تدوین مقررات برای مسیریابی توسعه فیبر نوری
با توجه به هزینه اجرایی بسیار بالا، نوپا بودن بازار و لزوم شکل‌گیری خدمات فیبر نوری در ایران، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، برای تدوین مقررات عمده‌فرورشی این فناوری از نظرات متخصصان نظرخواهی کرده است.
موبنا – فناوری اصلی که هم‌اینک در بخش ارتباطات ثابت ایران به کار گرفته شده است، ADSL است و فناوری مبتنی‌بر فیبر نوری یا FTTx تنها سهمی معادل یک درصد را به خود اختصاص داده، گرچه شبکه زیرساخت کشور با سرمایه‌گذاری دولت، بیش از ۷۰ هزار کیلومتر فیبر را برای اتصال شهرهای مختلف کشور به یکدیگر فراهم کرده است، اما در داخل شهرها هنوز شبکه دسترسی یا آخرین لایه اتصال به ساختمان‌های مسکونی و تجاری کشور به تجهیزات قدیمی متکی است که به شبکه مسی مشهور است. این شبکه به‌رغم گستردگی زیاد، توانایی کمی برای سازگاری با فناوری‌های جدید و استفاده از خدمات پهن‌باند دارد.
بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی تا سال ۱۴۰۴ باید ۸۰ درصد خانوارها و ۱۰۰ درصد کسب‌وکارها با متوسط سرعت ۲۵ مگابیت‌برثانیه به پهن‌باند ثابت دسترسی داشته باشند و دسترسی ۲۰ میلیون خانوار و پنج میلیون کسب‌وکار تا سال ۱۴۰۴ به اینترنت پهن‌باند ثابت باید بر بستر فیبر نوری شکل گیرد.
همچنین اوایل تیرماه بود که برای اجرای پروژه دسترسی مبتنی‌بر فیبرنوری و براساس ابلاغیه جدید رگولاتوری مبتنی بر این تفاهم‌نامه‌ها، ۹ اپراتور متعهد شدند برای ایجاد و توسعه فیبرنوری اقدام کنند. در این راستا به نقل از رگولاتوری، مهدی روحانی‌نژاد -سرپرست معاونت راهبردی و توسعه بازار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی- به‌تازگی از انتشار فراخوان نظرخواهی تخصصی از ذی‌نفعان در مورد مقررات عمده‌فروشی فیبرنوری به منظور همفکری و جلب مشارکت صاحبنظران و نخبگان در تدوین سیاست‌ها و مقررات مناسب خبر داد.
وی با اشاره به ماموریت رگولاتوری برای برنامه‌ریزی و راهبری توسعه زیرساخت‌های ارتباطی دسترسی پرسرعت مبتنی بر فیبرنوری (FTTx) گفت: رگولاتوری برای تحقق پوشش ۸۰ درصدی دسترسی پهن‌باند ثابت خانوارها با حداقل سرعت دسترسی ۳۰ مگابیت‌برثانیه تا پایان سال ۱۴۰۳، برای تصویب «اصول حاکم بر حمایت از توسعه شبکه دسترسی مبتنی بر فیبرنوری» و تدوین «اصول حاکم بر پروانه‌های یکپارچه شبکه و خدمات ارتباطی» در جلسات کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات اقدام کرده است.
وی افزود: با توجه به هزینه اجرایی بسیار بالا، نوپا بودن بازار این خدمت، لزوم شکل‌گیری و ایجاد رقابت در این طرح و تداوم توسعه پایدار، امکان استفاده اشتراکی از خدمات ایجادشده بر بستر فیبرنوری ضروری است. بر همین اساس معاونت راهبردی و توسعه بازار رگولاتوری پیش‌نویس «مقررات و الزامات عمده‌فروشی شبکه و خدمات بر بستر فیبرنوری» را تدوین کرده است.
سرپرست معاونت راهبردی و توسعه بازار رگولاتوری از صاحبنظران و شرکت‌های ذی‌نفع در این حوزه دعوت کرد با مطالعه این پیش‌نویس و مشارکت در پاسخ به سوالات طرح‌شده، نظرات و پیشنهادهای تخصصی خود را تا تاریخ ششم شهریورماه سال جاری از طریق پست الکترونیکی marketdevelopment@cra.ir و یا مراجعه به تالار گفتگوی رگولاتوری به آدرس forum.cra.ir درباره این موضوع اعلام کنند.
مقررات و الزامات عمده‌فروشی شبکه و خدمات بر بستر فیبرنوری
در فایل پیش‌نویش «مقررات و الزامات عمده‌فروشی شبکه و خدمات بر بستر فیبرنوری» آمده است: با توجه به اهداف برنامه شبکه ملی اطلاعات کشور مبنی‌بر فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم برای توسعه، ماموریت برنامه‌ریزی و راهبری توسعه زیرساخت‌های ارتباطی فراگیر، پایدار، پرسرعت و با کیفیت پهن‌باند ثابت با تاکید بر توسعه فیبر نوری (FTTx) به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی محول شده است.
