اطلاعاتی درباره سوختگی که باید بدانیم

موبنا – سرپرستار بخش سوختگی به برخی از اقدامات غلط در مصدومیت ناشی از سوختگی اشاره کرد و گفت: در سوختگی‌های سطحی در گام اول محل سوختگی را با آب ولرم شست‌و شو دهید و سپس از پمادهای ضد سوختگی معتبر استفاده کنید.

سوختگی ممکن است در هر سنی بروز کند، اما در بین کودکان و نوجوانان بیشتر شایع است. در این میان سوختگی‌های ناشی از مایعات داغ، بیشتر برای نوزادانی که چهاردست و پا راه می‌روند و با کنجکاوی فراوان دوست دارند به همه جا سر بکشند و از همه چیز سر در بیاورند، شایع است و معمولا با فنجان‌های داغ چای، رفتن به داخل حمام‌های داغ و … بروز می‌کند.

سوختگی‌های ناشی از آتش یا آب جوش بسیار خطرناک است و می‌تواند تاثیرات قابل ملاحظه‌ای را بر پوست و بافت‌های بدن بر جای گذارد. به د نبال خوردن آب جوش نیز مسیر نای و گلوی فرد می‌تواند دچار سوختگی شود و آسیب‌های جدی ببیند.

سوختگی‌ها چه تاثیراتی بر جای می‌گذارند؟

برخی سوختگی‌ها که شدت آن‌ها زیاد است و می‌تواند فرد را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کند در پی تماس بدن با مایعات داغ و پرحرارت ایجاد می‌شود. عواملی که باعث می‌شوند تا این سوختگی‌ها بروز کنند به قرار زیر است:

*حرارت‌های بسیار شدید مانند شعله‌های آتش، سطوح بسیار داغ، مایعات پرحرارت، گاز

*سوختگی‌های الکتریکی، مانند بی‌دقتی در سیم کشی‌های داخلی منازل، اتصالات برقی قدیمی و فرسوده، عدم فعالیت درست ابزارآلات سیمی و الکتریکی، برق گرفتگی

*سوختگی‌های شیمیایی، اسیدها و مواد قلیایی بسیار قوی، استفاده نادرست از مواد شیمیایی پاک کننده، باتری‌های فرسوده و قدیمی

حسن بیگی، کارشناس ارشد پرستاری، سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان ۱۵ خرداد درباره اقدامات اولیه در بروز سوختگی و باورهای اشتباه در این خصوص مواردی را عنوان کرد.

وی پرهیز از انجام رفتارهای غلط در بروز سوختگی را خواستار شد و گفت: اگر پوست‌تان دچار سوختگی و در ادامه تاول زدگی شد، به هیچ عنوان اقدام به قیچی و یا ترکاندن تاول نکنید، تاول‌های ناشی از سوختگی‌های شدید تنها در مراکز درمانی و با تیغ‌های مخصوص تخلیه می‌شود.

اولین کار در سوختگی شستن محل سوختگی با آب ولرم است

سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان ۱۵ خرداد استفاده از یخ، خمیردندان، روغن‌مایع و سیب زمینی و یا هر درمان خودسرانه را مورد انتقاد قرار داد و افزود: در سوختگی‌های سطحی در گام اول محل سوختگی را با آب ولرم شست‌و شو دهید و سپس از پمادهای ضد سوختگی معتبر استفاده کنید. وی با بیان اینکه سوختگی جراحت پوستی یا غشای مخاطی است که در اثر سرما یا گرمای بیش از حد، جریان‌های الکتریکی و یا برخورد با مواد شیمیایی رخ می‌دهد افزود: غشای مخاطی شامل دهان، التهاب ملتحمه و مجاری راه‌های هوای است.

سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان ۱۵ خرداد با اشاره اینکه سوختگی یکی از حوادث شایع به حساب می‌آید که سلامت و یا در مواردی جان افراد را تهدید می‌کند، اظهار کرد: اگر از ساختار پوست و میزان آسیب در زمان سوختگی آگاهی داشته باشید می‌توانید از آسیب‌های جدی به پوست بکاهید.

