کشف منبع عظیم متان زیر یخ‌های قطب شمال
دانشمندان در تحقیقات گسترده و جدید خود در شمالگان، چشمه‌های آزادکننده متان را مشاهده کرده‌اند که توسط یک سیستم لوله‌کشی مخفی در زیر اکثر یخچال‌های قطی شمال تغذیه می‌شوند.
موبنا-به نقل از آی‌ای، براساس مطالعه‌ای که به تازگی منتشر شده است، با گرم شدن منطقه قطب شمال، یخچال‌های طبیعیِ در حال ذوب، چشمه‌های زیرزمینی پنهان شده را هویدا می‌کنند که پتانسیل انتشار مقادیر قابل توجهی متان در جو را دارند.
تا پیش از این، این چشمه‌ها به عنوان منبع بالقوه گازهای گلخانه‌ای شناخته نشده بودند. اکنون کشف آنها اهمیت محاسبه آنها را در میزان جهانی کربن نشان می‌دهد.
شمالگان یا سرزمین شمالگان(Arctic) به ناحیه پیرامون قطب شمال گفته می‌شود. شمالگان بخش‌هایی از روسیه، آلاسکا، کانادا، گرینلند، لاپلند و سوالبارد و نیز اقیانوس شمالگانی(اقیانوس منجمد شمالی) را در بر می‌گیرد. خط هم‌دمای ۱۰ درجه سلسیوس معمولاً برای مشخص کردن مرز شمالگان در نظر گرفته می‌شود.
گابریل کِلِبِر نویسنده اصلی این مطالعه از بخش علوم زمین کمبریج در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت: این چشمه‌ها منبع قابل توجه و بالقوه در حال رشد از انتشار متان هستند، منبعی که تاکنون در برآوردهای ما از بودجه جهانی متان وجود نداشته است.
وی تحقیقات گسترده‌ای را در طول نزدیک به سه سال انجام داده و شیمی آب بیش از صد چشمه در سراسر منطقه سوالبارد(Svalbard) را زیر نظر گرفته است. این منطقه افزایش سریع دمای هوا را به میزان دو برابر سریع‌تر از میانگین افزایش دمای شمالگان تجربه می‌کند.
این چشمه‌های تازه شناسایی شده که متان آزاد می‌کنند توسط یک سیستم لوله‌کشی پنهان در زیر اکثر یخچال‌های طبیعی یا یخسارها تامین می‌شوند. این سیستم به ذخایر آب زیرزمینی قابل توجهی در لایه‌های رسوب و سنگ بستر زیر یخ‌ها نفوذ می‌کند.
با ذوب شدن یخچال‌ها و عقب نشینی آنها، این چشمه‌ها در جایی که شبکه آب زیرزمینی به سطح می‌رسد، پدیدار می‌شوند.
شناسایی این چشمه‌های آب زیرزمینی یخچالی می‌تواند چالش برانگیز باشد. کلبر از تصاویر ماهواره‌ای برای شناسایی مناطقی از زمین‌های در معرض دید ناشی از عقب نشینی ۷۸ یخچال طبیعی در منطقه سوالبارد استفاده کرد. او به دنبال شکاف‌های آبی یخ بود که نشان دهنده نشتی آب زیرزمینی است که روی سطح یخ منجمد شده است.
کلبر برای جمع‌آوری نمونه‌های آب زیرزمینی، از هر مکان شناسایی شده با ماشین برفی بازدید کرد. این مکان‌ها به دلیل تجمع آب و گاز تحت فشار، یخ‌های اصطلاحا تاول‌زده را نشان دادند.
کلبر و همکارانش با تجزیه و تحلیل ترکیب شیمیایی آبِ این چشمه‌ها کشف کردند که تقریباً همه مکان‌های مورد مطالعه حاوی مقادیر قابل توجهی متان محلول هستند. در نتیجه، زمانی که آب چشمه به سطح می‌رسد، متان اضافی می‌تواند به جو راه پیدا کند.
یافته‌های این پژوهش نشان می دهد که انتشار متان از چشمه‌های آب زیرزمینی یخسارهای سوالبارد می‌تواند سالانه بیش از ۲۰۰۰ تن باشد. این برآورد نشان دهنده تقریباً ۱۰ درصد از انتشار سالانه متان صنعت نفت و گاز کشور نروژ است.
پروفسور اندرو هادسون از مرکز دانشگاهی سوالبارد و یکی از نویسندگان این پژوهش گفت: میزان نشت متان از چشمه‌هایی که اندازه‌گیری کردیم احتمالاً با حجم کل گاز محبوس شده در زیر این یخچال‌ها که منتظر خروج هستند، کمتر خواهد شد.
وی افزود: علاوه بر آنها، «نقاط داغی» از انتشار متان متمرکز کشف شد که با نوع سنگی که آب‌های زیرزمینی از آنجا سرچشمه می‌گیرند، سازگاری دارد.
سازندهای سنگی مانند شیل و زغال سنگ حاوی گازهای طبیعی از جمله متان هستند که در اثر تجزیه مواد آلی در طول ایجاد سنگ به وجود آمده‌اند. متان می‌تواند از طریق شکاف‌های سنگ به سمت بالا مهاجرت کند و وارد آب‌های زیرزمینی شود.
این مطالعه در مجله Nature Geosciences منتشر شده است.
ایسنا