بزرگ ترین غار دست کند ایران

موبنا- غار کرفتو مجموعه ای از زیبایی های طبیعی و تلاش انسان های پیشین برای غلبه بر طبیعت و زندگی بهتر و ایمن تر است. این اثر باستانی و تاریخی در صخره مرتفعی حدود 70 کیلومتری شمال غرب شهر دیواندره و با احتساب همین مسافت تقریبی در شرق شهر سقز واقع شده است. غار کرفتو از نوع غارهای آهکی و طبیعی است و به احتمال زیاد در دوران سوم زمین شناسی شکل گرفته است.

 

 در گذشته بر اثر سکونت اقوام گوناگون، تغییرات، دگرگونی ها و دخل و تصرفاتی در غار ایجاد شده و فضاهایی به صورت اتاق های تو در تو، راهرو و دالان عبوری و …. به وجود آمده و از این جهت غار کرفتو در میان غارهای دست کند از شهرت خاصی برخوردار است و این شهرت بی دلیل نیست زیرا این غار از لحاظ بافت ساختمانی بی نظیر است. ارتفاع دهانه ورودی غار (دهانه ورودی فعلی) از سرِ تپه حدود 20 الی 25 متر بوده که در گذشته راهی نسبتا سخت و دشوار در کمر کوه و صخره بیرونی، هدایت بازدیدکنندگان به داخل غار را به عهده داشت، به صورتی که با قرار دادن تعدادی سنگ چین و استفاده از پلکان های چوبی علاقه مندان می توانستند با دشواری به داخل راه یابند.

 

 معماری غار
در قسمت جلویی غار، چهار طبقه معماری صخره ای و دست کند ایجاد شده که در هر طبقه علاوه بر ایجاد اتاق های تو در تو با پنجره ها و نورگیرهایی به فضای بیرونی و درگاهی های مربوطه ساخته شده اند. دالان ها و راهروهای عبوری به منظور ارتباط به طبقات، پله ای تراشیده شده در سنگ و حتی ایجاد جای مناسب کلون و چفت و بست پنجره ها و درگاهی ها باعث تامین امنیت هر قسمت می شده و این موضوع نشان از نوعی معماری پیشرفته در آن زمان دارد. البته به دلیل ریزش هایی که در اثر گذشته زمان در صخره های بیرونی و پیرامون دهانه ورودی در مجموعه معماری صخره ای غار ایجاد شده، تعداد اتاق ها و راهروهای موجود در کلیه طبقات در حال حاضر مشخص نیست و به نظر می رسد مجموعه معماری صخره ای و دست ساز غار بسیار گسترده تر از وضعیت کنونی آن بوده باشد و آثار این تخریب ها هنوز هم کاملا مشخص است. روی دیوارهای برخی از اتاق های غار و راهروهای عبوری آنها نقوشی از جانوران و گیاهان وجود دارد. زیباترین بخش معماری غار، طبقه سوم آن است. دقت در تراشیدن و کندن اتاق ها، فرم خاص سقف ها به شیوه کمانی و ایجاد درگاهی ها و پله های آستانه آن در پنجره ها و نورگیرهای اتاق ها از اهمیت خاصی برخوردار است و از نظر تزئینات موجود در پنجره ها قابل مقایسه با آثار موجود در معماری تپه نوشیجان ملایر از دوران مادهاست.

 

 غاری برای الهه یونانی

روی سردر ورودی یکی از اتاق های طبقه سوم کتیبه ای یونانی وجود دارد که تا حد زیادی صدمه دیده است. در این کتیبه از الهه هراکلس یاد شده و به همین دلیل بسیاری این غار را معبد الهه یونانی نامگذاری کرده اند. در این کتیبه آمده است: «این خانه هراکلس است، هر کس در ان وارد شود در امان است.» وجود این کتیبه سبب شده تا برخی را عقیده بر این باشد که احتمالا این غار مدتی به صورت موقت مورد سکونت و استقرار سلوکیان (جانشینان پس از اسکندر مقودنی) قرار گرفته که پس از فتوحات مهرداد دوم اشکانی به سمت غرب ایران حرکت کرده اند.

 

 شناسایی کامل غیرممکن
ستون فقرات اصلی غار نزدیک به 750 متر طول دارد که در این مسیر پر پیچ و خم، دهانه ها و دالان های گوناگونی منشعب می شود و به همین جهت تاکنون کسی قادر به شناسایی تمامی این مسیرها و تهیه نقشه کامل از آن نشده است. مسیر طبیعی غار در طول خویش دارای تفاوت های بسیاری است، به طوری که در برخی بخش ها علاوه بر وسعت خاص دالان ها و تالارهای طبیعی و ارتفاع زیاد سقف آنها، قسمت هایی وجود دارد که باید به حالت سینه خیز و به دشواری از آنها عبور کرد. همین وضعیت خاص باعث شده افسانه ها و داستان های بسیاری در میان اهالی منطقه وجود داشته باشد و بسیاری از طلسم غار و نحوه ایجاد آن سخن به میان آورند. حتی این امر در نوشته های نویسندگان محلی استان تاثیر گذاشته و به ذکر چنین مطالبی پرداخته اند. غار کرفتو با شماره 330 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

 

منبع:7sobh.com