آب‌های زیرزمینی زیر ذره‌بین!
براساس برآوردها، با اقدامات انجام شده در زمینه انسداد چاه‌های غیر مجاز برداشت آب‌های زیرزمینی، تاکنون برداشت از آبخوان‌های کشور حدود ۳.۷ میلیارد متر مکعب کاهش یافته که این میزان ۱۸ برابر ظرفیت سد کرج است.
موبنا- در حال حاضر ۵۵ درصد کل آب مصرفی کشور از منابع زیر زمینی برداشت می‌شود. این در شرایطی است که در ۱۶ استان کشور بیش از ۶۰ درصد و هشت استان بیش از ۸۰ درصد مصارف آب خود را وابسته به آب زیرزمینی هستند. خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان، فارس، یزد، هرمزگان، البرز و همدان حدود ۸۰ درصد از سبد تامین آب را از طریق سفره‌های زیرزمینی تهیه می‌کنند. می
برداشت بی‌رویه آب از منابع استراتژیک زیرزمینی موجب شده ۲۷۷ دشت کشور در حالت بحران آبی و ۱۴۳ دشت در وضعیت فراتر از بحران یا به عبارتی ممنوعه بحرانی جای بگیرند.
ایران دارای اقلیم خشک و نیمه خشک بوده و متوسط بارش ۲۵۰ میلی‌متری دارد که این میزان بارش حدود یک سوم متوسط جهانی است. از طرفی متوسط بارش کشور در گذر زمان رو به کاهش بوده است؛ به طوری که میانگین بارش ۵۳ ساله کشور حدود ۲۵۰ میلی‌متر بوده در حالیکه میانگین ۱۳ ساله اخیر به ۲۳۲ میلی‌متر کاهش یافته است.
در کنار روند کاهشی بارش کشور، روند افزایشی دما باعث افزایش تبخیر و کاهش سهم بارش‌های مؤثر شده و شرایط مذکور در کنار تغییرات عوامل اجتماعی و اقتصادی در طول سالیان گذشته و همچنین عدم اتخاذ تصمیمات متناسب و سازگار با شرایط کم‌آبی، باعث عدم تغذیه مناسب و افت تراز آب زیرزمینی شده و همین امر باعث محدودیت منابع آب در دسترس می‌شود.
دولت سیزدهم با تنظیم برنامه‌های احیا و تعادل‌بخشی آبخوان‌ها و پیگیری و اجرای آنها در سطح استان‌های کشور، تاکنون بیش از ۱۲۰ هزار ابزار برداشت آب با حجم برداشت معادل ۳.۷ میلیارد متر مکعب از منابع زیرزمینی در سطح کشور مسدود شده است که از این تعداد نزدیک به ۲۳ هزار ابزار در دو سال اخیر انجام شد.
اساس آخرین اطلاعات موجود، سالانه نزدیک به ۱۹ درصد تخلیه چاه‌های کشور از طریق حدود ۴۰۰ هزار حلقه چاه فاقد پروانه انجام می‌شود و تعیین تکلیف آنها بر اساس اسناد و قوانین بالادستی نیازمند پیگیری‌های فنی و حقوقی است.
آمارهای شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد، در حال حاضر ۵۵ درصد از ۹۸ میلیارد مترمکعب آبی که به صورت سالانه در کشور به مصرف می‌رسد، از طریق منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود.
در میان استان‌های کشور بیشترین وابستگی به آب‌های زیرزمینی به استان‌هایی همچون کرمان، یزد، البرز، خراسان جنوبی، هرمزگان، همدان، خراسان رضوی و فارس اختصاص دارد که به ترتیب در این استان‌ها سهم برداشت آب از منابع آب زیرزمینی نسبت به آب‌های سطحی ۹۳ درصد، ۹۱ درصد، ۸۹ درصد، ۸۹ درصد، ۸۸ درصد، ۸۷ درصد، ۸۴ درصد و ۸۰ درصد است.
این وضعیت ضمن آنکه سبب شده سطح آب در سفره‌های زیرزمینی به شدت افت کند و پدیده‌هایی چون فرونشست در بسیاری از دشت‌های کشور تشدید شود، باعث شده کیفیت منابع آب زیرزمینی نیز به شدت کاهش یابد.
همه ساله برنامه انسداد ابزارهای غیرمجاز برداشت آب زیرزمینی به تفکیک استان‌ها تنظیم و تصویب می‌شود و با همکاری سایر دستگاه‌ها از جمله دستگاه قضایی کشور موضوع اجرایی می‌شود و به نظر می رسد که دولت فعلی نگاه ویژه ای در این راستا دارد.
ایسنا