مرگ نباتی فرزند اینستاگرام /رقابت برای قتل زمان کاربران ادامه دارد

موبنا-  در دنیای امروز که استفاده از فضای مجازی به بخش ثابتی از زندگی روزمره کاربران تبدیل شده، رقابت میان شرکت‌های مختلف برای پیروزی در بازار، بر سر آن است که کدام یک از آنها بیشتر می‌توانند وقت مشتریان خود را تلف کنند. آنها در این کارزار، رویکردها و سیاست‌ها و فناوری‌های خود را به نوعی تنظیم و طراحی می‌کنند که مخاطبان خود را بیش از پیش در دام اعتیادآور این پلفترم‌ها گیر بیندازند.

نرم‌افزار «Threads» در چند هفته اخیر به عنوان یک پیام‌رسان جدید در دنیا معرفی و در فضای مجازی خبرساز شد. بسیاری از کاربران از همان ابتدا به دنبال استفاده از این نرم‌افزار جدید بودند و از آن استقبال گرمی کردند؛ اما این نرم‌افزار به تدریج با فراز و نشیب‌های زیادی رو به رو شد و امروز بر خلاف روزهای اوج خود در آغاز کار، با کاهش چشمگیر فعالیت کاربرانش، مواجه شده و به نظر می‌رسد به سرنوشت مرگ نباتی محکوم است.

«تردز» نرم‌افزار جدید شرکت «متا» که «مارک زاکربرگ» آن را اداره می‌کند، طراحی شده است. متا یک ابرشرکت است صاحب نرم‌افزارهای «واتساپ»، «فیس‌بوک» و «اینستاگرام» است و این بار کوشید تا با عرضه این پلتفرم جدید، شرایط بازار را به نفع خود ضریب ببخشید. جالب است بدانید از آنجا که تردز زیرمجموعه اینستاگرام است، بعد از ساختن حساب در این نرم افزار جدی، عددی زیر پروفایل حساب کاربری اینستاگرامی شما نشان داده می‌شود تا بگوید شما چندمین نفری هستید که به جرگه پلتفرم جدید متا پیوسته‌اید.

می‌توان به جرأت گفت تردز چیزی شبیه به «توئیتر» است با این خصیصه که به اکانت اینستاگرامی کاربران وصل می‌شود و در آن می‌توانند متن‌های دلخواه خود را همراه با عکس و ویدئو به اشتراک بگذارند. اما شباهت زیاد با توئیتر باعث شد نرم‌افزار جدید زاکربرگ دچار حواشی زیادی شود و شاید همین موضوع یکی از دلایل خبرساز شدن آن بود.

البته این شباهت چیزی نبود که کتمان یا انکار شود؛ زاکربرگ همان ساعات اولیه پس از ورود ۱۰ میلیون نفر به تردز اعلام کرد که این برنامه مهمترین جایگزین توئیتر است، چرا که بر اساس حضور میلیاردها کاربر فعال اینستاگرامی ساخته شده و هدف اولیه آن، جذب یک میلیارد مخاطب در مدت زمانی کوتاه است. یکی از کارشناسان این حوزه درباره تردز در توییتی با انتشار تصاویری از آن گفت: «اینستاگرامی برای افکار شما!»

اوایل سال ۲۰۲۳ بود که متا اعلام کرد به دنبال طراحی یک پلتفرم بر پایه اشتراک‌گذاری متن است و وقتی موقعیت خوبی برای وارد کردن نسخه جدید و جذاب خود به بازار برای رقابت دیده بود دست به طراحی یک کپی از توئیتر زد.

از جمله شباهت‌های تردز و توئیتر می‌توان به محدودیت‌های همچون استفاده حداکثر ۵۰۰ کاراکتر و آپلود حداکثر یک ویدئوی ۵ دقیقه برای کاربران اشاره کرد، تا همین‌جای کار هم میزان کپی‌برداری تردز از توئیتر به وضوح دیده می‌شد.

میراث اینستاگرام برای فرزندش!

چند روز پس از معرفی این پلتفرم، شمار کاربران آن از مرز ۱۰۰ میلیون نفر گذشت و این عدد همچنان رو به افزایش بود. محبوبیت و آوازه این نرم‌افزار نوظهور به چین هم رسید به نحوی که پنجمین نرم‌افزار محبوب اپ‌ استورهای چینی شد.

