بمب افکن استراتژیک B-1 Lancer؛ نیزه ای در آسمان (+عکس)

موبنا –  این پرنده جنگی در کنار B-2 اسپیریت و B-52 استراتوفورترس یکی از سه بمب افکن استراتژیک نیروی هوایی آمریکا تا سال 2017 به شمار می رود. B-1 برای اولین بار در دهه ی 1960 به عنوان یک پلت فرم ترکیبی از کانویر B-58 هاسلر و B-52 معرفی و در نهایت جایگزین هر دو آن ها شد.

کانویر B-58 هاسلر

B-52

پس از دوره ای طولانی شامل مطالعات مختلف، راکول اینترنشنال که هم اکنون جزئی از بوئینگ است، توانست برای آنچه که در تولد B-1A خلق کرد برنده مسابقات بهترین طراحی شود. این نمونه ویژگی های منحصر به فردی همچون حداکثر سرعت 2.2 ماخ در ارتفاع بالا و قابلیت پرواز در مسافت های طولانی با سرعت 0.85 ماخ در ارتفاع بسیار پایین، در کارنامه ی خود به ثبت رساند.

B-1A

با این حال به علت هزینه ی گزاف ساخت بپمب افکن، معرفی موشک کروز AGM-86 ALCM و وجود B-2 اسپیریت همگی از جمله فاکتور هایی بودند که منجر به لغو برنامه تولید B-1 لنسر در سال 1977 شدند، تا قبل از این تاریخ تنها سه نمونه اولیه از این بمب افکن مافوق صوت ساخته شد.

این برنامه در سال 1981 مجددا از سر گرفته شد و با تغییراتی در سطح مقطع راداری همراه بود. تولید دوباره تحت عنوان B-1B با تحولات دیگری نیز همراه بود که از جمله مهم ترین آن ها می توان به این موارد اشاره کرد: اگرچه حداکثر سرعت در ارتفاعات بالا به 1.25 ماخ کاهش داشت، اما بیشینه سرعت در ارتفاعات پایین به 0.96 ماخ افزایش یافت. سیستم های الکترونیک بمب افکن نیز به طور قابل توجهی متحمل پیشرفت شدند. از طرفی بدنه B-1 به منظور پرواز با حداکثر مخازن سوخت و ظرفیت بارگیری، تغییراتی مثبت را تجربه کرد. تحویل بمب افکن های تحول یافته B-1B در سال 1986 آغاز و در همین سال نیز به عنوان “بمب افکن اتمی” به خدمت نیروی هوایی آمریکا گرفته شد. در سال 1988، همه 100 فروند B-1B مراحل تولید خود را به پایان رساندند. برای اولین بار این بمب افکن در سال 1998 در بمباران عراق و در سال 1999 در بمباران یوگسلاوی توسط ناتو مورد بهره برداری قرار گرفت. در واقع B-1B در عراق و افغانستان حمایت زیادی از آمریکا و نیرو های نظامی ناتو به عمل آورد. نیروی هوایی آمریکا از سپتامبر سال 2012 تاکنون، 66 فروند B-1B در اختیار دارد. همچنین انتظار می رود که این بمب افکن تا دهه 2030 همچنان وضعیت فعالیت خود را حفظ کند.