حسن‌بیگی به عوامل ایجاد کنند سوختگی‌ها اشاره کرد و گفت: سوختگی‌ها به انواع مختلف سوختگی شیمیایی، الکتریکی، گرمایی، استنشاقی و سوختگی با مایعات داغ تقسیم‌بندی می‌شوند.

وی در پاسخ به این سوال که در زمان بروز سوختگی چه میزان از لایه‌های پوست آسیب می‌بینند؟ ، توضیح داد: سوختگی‌ها چهار درجه دارند. منظور از سوختگی درجه یک، سوختگی است که به لایه خارجی پوست آسیب وارد می‌کند، در این درجه از سوختگی پوست قرمزی، التهاب مختصر و درد دارد، مراحل بهبود در این موارد طی هفت روز حاصل می‌شود.

سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان ۱۵ خرداد گفت: آفتاب سوختگی مثال واضحی از سوختگی درجه یک است.

وی با بیان اینکه سوختگی درجه‌دو به لحاظ بافت آسیب دیده عمیق‌تر از سوختگی درجه یک است، تاکید کرد: زمانی که لایه خارجی پوست و قسمتی از لایه میانی دچار آسیب شده باشد، پوست حالتی برافروخته دارد و سطح پوست کاملا مرطوب است، تمامیت پوست از بین رفته و تاول در این موارد مشاهده می‌شود؛ ضمن اینکه بیمار درد بسیار زیادی را تجربه می‌کند.

بیگی با اشاره به اینکه درمان سوختگی درجه دو معمولا ۲۱ روز زمان می‌برد، ادامه داد: سوختگی درجه سه هم زمانی رخ می‌دهد که تمام لایه پوست از لایه سطحی، و لایه میانی از بین می‌رود و پوست حالت چرمی به خود می‌گیرد و به رنگ سفید، نقره‌ای یا قرمز تیره تغییر رنگ می‌دهد در این حالت به این دلیل که بخشی از پایانه‌های عصبی پوست از بین رفته فرد معمولا دردی را احساس نمی‌کند.

وی تاکید کرد: درمان سوختگی درجه سه، زمانبر است و به درمان‌های طولانی یا حتی عمل جراحی نیاز دارد.

سوختگی درجه چهارعمیق‌ترین نوع سوختگی است

بیگی با بیان اینکه سوختگی درجه چهارعمیق‌ترین نوع سوختگی است که به لایه‌های مختلف پوست، بافت‌ها، عضلات و حتی استخوان‌ها آسیب وارد می‌کند ادامه داد: سوختگی درجه چهار به مراحل مختلف جراحی پلاستیک، ترمیمی و زیبایی نیاز دارد و در بسیاری از موارد انجام پیوند پوست و بافت ضرورت دارد.

سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان ۱۵ خرداد به اقدامات اولیه در مواجه با سوختگی‌ها اشاره کرد و ادامه داد: در ساعات اولیه بروز سوختگی متوقف کردن روند سوختگی (مثل خاموش کردن آتش و یا قطع روند جریان الکتریکی)، خنک کردن پوست، جدا کردن لباس و زیورآلات از بدن و نهایتا انتقال مصدوم به مراکز درمانی چهار اقدام ضروری و مهم در سوختگی‌هاست.

در سوختگی الکتریکی اول برق را قطع کنید

وی هشدار داد: برای متوقف کردن روند سوختگی در مواردی که سوختگی به وسیله جریان الکتریکی رخ داده، اولین اقدام قطع جریان برق است؛ بنابراین تا زمانی که از قطع جریان برق اطمینان ندارید به هیچ عنوان با فرد تماس مستقیم نداشته باشید.

بیگی ادامه داد: در سوختگی‌های الکتریکی باید با کمک عایق، اجسامی که باعث سوختگی شده‌اند را از مصدوم جدا کنید، در گام دوم نیز از نظر قلبی بیمار را بررسی کنید و اگر چنان‌چه فرد دچار ایست قلبی شده حتما باید در همان محل حادثه احیای اولیه را انجام داده و سریعا فرد را به مراکزدرمانی مجهز برسانید.

