آن ها به یک ارگانیسم میزبان دیگر وابسته است.

شپش زبان خوار در اقیانوس های اطلس و آرام یافت می شود و طول آن بین 7.6 تا 28 میلیمتر است. آن ها هرمافرودیت پروتاندروس هستند، به این معنی که به عنوان نر زندگی خود را آغاز می کنند و بعدا به ماده تبدیل می شوند. به طور طبیعی، این بدان معنی است که ماده ها بزرگتر از نرها هستند. همچنین، مشخص شده است که این جنس ماده است که نام نمادین شپش زبان خوار را به این انگل داده است.

یک انگل جوان به طور مخفیانه از آبشش ماهی وارد می شود و منتظر می ماند تا انگل دیگری نیز سر برسد. هنگامی که دو یا تعداد بیشتری شپش زبان خوار گرد هم می آیند، یکی از آنها رشد کرده و به ماده تبدیل می شود. انگل ماده از آبشش وارد گلو شده و به سمت دهان حرکت می کند، جایی که از پاهای قوی خود برای چسبیدن روی زبان ماهی استفاده می کند. هر پا دارای زائده ای تیز است که به انگل اجازه می دهد محکم سر جای خود باقی بماند.

شپش زبان خوار پس از تثبیت جای خود به قطع رگ های خونی در زبان ماهی اقدام می کند. بدون جریان خون به اندام، زبان در نهایت تضعیف شده و جدا می شود. سپس، شپش زبان خوار به بافت باقیمانده زبان چسبیده و جای زبان ماهی را می گیرد. این انگل از خون و مخاط ماهی تغذیه می کند.

پس از تثبیت موقعیت ماده، انگل نر باقیمانده در آبشش با ماده جفت گیری می کند که به تولید انگل های کوچک جدید منجر می شود.

این ممکن است بی رحمانه به نظر برسد، اما یکی از راهبردهای بسیار تخصصی بقا است. شپش زبان خوار با جایگزینی خود به جای زبان ماهی، محیطی پایدار را با تامین ثابت غذا تضمین می کند. و در بیشتر موارد، ماهی می تواند به زندگی و تغذیه عادی ادامه دهد، اما با یک زائده جدید و غیر معمول در دهان خود.

شپش زبان خوار؛ منحصر به فرد در نوع خود

چیزی که شپش زبان خوار را از انگل های دیگر متمایز می کند، روش تغذیه و ادامه زندگی آن است. برخلاف انگل های عادی که از خون تغذیه می کنند، این انگل بنابر مقاله ای که در سال 2019 در BMC Ecology and Evolution منتشر شد، تنها مورد شناخته شده ای است که از نظر تشریحی جایگزین اندام میزبان می شود.

در شرایطی که ممکن است به نظر برسد که انگل های دیگری با توانایی مشابه وجود دارند، اما آن ها به طور کامل از مرز جایگزینی کامل اندام عبور نمی کنند.

به عنوان نمونه، انگل صدفی Sacculina carcini به خرچنگ ها حمله می کند و دستگاه تولید مثلی آنها را زیر کنترل می گیرد. آن ها به طور کامل جایگزین اندام نمی شوند، بلکه آن را به نوعی می ربایند و خرچنگ را مجبور می کنند تا از لاروهای انگل مراقبت کند، انگار که به خودش تعلق دارد. صدف انگل رفتار و فیزیولوژی میزبان را دستکاری می کند، اما به عنوان یک جایگزین مستقیم برای اندام های تولیدمثلی خرچنگ عمل نمی کند.

نمونه دیگر، کپلک جگر نیشتری (Dicrocoelium dendriticum) است که مغز مورچه ها را آلوده می کند و رفتار آنها را تغییر می دهد تا احتمال خورده شدنشان توسط حیوانات هنگام چرا افزایش یابد. در شرایطی که این انگل تاثیر زیادی بر اعمال مورچه می گذارد، اما جایگزین هیچ بخش از بدن میزبان نمی شود و در واقع آن را دستکاری می کند.  

اینها راهبردهای مبتکرانه ای هستند، اما هیچ کدام از آنها همانند شپش زبان خوار که به زبان ماهی تبدیل می شود، به بخشی از بدن میزبان تبدیل نمی شوند. توانایی این انگل در نه تنها از بین بردن، بلکه جایگزین شدن اندام، آن را به نمونه ای منحصر به فرد و ترسناک از سازگاری انگلی در قلمرو حیوانات تبدیل می کند.