با توجه به اهداف عملیاتی طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات مصوب جلسه ۶۶ شورای عالی فضای مجازی، برای تحقق پوشش ۸۰ درصدی دسترسی پهن‌باند ثابت خانوارها با متوسط سرعت دسترسی ۲۵ مگابیت‌برثانیه تا پایان سال ۱۴۰۳، این سازمان نسبت به برنامه‌ریزی و تدوین «اصول حاکم بر حمایت از توسعه شبکه دسترسی مبتنی بر فیبر نوری» و بازنگری «اصول حاکم بر صدور پروانه یکپارچه شبکه و خدمات ارتباطی» موضوع مصوبات شماره ۳ جلسه شماره ۳۲۹ و جلسه ۳۳۶ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات توسعه شبکه دسترسی اقدام کرده است.
اما با توجه به هزینه اجرایی بسیار بالا، نوپا بودن بازار این خدمت، لزوم شکل‌گیری و ایجاد رقابت در این طرح و تداوم توسعه پایدار، امکان استفاده اشتراکی از خدمات ایجادشده بر این بستر، امری بسیار ضروری و حیاتی است؛ لذا سازمان بنا دارد تا در کنار مطالعات کارشناسی خود، از خبرگان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور، در مورد تدوین مقررات و الزامات عمده فرورشی شبکه و خدمات بر بستر فیبر نوری نظرخواهی نکرده و سپس اصول و سیاست‌های این بخش را در قالب مقررات مناسب تدوین کند.
معاونت راهبردی و توسعه بازار سازمان از صاحبنظران و شرکت‌های این حوزه می‌خواهد متناسب با مباحث و سوالات مطرح شده در چهار بخش این سند، نظرات و پیشنهادات تخصصی خود را به‌صورت مکتوب حداکثر تا پایان وقت اداری روز ششم شهریور ماه ۱۴۰۱ معاونت ارسال کند تا در نهایت، با همکاری و همفکری همه نخبگان و صاحبنظران حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور بتوانیم با اتخاذ سیاست‌ها و مقررات مناسب، شاهد رشد و اعتلای بیش از پیش این صنعت به‌ویژه توسعه شبکه ارتباطات ثابت مبتنی بر فیبرنوری در کشور باشیم.
سیاست‌های محوری نقش حاکمیت در اتخاذ تصمیم برای این موضوع بسیار اهمیت دارد و باید به‌گونه‌ای باشد که ضمن تامین اهداف توسعه‌ای کشور، انگیزه لازم برای حضور و مشارکت حداکثری اپراتورهای ارتباطی و سایر نهادها و ارگان‌هایی که می‌توانند نقش موثری را در سرعت‌بخشی پیشبرد این طرح داشته باشند، فراهم کند. لذا با توجه به پاگیری بازار خدمات مبتنی بر فیبر، لزوم اهمیت شکل‌گیری زیرساخت‌های لازم و تامین هزینه، شرایط برای حضور اپراتورهای کوچکتر نیز مهیا باشد.
عمده سیاست‌های مدنظر سازمان در موضوع تدوین مقررات عمده‌فروشی عبارتند از: تشویق سرمایه‌گذاری چندگانه به‌ویژه در زیرساخت‌ها؛ کاهش ریسک سرمایه‌گذاری به‌ویژه برای اپراتور عمده‌فروش با تدوین مقررات تشویقی و اعطای دوره تنفسی مناسب؛ ایجاد رقابت در ایجاد زیرساخت‌ها و جلوگیری از ایجاد انحصار آتی؛ توجه به سرمایه‌گذاران کوچک؛ تدوین مقررات پسینی به‌منظور کمک به شکل‌گیری بازار و انجام مداخله حداقلی حاکمیت با هدف خودتنظیمی‌در بخش و بازار.
عمده‌فروشی فضا و امکانات پسیو
عمده‌فروشی داکت شهری: در این بخش نظر اولیه سازمان این است که ارایه خدمت عمده‌فروشی داکت شهری، در کل کشور از زمان راه‌اندازی شبکه فیبر نوری برای اپراتور UNSP و اپراتورهایی که به‌صورت انحصاری با استفاده از امکانات خدمات شهری نسبت به ایجاد شبکه و نصب داکت کرده باشند، الزامی‌است. همچنین برای تضمین رقابت پس از توسعه شبکه، اپراتور UNSP موظف است دو کانال از ظرفیت داکت ایجادشده را براساس نظر سازمان به متقاضیان واگذار کند.
عمده‌فروشی فیبر دسترسی: در مورد فیبرنوری در بخش انتهایی یا همان بخش دسترسی شبکه (۳۰۰ متر انتهایی) از آنجا که الزام عمده‌فروشی فیبر دسترسی، منجر به کاهش فیبرکشی در بخش انتهایی شبکه و کاهش سرمایه‌گذاری چندگانه در سمت کاربر می‌شود و در عین حال امکان تغییر اپراتور برای کاربر در صورت تقاضا وجود دارد. به نظر می‌رسد لازم است تا اجاره و عمده‌فروشی فیبر در کل کشور برای تمامی اپراتورها به سایر دارندگان پروانه مجاز از زمان اتصال شبکه الزامی شود.