B-1B

توسعه

همان طور که پیش تر اشاره شد، نیروی هوایی آمریکا تقاضای خود مبنی بر تولید بمب افکنی ترکیبی را ارائه داد. قرار بود این بمب افکن ظرفیت و برد B-52 و حداکثر سرعت 2 ماخ B-58 را داشته باشد. ظرفیت سوختی حجیم B-52 امکان عملیات در ارتفاعات پایین تر و در عین حال به مدت بیشتری را در اختیار بمب افکن ترکیبی قرار می داد. بدنه بزرگ آن نیز قابلیت بیشتری در راستای مقابله با رادار ها را فراهم می کرد. لازم به ذکر است که پس از بازنشستگی F-111 در سال 1998 و همچنین F-14 تام کت در سال 2006، B-1 تنها پرنده نظامی مجهز به بال متحرکی است که به نیروی هوایی آمریکا خدمت می کند. البته این بمب افکن نارسایی های نیز داشته است برای مثال در سال 1990، دو مورد آتش سوزی در موتور آن گزارش شد و تاکنون 9 فروند B-1 دچار سانحه هوایی شده و 17 نفر خدمه کشته شده اند. با بروز رسانی هایی که در مورد این بمب افکن لحاظ شده و ادامه دارد، پیش بینی می شود بتواند تا سال 2038 فعال باقی مانده و خدمت کند. با وجود این دسته به روز رسانی ها، هزینه های تعمیر و نگه داری B-1 بالا است. برای مثال هر ساعت پرواز نیازمند 48.4 ساعت بررسی و تعمیرات خواهد بود و یا هزینه های تعمیر در بخش سوخت این بمب افکن به ازای هر 12 ساعت ماموریت، در سال 2010 چیزی نزدیک به 720،000 دلار برآورد شد. از این رو گفته می شود برنامه ریزی های پنتاگون در راستای جایگزینی این بمب افکن با B-21 پس از سال 2025 تمرکز یافته است.

انواع

B-1A: این مدل نسخه ی اصلی طرح B-1 با حداکثر سرغت 2.2 ماخ است. 4 نمونه اولیه از این مورد ساخته شد اما هیچ گاه وارد خط تولید نشد.

B-1B: این مدل نمونه تغییر یافته ای از طرح B-1 است که حداکثر سرعت آن به 1.25 ماخ کاهش یافته و به منظور عملیات در ارتفاعات پایین ساخته شده است. از B-1B در مجموع 100 فروند تولید شد.

B-1R: این مدل نمونه ای هدفمند از B-1B است که تغییرات مهمی را متحمل شده است. از جمله اساسی ترین تحولات این بمب افکن می توان به این موارد اشاره کرد: رادار های تقویت شده، موشک های هوا به هوا، موتور های جدید پرت اند ویتنی اف 119. حداکثر سرعت این نمونه 2.2 ماخ برآورد شده است اما با کاهش 20 درصدی برد نسبت به مدل های قبلی همراه است.

مشخصات راکول B-1 لنسر

+ مشخصات عمومی

– خدمه: 4

– بار مفید: 56،700 کیلوگرم

– طول: 44.5 متر

– پهنای بال: در حالت جمع 24.1 متر و در حالت باز 41.8 متر

– ارتفاع: 10.4 متر

– ماهی واره: NACA69-190-2

– وزن خالی: 87،100 کیلوکرم

– وزن بارگیری شده: 148،000 کیلوگرم

– بیشینه وزن برخاست: 216،400 کیلوگرم

– موتور هواگرد: 4 موتور جنرال الکتریک F101-GE-102

– رانش خشک: 77.4 کیلو نیوتون هرکدام

– رانش با پس سوز: 136.92 کیلو نیوتون هر کدام

+ عملکرد

– حداکثر سرعت: در ارتفاعات بالا (15،000 متر) برابر با 1،335 کیلومتر بر ساعت و در ارتفاعات پایین (60 الی 150 متر) برابر با 1،100 کیلومتر بر ساعتگ

– برد: 9،400 کیلومتر

– سقف پرواز: 18،000

– بارگیری بال: 816 کیلوگرم بر متر مربع

– نسبت نیرو به وزن: 0.38

+ جنگ افزار ها

– بمب ها:

• 84× Mk-82
• 81× Mk-82
• 84× Mk-62
• 24× Mk-84
• 24× Mk-65
• 30× CBU-87/89/CBU-97
• 30× CBU-103/104/105
• 24× GBU-31 JDAM
• 15× GBU-38 JDAM
• 48× GBU-38 JDAM
• 48× GBU-54 LaserJDAM
• 96× or 144× GBU-39
• 24× AGM-154
• 24× AGM-158

– الکترونیک هوانوردی:

• 1× AN/APQ-164
•  1× AN/ALQ-161
• 1× AN/ASQ-184
• 1× Sniper Advanced Targeting Pod

 منبع: مجله تصویری سلاح