اما این برنامه تازه متولد شده در ایران به علت فیلتر بودن مادرش که همان اینستاگرام باشد، با همین میراث به دنیا آمد و از ابتدا فیلتر بود. با این وجود همان اوایل عرضه و شهرت تردز، تعداد زیادی از مخاطبان فارسی زبان آن را نصب و شروع به فعالیت در آن کردند.

مرگ نباتی تردز

وقتی از این پلتفرم ارتباطی جدید رونمایی شد، بسیاری از صاحب‌نظران با استناد به رکوردهای ثبت شده توسط کاربران در استقبال از تردز، معتقد بودند که این نرم‌افزار قرار است جای توئیتر را بگیرد، همانطور که خود زاکربرگ چنین ادعایی را مطرح کرده بود. اما امروز، آمارهای جدید نشان می‌دهد که روز به روز مخاطب‌های تردز کمتر شده و نه تنها دیگر رشد روزهای اول را ندارد بلکه به شدت با افت فعالیت کاربرانش روبرو شده است.

با گذشت تقریباً دو هفته از عمر این نسخه کپی شده از توئیتر، به نظر می‌رسد تردز روزهای مرگ نباتی خود را تجربه می‌کند و کار زاکربرگ برای رسیدن شمار کاربران این نرم افزار به عدد یک میلیارد که اصلی‌ترین هدفش محسوب می‌شد، حسابی سخت شده است.

نگاهی به عمر کوتاه تردز نشان می‌دهد، ابتدا کاربران به دلیل قابلیت‌های جدید و جذابش از آن استقبال کردند، اما به تدریج بروز مشکلات و عدم پاسخگویی به درخواست‌ها باعث شد بسیاری از آنان به دنبال جایگزین باشند یا‬ به سراغ نرم‌افزارهای‬ پیشین‬ و‬ محبوب‬ خود‬ بازگردند. علاوه بر این، ‬ برخی به دلیل نگرانی‌هایی‬ مبنی‬ بر شکسته‬ شدن‬ حریم خصوصی‌شان، از استفاده از این نرم‌افزار خودداری کردند. علیرغم‬ تلاش‌‬ توسعه‌دهندگان تردز‬ برای جذب مخاطب بیشتر، ‬فعالیت کاربران این نرم‌افزار در چند روز گذشته کاهش چشم‌گیری داشته است.

کارشناسان می‌گویند زوال فرزند نوپای اینستاگرام دلایل مختلفی دارد، از جمله این دلایل می‌توان به عدم ارسال پیام مستقیم یا «دایرکت»، عدم پشتیبانی هشتگ‌های مختلف و نمایش ندادن موضوعات جذاب روز دنیا اشاره کرد.

جایزه‌ای برای اهالی نرم‌افزار جدید زاکربرگ

این اولین بار نیست که از یک نرم‌افزار مشهور نمونه مشابه یا «کپی» عرضه می‌شود. برای مثال، در رقابت‌های جهانی، پیام‌رسان‌های بسیاری طراحی شدند که جای «تلگرام» را بگیرند ولی همان طور که مشخص است اغلب آنها موفق نبودند. برای نمونه پیام‌رسان «واتساپ» نه تنها بیشتر مخاطبان خود را به علت تقلیدهای کورکورانه‌اش از دست داده، بلکه در بسترهای دیگر فضای مجازی مانند توئیتر مورد تمسخر کاربران قرار گرفته است.

رقابت‌های این چنینی میان پلترفم‌های تصویرمحور هم دیده می‌شود. برای مثال «تیک تاک» توانست ظرف دو سال خود را به جایی برساند که اکنون از آن به عنوان رقیبی برای برنامه‌های پرمخاطب مانند «اسنپ‌چت» و «یوتیوب» و… یاد می‌شود. تیک تاک شاید یکی از موارد معدود موفق در عرضه نرم‌افزار مشابه بود تا جایی که امروز رکوردهای عجیب و باورنکردنی در میزان بازدیدها به ثبت می‌رساند. با کمک کاربران تیک تاک می‌توانند ویدئوهای مختلف را در این نرم‌افزار با افکت‌های گوناگون ضبط کنند و آن را با دیگران به اشتراک بگذارند.

