فرودگر و ماه‌نورد هند سیستم گرمایشی ندارند
همراهان رباتیک کاوشگر «چاندرایان-۳» هند، سیستم گرمایشی ندارند و همین موضوع، این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا آنها می‌توانند از شب سرد قمری جان سالم به در ببرند یا خیر.
موبنا-به نقل از اسپیس، پس از یک ماموریت پیشگامانه دو هفته‌ای، کاوشگران رباتیک هند در تاریکی سرد منطقه قطب جنوب ماه به خواب عمیقی فرو رفته‌اند. اینکه آیا آنها در پایان شب قمری هنگامی که خورشید بر آنها می‌تابد از خواب بیدار می‌شوند یا خیر، بیشتر به شانس بستگی دارد.
دمای نزدیک به قطب‌های ماه می‌تواند تا منفی ۲۵۳ درجه سلسیوس کاهش یابد. با وجود این، نه فرودگر «ویکرام»(Vikram) کاوشگر «چاندرایان-۳»(Chandrayaan-۳) و نه ماه‌نورد «پراگیان»(Pragyan) آن به دستگاه‌های تولید گرما مجهز نیستند که برای مأموریت‌های معمول ماه مهم به شمار می‌روند.
این دستگاه‌های تولید گرما که «واحدهای گرمکن رادیوایزوتوپی»(RHUs) نامیده می‌شوند، با تابش غیرفعال گرما کار می‌کنند تا سخت‌افزار فضاپیما را در دمای عملیاتی پایدار نگه دارند. معمولا واحدهای گرمکن رادیوایزوتوپی مورد استفاده در مأموریت‌های فضایی، گرمای حاصل از فروپاشی طبیعی نسخه‌های رادیواکتیو پلوتونیوم یا پلونیوم را به قدرت الکتریکی تبدیل می‌کنند. این فرآیند در نهایت سخت‌افزار فضاپیما را گرم می‌کند و عمدتا به اندازه‌ای است که به فضاپیما کمک کند تا در دمای بسیار سرد زنده بماند اما بدون چنین سیستم‌های تامین قدرت، بقای دو وسیله رباتیک چاندرایان-۳ به شانس واگذار می‌شود.
سنجیدن شانس‌ها
واحدهای گرمکن رادیوایزوتوپی از دهه ۱۹۷۰ در ماموریت‌های فرود روی ماه استفاده شده‌اند.
«لونوخود ۱»(Lunokhod ۱) اولین ماه‌نورد موفقی بود که مسافت بیش از ۱۰ کیلومتر را تنها در ۱۰ ماه طی کرد. این ماه‌نورد با استفاده از سلول‌های خورشیدی نصب‌شده روی یک درپوش بزرگ، انرژی خود را تامین می‌کرد. در شب‌هایی که لونوخود ۱ روی ماه بود، درپوش را می‌بست تا با انرژی تامین‌شده توسط یک گرمکن رادیوایزوتوپ پولونیوم-۲۱۰ تا طلوع بعدی خورشید گرم بماند.
کاوشگر و ماه‌نورد «چانگ ای ۳»(Chang’e-۳) چین که در سال ۲۰۱۳ در دهانه بزرگی در قسمت شمال غربی ماه با فاصله کمی از محل فرود لونوخود ۱ فرود آمد، مکانیسم‌های مشابهی را برای محافظت از خود در برابر شب‌های قمری داشت. ماه‌نورد «یوتو»(Yutu) در شب اول جان سالم به در برد اما بعد از شب دوم برای همیشه قابلیت حرکت خود را از دست داد. با وجود این، جانشین شش چرخ آن به نام «یوتو-۲»(Yutu-۲) طی چهار سال گذشته همان طور که انتظار می‌رفت، در هر روز قمری از خواب بیدار شده است.
«سازمان تحقیقات فضایی هند»(ISRO) به طور علنی نگفته است که چرا گرمکن‌های رادیوایزوتوپی مشابه در فرودگر ویکرام و ماه‌نورد پراگیان نصب نشده‌اند. با وجود این، هر دو وسیله رباتیک به طور عالی اهداف علمی خود را در منطقه‌ای از ماه که به خاطر مخازن احتمالی آب یخ‌زده خود به طور قطعی به نقطه‌ای برای اکتشافات فضایی تبدیل شده است، انجام دادند. در واقع، این اولین بار بود که فرود موفقیت‌آمیز در آنجا انجام شد.
زمانی که فرودگر موفق شد روی سطح ماه پرش داشته باشد، حتی از اهداف ماموریت فراتر رفت. فرودگر حدود ۴۰ سانتی‌متر به سمت بالا پرید و کمی به ماه‌نورد پراگیان که قبلا در آن نقطه در حالت خواب قرار گرفته بود، نزدیک‌تر شد.
سازمان تحقیقات فضایی هند در مورد آماده‌سازی این دو وسیله رباتیک برای اولین شب قمری، در ایکس(توییتر سابق) نوشت: باتری‌های ماه‌نورد پراگیان کاوشگر چاندرایان-۳ قبل از خواب کاملا شارژ شدند.
«آرون سینها»(Arun Sinha) دانشمند ارشد سابق سازمان تحقیقات فضایی هند، پیش از پرتاب چاندرایان-۳ در مصاحبه با اسپیس گفت: پس از غروب خورشید، برق وجود ندارد. با وجود این، شانس کمی برای شارژ بسیار کارآمد باتری وجود دارد. اگر این کار خوب پیش برود، ممکن است کاوشگر تا ۱۴ روز دیگر نیز در دسترس باشد.
سازمان تحقیقات فضایی هند روز دوم سپتامبر در ایکس نوشت: در غیر این صورت، کاوشگر برای همیشه به عنوان سفیر قمری هند در آنجا خواهد ماند.
ایسنا