عمده‌فروشی فضای کابینت شهری: الزام عمده‌فروشی کابینت، منجر به کاهش تعداد کابینت‌ها در سطح شهر، رعایت مقررات مبلمان شهری و کاهش سرمایه‌گذاری چندگانه می‌شود، بنابراین عمده‌فروشی فضای کابینت شهری در کل کشور برای اپراتور UNSP از زمان ایجاد شبکه الزامی است. البته به‌منظور وحدت رویه در بهره‌برداری از فضای داخل کابینت، مدل و فضای فیزیکی کابینت‌های شهری باید بر اساس حداقل استانداردهای اعلامی سازمان باشد. جزییات استاندارها حداکثر ظرف مدت یک ماه اعلام خواهد شد. همه اپراتورها ملزم به رعایت این استانداردها هستند.
عمده‌فروشی فیبرتاریک: الزام عمده‌فروشی فیبر تاریک شهری، منجر به کاهش هزینه شبکه‌سازی پسیو و استفاده بهینه از ۹ فضای داکت شهری موجود می‌شود. این فرصت سه ساله برای شکل‌گیری بازار در قالب فرصت تنفس به اپراتور UNSP داده می‌شود. از نظر سازمان عمده‌فروشی فیبر تاریک درون شهری، در کل کشور برای اپراتور UNSP به‌جز تبصره‌های زیر پس از سه سال از زمان راه‌اندازی شبکه الزامی است.
تبصره ۱: ارایه این خدمت برای شهرها و مناطقی که اپراتور UNSP از حمایت‌های مالی استفاده نکرده است، اختیاری است. تبصره ۲: در صورت ارایه خدمت عمده‌فروشی LLU در شهرهای زیر ۱۵۰ هزار نفر، عمده‌فروشی فیبر تاریک درون شهری اختیاری است.
عمده‌فروشی ظرفیت LLU و VULA
عمده‌فروشی ظرفیت LLU: طبق مصوبه ۳-۳۲۹ و ۳۳۶، اپراتور UNSP باید حداقل ۳۰ درصد از ظرفیت ایجادشده را به‌صورت عمده‌فروشی ارائه دهد. این الزام در راستای دست یافتن به هدف این مصوبات است. بر اساس زمانبندی مشخص شده در فوق، در انتهای سال چهارم هدف عمده‌فروشی حداقل ۳۰ درصدی در سطح LLU تحقق می‌یابد. همچنین عمده‌فروشی ظرفیت LLU، در کل کشور به‌جز هشت کلان‌شهر برای اپراتور UNSP ، پس از یک سال از زمان راه‌اندازی با حداقل ۱۰ درصد از ظرفیت ایجاد شده الزامی است و در صورت وجود متقاضی، عمده‌فروشی ظرفیت باید سالانه ۱۰ درصد افزایش داشته باشد.
عمده‌فروشی VULA: در راستای حمایت از اپراتور UNSP و تشویق سرمایه‌گذاری در شبکه‌سازی پسیو، عمده‌فروشی VULA و بیت‌استریم با یک وقفه پنج ساله در نظر گرفته شده است. اپراتور UNSP موظف است پس از پنج سال از زمان راه‌اندازی شبکه و در صورت وجود متقاضی، نسبت به ارایه خدمت عمده‌فروشی VULA و بیت‌استریم اقدام کنند.
تعرفه‌گذاری خدمات عمده‌فروشی رویکرد سازمان این است که تا حد امکان و ضرورت (نبود شرایط رقابتی) در تعرفه‌گذاری دخالت نکند. بنابراین الف: اپراتور UNSP در صورت ارایه هریک از خدمات عمده‌فروشی در قالب قرارداد اجاره بلندمدت، در تعرفه عمده‌فروشی خدمت واگذارشده شامل نرخ‌گذاری نخواهد بود. ب: درصورت ارایه عمده‌فروشی خدمت میکروداکت، عمده‌فروشی خدمت فیبر تاریک شامل نرخ‌گذاری نخواهد بود. ج: در صورت ارایه عمده‌فروشی خدمت فیبر تاریک، عمده‌فروشی LLU شامل نرخ‌گذاری نخواهد بود. د- در صورت ارایه عمده‌فروشی خدمت LLU ، عمده‌فروشی VULA و بیت‌استریم شامل نرخ‌گذاری نخواهد بود.
در مواردی نیز که لازم است تعرفه‌گذاری شود، تعرفه کلیه خدمات عمده‌فروشی توسط کمیسیون با در نظر گرفتن هزینه ریسک اپراتورهای UNSP، تعیین می‌شود. اپراتور در عمده‌فروشی خدمت به متقاضیان موظف است به‌صورت عادلانه و غیر تبعیض‌آمیز رفتار کند. در غیر این صورت مشمول مقررات فوق‌الذکر در موضوع تعرفه نخواهد بود.
منبع: ایسنا
