جدال نفس‌گیر درختان با گرمای بی‌سابقه
مدت‌هاست که بی‌آبی رنگ از رخسار درختان فضای سبز بسیاری از شهرهای خراسان رضوی پرانده و خزان و برگ‌ریزان ارمغان گرمای تابستانی است که در دل تیرماه، غم زرد و نارنجی پاییز را تداعی می‌کند.
موبنا-کاج‌ها و دیگر درختان رنگ و رو پریده و بی‌رمق، خسته از بی‌آبی و گرما خود را به خواب بی‌خیالی زدند تا شاید رنج تشنگی این روزها بگذرد. امسال به گفته کارشناسان هواشناسی خشکترین بهار و تابستان چندین سال گذشته به شمار می‌رود درختان بسیاری در پارک‌های شهرهای مختلف در شوک گرما زرد و بی‌برگ و برخی از بی‌آبی بیمار شدند و آن‌ها را با چالش مواجه کرده است.
این روزها تلاش برای زنده نگه‌داشتن درختان شهر کاشمر، از جمله شهرهای حاشیه کویر در شرق کشور است که به لطف داشتن طبیعتی بکر و زیبا و نیز مردمانی طبیعت دوست؛ از دیرباز مهد پرورش گل و گیاه و احترام به درخت و طبیعت بوده است.
در همین خصوص مسئول پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کاشمر در گفت و گویی با ایسنا با بیان اینکه ۱۸۵ هکتار از مساحت ۱۵۰۰ هکتاری شهر کاشمر را مساحت فضای سبز درون‌شهری و پارک جنگلی در اختیار شهرداری تشکیل می‌دهد، افزود: سرانه فضای سبز در شهر کاشمر با احتساب پارک جنگلی سیدمرتضی ۱۷ مترمربع به ازای هر نفر است.
امیدرضا ذبیحی با اشاره به تأثیرات خشکسالی بر فضای سبز خاطرنشان کرد: به‌رغم همه مشکلات سعی کرده‌ایم با اتخاذ روش‌های علمی و بهره‌گیری از تجربه شهرهای پیشرو، از تأثیرات منفی آن‌ها تا حدود زیادی جلوگیری کنیم.
مسئول پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کاشمر بیان کرد: با توجه به افزایش بی‌سابقه جمعیت آفات و به منظور حفظ فضای سبز شهری، از ابتدای امسال بیش از ۷۰ نوبت سم‌پاشی در فضای سبز شهری و پارک‌ها انجام شده و تقریباً تمام فضای سبز آسیب‌پذیر مورد اقدام قرار گرفته است.
ذبیحی در ادامه احداث شبکه‌های آبیاری تحت‌فشار در بیشتر مناطق و فضای سبز شهری به طول بیش از ۱۰۰ کیلومتر لوله‌گذاری، ایجاد مخازن آب زیرزمینی و سرپوشیده برای جلوگیری از تبخیر آب، استفاده از گونه‌های مقاوم و سازگار، به‌کارگیری شرکت‌های متخصص در زمینه بهره‌وری منابع آبی و احصاء و بهره‌برداری از منابع آبی جدید از جمله پساب شهری و روان آب‌های سطحی را از جمله اقدامات صورت گرفته برای برون‌رفت از بحران برشمرد.
وی عنوان کرد: شهر کاشمر دارای بیش از ۳۰ پارک کوچک و بزرگ است که پارک خطی (بلوار سیدمرتضی) شاخص‌ترین آن‌ها هستند.
مسئول پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کاشمر خاطرنشان کرد: پارک‌های داخل شهر نیز از جمله پارک بسیج و پارک بانوان، سطح فنی و کیفی بالایی در میان شهرهای خراسان رضوی دارند.
ذبیحی افزود: با وجود مشکلات عدیده از جمله محدودیت منابع آبی، گرمای بی‌سابقه و بیش از اندازه و تغییر اقلیم، هجوم و طغیان آفات و بیماری‌ها و بسیاری چالش‌های دیگر، سرسبز و پویا نگه‌داشتن این سرمایه شهری، همت و مدیریت و توان مضاعفی را می‌طلبد.
وی هزینه سالیانه نگهداری فضای سبز کاشمر را حدود ۱۰ الی ۱۵ میلیارد تومان اعلام کرد و افزود: با توجه به سیاست‌های کلان شهرداری، اعتبارات بسیار خوبی به سمت توسعه فضای سبز و احداث شبکه آبیاری سوق داده شده به طوری‌که سالیانه در این بخش حداقل ۱۵ میلیارد تومان برای توسعه سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار و پروژه‌های جدید اختصاص می‌یابد.
مسئول پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کاشمر با اعلام اینکه با اقدامات صورت گرفته کمتر از ۲۰ درصد آب موردنیاز فضای سبز از طریق شبکه آب شرب تأمین می‌شود، اذعان کرد: شبکه آب‌رسانی ویژه فضای سبز (متعلق به شهرداری) که اصطلاحاً شبکه جداسازی گفته می‌شود، در بیشتر بدنه شمالی و غربی شهر کاشمر (حدود ۸۰ درصد فضای سبز) اجرا شده است.
ذبیحی با بیان اینکه میزان کل آب مصرفی فضای سبز تنها حدود ۲ تا ۳ درصد از کل آب شربی است که در شهر کاشمر مصرف می‌شود، اظهار کرد: در راستای تکمیل پروژه جداسازی، احداث یک مخزن ذخیره آب ۱۰۰۰مترمکعبی در بدنه شرقی و خط لوله آب‌رسانی مربوط به آن به‌زودی شروع می‌شود.
