فیل‌ های آفریقایی یکدیگر را به اسم صدا می‌زنند!

استفاده از نام که در تمامی فرهنگ‌های بشری و زبان‌های مختلف سرتاسر جهان به چشم می‌خورد، امری مختص انسان است. نام‌ بخش بزرگی از هویت ما را تشکیل می‌دهد و به ما کمک می‌کند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم؛ اما تا به حال استفاده از نام‌های شخصی برای خطاب کردن یکدیگر، امری منحصر به انسان در نظر گرفته می‌شد. اکنون، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که فیل‌های آفریقایی وحشی می‌توانند یکدیگر را با آواهای خاصی خطاب قرار بدهند که معادل نام در انسان است؛ یافته‌ای که از نتایج جالب برای تکامل زبان حکایت دارد.

مجموعه‌ی داده‌های نهایی شامل ۶۲۵ آوای جداگانه بود که ۵۹۷ مورد از آن بین گروهی از اعضای یک خانواده‌ی فیل‌ رخ داد. در این میان ۱۱۴ صدازننده‌ی منحصربه‌فرد و ۱۱۹ گیرنده‌ی منحصربه‌فرد وجود داشت. محققان فقط آواهایی را که به یک فیل منفرد ارسال می‌شد و امکان شناسایی گیرنده‌ی آن وجود داشت، به حساب آوردند.

گروه محققان ویژگی‌های آکوستیک صداهای فیل را سنجیدند و با استفاده از یک سری آزمایش‌های آماری روی داده‌ها، امکان پیش‌بینی هویت گیرنده‌ی نام از طریق آوا را بررسی کردند. محققان درباره‌ی نتایج تحقیقات نوشته‌اند: «گیرندگان آوای خاص را می‌توان از روی ساختار صدا به‌طرز چشمگیری بهتر از تشخیص شانسی، شناسایی کرد.»

یکی از جنبه‌های آزمایش که تیم منحصراً به آن علاقه‌مند بود، این است که آیا فیل‌ها با صدا زدن یکدیگر با آواهای معادل نام، لحن صدای گیرنده را تقلید می‌کنند یا خیر. این قابلیت در گونه‌های دیگر مانند دلفین‌ها مشاهده شده است که می‌توانند با استفاده از تقلید صدا لقب صوتی خاص یکدیگر را یاد بگیرند و پس از شنیدن آن، واکنش نشان بدهند.

با این حال، نکته‌ی جالب درباره‌ی بررسی داده‌های فیل‌ها این بود که محققان شواهد محدودی از تقلید صدا بین صداکننده‌ها و گیرندگان یافتند. نویسندگان مطالعه می‌نویسند: «طبق دانش ما، این مطالعه اولین شواهد از خطاب یکدیگر با آواها بدون تقلید صدای یکدیگر را در یک گروه از همنوعان از گونه‌های غیرانسانی ارائه می‌دهد.»

محققان در نسخه‌ی پیش‌انتشار مطالعه نوشته‌اند که برای مشاهده و سنجش واکنش فیل‌ها، آواهای ضبط شده‌ی خاصی را که در واقع نام خودشان بود، برای آن‌ها پخش کردند. محققان می‌نویسند: «سوژه‌های آزمایش علاوه‌بر تأیید وجود القاب و آواهای صوتی خاص، با سرعت به بلندگو نزدیک می‌شوند. همچنین سوژه‌های آزمایش به پخش‌ صداهای آزمایشی، سریع‌تر از گروه کنترل پاسخ می‌دادند.»

به‌طور کلی، نویسندگان نتیجه گرفتند که این آزمایش می‌تواند اولین شواهد از وجود یک گونه‌ی غیرانسانی باشد که از سیستم نام‌گذاری شبیه به انسان برای خطاب همدیگر استفاده می‌کند. سرنخ این رفتار خاص در فیل‌ها به ساختارهای اجتماعی آن‌ها برمی‌گردد.

نویسندگان با اشاره به تمایل فیل‌ها برای تقسیم شدن به گروه‌های کوچک تری که سپس باهم جمع می‌شوند و گروه‌های بزرگی را تشکیل می‌دهند که گاهی اوقات به صدها فیل می‌رسد، توضیح می‌دهند: «فیل‌ها به دلیل پویایی اجتماعی و سبک زندگی خاصشان اغلب دور از دید حلقه‌ی اجتماعی نزدیک خود قرار دارند و برای برقراری ارتباط در فاصله‌های دور از صدازدن بهره می‌گیرند.»

نویسندگان خاطرنشان می‌کنند که در میان تمام صداهای فیل‌ها، استفاده از آواها برای خطاب یکدیگر آن‌قدرها هم معمول نیست. احتمالاً به این دلیل که در بسیاری از موقعیت‌ها اصلاً نیازی به استفاده از نام نیست. آن‌ها ادامه می‌دهند: «وقتی که فیل‌ها خارج از میدان دید یکدیگر هستند، استفاده از لقب‌های صوتی می‌تواند توانایی هماهنگ‌ شدن با یکدیگر را افزایش دهد.»

البته در این مطالعه جنبه‌ی جذاب‌تری هم وجود دارد: نویسندگان بر این باورند که صدا زدن یکدیگر با نام می‌تواند راهی برای گسترش و تقویت پیوند اجتماعی فیل‌ها باشد، دقیقاً به همان شکلی که در مورد انسان‌ها نیز صادق است.

به عنوان مطالعه‌ای در مرحله‌ی پیش‌انتشار، مهم است که به یاد داشته باشید این پژوهش هنوز در معرض داوری قرار نگرفته است. با این حال، نویسندگان خاطرنشان می‌کنند که نتایج مطالعه پرسش‌های جالبی را در مورد پیچیدگی شناخت اجتماعی فیل‌ها مطرح و در نتیجه، راه جدیدی را برای پژوهشگران باز می‌کند.