وی ادامه داد: در سوختگی‌ها با مواد شیمایی باید در گام اول روند سوختگی را متوقف کرده و مواد شیمیایی که روی بدن و لباس ریخته شده را جدا کنید.

سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان ۱۵ خرداد هشدار داد: اگر مواد شیمیایی روی لباس مصدوم ریخت، هرگز لباس را از تن فرد آسیب دیده جدا نکنید؛ چرا که ممکن است به سر و صورت فرد نیز آسیب برساند، در این موارد با یک قیچی و یا شی تیز لباس را پاره کرده و از تن خارج کنید، سپس با آب فراوان به مدت حداقل ۲۰ دقیقه با آب معمولی و پرفشار پوست فرد را شست وشو دهید.

وی درباره مواد سوزانده پودری نیز گفت: در مرحله اول، ماده سوزاننده پودری را از روی لباس و یا سطح پاک کنید و سپس سطح آسیب دیده را با آب فراوان با دمای حداقل ۱۵ درجه سانتی‌گراد شست وشو دهید.

بیگی گفت: توصیه اکید با هر نوع سوختگی در ناحیه سرو، صورت و چشم‌ها شست‌و شوی فراوان با آب است. در مواردی که اگر فقط یک چشم آسیب دیده باشد، شست‌وشو باید به سمت خارج باشد تا چشم سالم آسیب نبیند و در ادامه مصدوم با روشی ایمن به مرکز درمانی مجهز منتقل شود.

فرد سوخته در حال حرکت را متوقف کنید

وی درباره مهم‌ترین اقدامات برای فردی‌که با آتش دچار حریق شده نیز توضیح داد: فردی‌که لباس و بدن او دچار سوختگی شده باشد اگر در حال دویدن یا راه رفتن بود، فورا او را متوقف کنید و روی زمین بخابانید، از غلتاندن مصدوم بر زمین جلوگیری کنید، چرا که غلتاندن باعث می‌شود که قسمت‌های سالم پوست هم آسیب ببیند.

در این وضعیت به سوختگی آب نرسانید

سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان ۱۵ خرداد به مواردی‌که در سوختگی‌ها استفاده از آب ممنوعیت دارد اشاره کردو گفت: در سه وضعیت در سوختگی‌ها استفاده از آب ممنوع است، در مواردی‌که آسیب در سطح وسیع به پوست وارد شده، مواردی‌که بدن مصدوم به شدت دچار کاهش درجه دما شده و خنک کردن بدن باعث وخیم‌تر شدن شرایط می‌شود و در شرایطی‌که سوختگی به سایر اعضا و جوارح فرد آسیب رسانده مثلا در حوادث رانندگی که فرد دچار سانحه و همزمان سوختگی شده وممکن است شکستگی باز داشته باشد مجاز به خنک کردن پوست با آب نیستیم.

وی درباره سوختگی و آتش سوزی با بنزین نیز هشدار داد: در مرحله اول مهار آتش به هیچ عنوان آب را مستقیم روی موضع نریزید؛ چراکه می‌تواند باعث شعله‌ورتر شود، در این موارد باید مصدوم را در پتوی خیس کاملا محصور کنید (مراقب باشید در حین این عمل سرو صورت مصدوم و راه‌های تنفسی او باز باشد) و بعد از مهار کامل آتش برای خنک کردن پوست مصدوم از آب استفاده کنید.

بیگی با اشاره به اینکه در زمان سوختگی فرد سانحه دیده را حتما روی زمین بخوابانید، تاکیدکرد: اکسیژن در سطح زمین کمتر است و این موضوع باعث می‌شود آتش زودتر فروکش کند.

وی با اشاره به اینکه نکته مهم در سوختگی‌ها، عدم استفاده از یخ و پماد است، خاطرنشان کرد: به طور خودسرانه از پماد استفاده نکنید و تنها با پوشاندن محل سوختگی با کمک حوله و پارچه‎‌های خنک که مرتبا هم باید تعویض شود تا انتقال مصدوم به مرکز درمانی مجهز از آسیب‌های بیشتر بکاهید.