وی در ادامه به وضعیت طراحی کاشت بلوار سیدمرتضی اشاره کرد و افزود: علاوه بر اصول طراحی کاشت، سه اصل به‌صورت ویژه مدنظر قرار گرفته که رعایت تنوع گیاهی باهدف ایجاد منظر و تفرجگاه منحصربه‌فرد، استفاده از گونه‌های درختی سازگار با اقلیم و کاشت درختان و درختچه‌های مثمر از آن جمله است.
وی بیان کرد: مسلماً بضاعت و امکانات شهرداری، محدود بوده و بدون همکاری شهروندان، حفظ این مجموعه عظیم بسیار دشوار است.
ذبیحی افزود: هرچند با توجه به گرما و خشکی بی‌سابقه هوا مدار آبیاری درختان رعایت می‌شود، ولی گاهاً شدت گرما و تبخیر بسیار بیشتر است. در همین خصوص از شهروندان خواهشمندیم حداقل برای آبیاری درختان جلوی منازل به شهرداری کمک کنند.
احیاء جنگل با کاشت درختان جدید
این روزها در میانه تابستان، خزان زودرس از شدت گرما به جان درختان پر قدمت کاشمر افتاده است و درحالی‌که هنوز به نیمه‌های فصل تابستان نرسیده‌ایم، اما درختان این شهر به استقبال فصل خزان رفته و برگ‌های آن‌ها رو به زردی و خشکی گذاشته است.
در روزهای اخیر به دلیل افزایش دمای هوای بالای ۴۰ درجه سانتی‌گراد، این دما خارج از تحمل درختان بوده و همچنین افزایش دوره دمایی نیز مزید بر علت شده تا شاهد بروز خزان زودرس این درختان باشیم.
در ادامه مسئول فضای سبز سیدمرتضی به ایسنا گفت: هرچند از سال‌های گذشته جنگلی که در لاین برگشت بلوار سیدمرتضی و در پشت سوئیت‌های شهرداری قرار دارد به دلیل کم‌آبی و آفات شروع به خشک شدن نمود، اما در روزهای پایانی سال گذشته با پیگیری‌هایی که صورت گرفت اقدام به احیاء آن شد.
مجتبی نوری با بیان اینکه در ضلع جنوب محور کاشمر به ریوش از حدود ۳۵ هکتار ۱۲ هکتار آن مجدد با کاشت درختان مختلف احیاء شد، افزود: حدود ۲.۵ هکتار آن‌که در پشت سوئیت‌های شهرداری قرار داشت تبدیل به باغ زیتون شد.
وی عنوان کرد: در مجموع ۳۵۰۰ اصله درخت در این جنگل کاشت شد که پس از عبور گرما و بهبود وضعیت فعلی کاشت درختان ادامه خواهد داشت.
مسئول فضای سبز سیدمرتضی خاطرنشان کرد: تلاش می‌شود جنگل را به وضعیت بهتر و حتی گسترده‌تر از گذشته برسانیم.
وی گفت: برای دفع و کاهش آفات نیز در داخل جنگل تله فرمونی گذاشته شد، امیدواریم با این اقدامات قدمی در راستای احیاء جنگل برداریم.
نوری تصریح کرد: اکنون تمامی جنگل، درختان بام کاشمر و فاز ۴ بلوار سیدمرتضی توسط ایستگاه پمپاژی که راه‌اندازی شده به‌طور منظم آبیاری می‌شود.
مسئول فضای سبز سید مرتضی گفت: با سیستم نوینی که برای آبیاری باغ زیتون راه‌اندازی شده به‌طور ۱۰۰ درصد از هدر رفت آب جلوگیری شده است.
وی با بیان اینکه تلاش می‌شود به‌مرور تمامی جنگل سید مرتضی مجهز به سیستم آبیاری نوین شوند، افزود: هر روز ۵ تا ۶ ساعت اقدام به آبیاری جنگل می‌شود که هزینه بسیاری را در بر دارد.
قطعاً با محلول‌پاشی‌های تقویتی و دفع به‌موقع آفات و بیماری‌های احتمالی نیز مقاومت درختان و فضاهای سبز پوششی افزایش‌یافته تا این گیاهان که اکثراً سازگار با آب‌وهوای معتدل هستند، بتوانند بدون هیچ‌گونه آسیبی فصل گرم تابستان را سپری کنند.
همچنین با تغییر ساعات آبیاری می‌توان از تبخیر آب جلوگیری نمود، در سیاست‌های میان‌مدت بسیار مهم است که به سمت طراحی‌های جدید در فضای سبز شهری پیش برویم. در طراحی‌ها، اصل اساسی حفظ درختان استفاده از مالچ‌ها، استفاده بهینه از آب و افزایش کیفیت خاک است و سطح چمن‌ها، گل‌کاری‌های فصلی نیز باید کاهش پیدا کند.
اتخاذ این تصمیمات بسیار دشوار است و بسیاری از شهرداری‌ها این اقدامات را انجام نمی‌دهند و برای آن برنامه‌ای ندارند. بهتر است این اقدامات به‌صورت الگویی در نقاط مختلف شهر پیاده‌سازی شود.
در بخش سیاست‌های بلندمدت، شهرداری باید بر روی گونه‌های جدید درختان سرمایه‌گذاری کند. جایگزینی درختان مقاوم‌به‌گرما و خشکی در بازه زمانی بلندمدت ممکن می‌شود.
ایسنا
