7گیاه ارزشمند برای حذف فلزات سنگین

موبنا- احمد عبدل‌زاده از محققان کشور با اجرای پروژه تحقیقاتی با عنوان “پاک سازی آلودگی خاک با استفاده از گیاهان تیره شب بو” به نتایج قابل توجهی در حذف آلاینده‌های محیط زیستی با استفاده از روش گیاه پالایی دست یافته است.

افزایش تدریجی غلظت فلزات سنگین مثل “کادمیوم”، “روی”، “سرب” و “آرسنیک” در خاک به علت فعالیت‌های صنعتی مانند استخراج معادن، تصفیه فلزات،‌فاضلاب‌های صنعتی، بخارات اگزوزها، تولیدات انرژی و سوخت‌، بازیافت زباله‌های شهری،‌کاربرد مداوم کودهای شیمیایی و سموم یکی از بزرگترین چالش‌ها در زمینه محیط زیست و حذف این آلودگی‌ها برای حفظ محیط زیست بسیار مهم و ضروری است.

کاشت گیاهان در خاک‌های آلوده به این فلزات سنگین، باعث کاهش سطح عملکرد محصولات کشاورزی، ورود این آلودگی‌ها به محصولات و در نتیجه کاهش کیفیت غذا و ایمنی می‌شود و این موضوع می‌تواند سلامتی انسان و دام را به خطر اندازد.

یکی از روش‌های مناسب برای حذف این آلودگی‌ها از خاک، تکنولوژی با ارزش بالا “گیاه پالایی” است. اهمیت این فناوری در ارزانی، سادگی و استفاده از انرژی خورشیدی است. گیاه پالایی روشی است که در آن گیاهان خاصی در خاک آلوده کاشته می‌شوند و آلاینده‌های خاک توسط این گیاهان جذب می‌شوند به گونه‌ای که بعد از برداشت چند باره محصول، میزان آلودگی کمتر شده و آلاینده‌های خاک حذف می‌شوند.

در همین راستا صندوق حمایت از پژوهشگران از پروژه‌ای حمایت کرده است که در آن ۷ گونه از تیره گیاه شب بو شامل “خردل هندی“، “خردل اتیوپی“، “کلم“، “خردل سفید“، “تربچه”، ” خاکشیر” و “تره تیزک” به منظور پاک سازی خاک آلوده استفاده شده و نتایج جالبی به دست آمده است.

نتایج حاصل نشان داده به جز گیاهان “خاکشیر” و “تره‌تیزک”، بقیه گیاهان برای پاک سازی فلزات سنگین کادمیوم،‌روی، سرب بسیار مفید بوده‌اند. در این بین برای پاک سازی آلودگی‌ خاک با “آرسنیک”، “خردل سفید” و “خاکشیر” عملکرد بهتری داشتند.

علاوه بر این نتایج نشان داده استفاده از ترکیبی به نام “سدیم نیتروپروساید” برای کاهش اثرات سمی کادمیوم و روی در گیاه خاکشیر و تربچه اثرات مفید این ماده بر رشد و تحمل گیاه به فلزات را ثابت کرده است.

با توجه به اینکه یک گیاه ایده آل برای گیاه پالایی باید دارای چندین معیار از جمله رشد سریع،‌ وزن نسبتا زیاد، ریشه عمیق،‌ساقه و برگ قابل برداشت و قابلیت ذخیره آلاینده‌های فلزی در ساقه و برگ باشد و اغلب این ویژگی‌ها در گیاهان مورد استفاده در این مطالعه وجود دارد از این رو ایجاد ترکیبی از این خصوصیات توسط برخی دستکاری‌های ژنتیکی در این گیاهان می‌تواند در آینده برای پالایش آْاینده‌های زیست محیطی مد نظر قرار گیرد.

ایسنا