بعد از موفقیت خیره‌کننده تیک‌تاک، «لایکی» به میدان آمد تا بار دیگر ثابت کند هر کپی‌برداری لزوماً منجر به نتایج خوب و مطلوب نخواهد شد. لایکی برای آنکه بتواند با تیک‌تاک رقابت جدی داشته باشد همواره سعی کرده ویژگی‌های شگفت انگیزی ارائه دهد، مانند کتابخانه‌ای از جلوه‌ها و فیلترهای فوق‌العاده، پخش زنده جهانی و…

البته این رقابت صرفاً مختص نرم‌افزارهای جدید نیست؛ اینستاگرام به عنوان یک نرم‌افزار قدیمی و پرطرفدار وقتی دید تیک‌تاک مخاطب‌های زیادی را به سمت خود کشانده است با اضافه کردن امکان «Reels» تلاش کرد مخاطبان خود را نگه دارد و حتی پس بگیرد. اینستاگرام در این تلاش جایزه‌ای برای کاربران خود در نظر گرفت، به این صورت که هرکس در صفحه خود ریلز منتشر می‌کرد بازدید بیشتری نصیبش می‌شد، اینستاگرام همچنین به عنوان مادری فداکار در حمایت از فرزند خود، به صفحاتی که تبلیغ تردز را کردند بازدید بالایی هدیه داد.

علاوه بر این، توئیتر هم زمانی برای آنکه از اینستاگرام عقب نماند امکانی شبیه به استوری را تحت عنوان «fleet» اضافه کرد؛ اما بعد از مدتی اندک، به دلیل عدم استقبال کاربران این امکان را از دسترس خارج کرد؛ البته پلتفرم‌هایی مثل تلگرام، واتساپ و… هم این امکان را از اینستاگرام تقلید کرده‌اند و روی آن مانور می‌دهند اما هیچ‌یک از آنها به موفقیت اینستاگرام در این زمینه دست نیافته‌اند.

به طور کلی‬ به نظر می‌رسد، ‬ «مرگ نباتی» سرنوشتی است که اکثر برنامه‌های کپی شده که ساختار اصلی آنها شبیه به برنامه‌ای قدیمی است به آن دچار می‌شوند و تجربه نشان می‌دهد آخر خط این کپی‌برداری‌ها اغلب محکوم به شکست است.

رقابت‌ها ادامه دارد!

گرچه با رقابتی که اوایل بین تردز و توئیتر ایجاد شده بود به نظر می‌رسید یک کارزار جدی میان آنها پیش رو باشد، اما کاربران توئیتری با وجود همه حواشی ماه‌های اخیر به این پلتفرم وفادار باقی ماندند و حتی بعد از خرید آن توسط «ایلان ماسک» با اینکه دل خوشی از صاحب جدید و سیاست‌هایش نداشتند از نمونه جدید وابسته به اینستاگرام استقبال نکردند.

به نظر می‌رسد یکی از دلایلی که کاربران توئیتر به تردز علاقه نشان ندادند این بود که خود را گروه خاصی از فعالان فضای مجازی و صاحب‌نظر می‌دانند. آنها معتقدند این نرم‌افزار فرصتی برای بزرگنمایی بلاگرهای اینستاگرامی است که محتوای زرد تولید می‌کنند و با تبلیغات بی حد و مرز و درآمدهای نجومی، دچار «خود شاخ پنداری» شده‌اند. توئیتری‌ها در واکنش‌های خود این‌طور عنوان کردند که تردز با توجه به لینک بودن به اینستاگرام بستر مناسبی است تا کاربران اینستاگرامی‌ها فعالیت خود را در آن ادامه دهند و کسب درآمد کنند.

با همه اینها، امروز کاهش چشمگیر استقبال از تردز بهانه جدیدی برای کاربران توئیتر شده تا مخاطب‌های اینستاگرامی و تردزی را دست بیاندازند و آنها را مورد تمسخر قرار دهند. با توجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد تلاش برای ساختن پلتفرم‌های جدید تا کنون تقریباً به در بسته خورده است، ولی مدیران و سرمایه‌گذاران همچنان با امید به این‌که با برنامه‌نویسی نرم‌افزاری جدید و جذاب، باعث شوند کاربران به نرم‌افزارهای قبلی خیانت کنند و ادامه فعالیت خود را در پلتفرم‌های جدید از سر بگیرند، ادامه می‌دهند.

فارغ از آنچه گفته شد، ابرشرکت‌ها و قدرت‌های جهانی در حوزه تکنولوژی و فناوری ارتباطات، رقابت ناتمامی بر سر جذب مخاطب بیشتر و ایجاد اعتیادی نامحسوس میان آنان دارند، رقابتی که روز به روز به سود بیشتر آنها به واسطه درآمدهای سرسام‌آور و به ضرر مخاطبان به علت اتلاف وقتشان منجر خواهد شد.