PFAS یا «مواد شیمیایی برای همیشه» منجر به سرطان می شوند؟

موبنا – مشخص شده که مواد شیمیایی سمی معروف به پر فلوئوروآلکیل و پلی فلوئوروآلکیل (PFAS) اثرات مضری روی سلامتی انسان به دنبال دارند. گفتنی است که این ترکیبات تحت عنوان “مواد شیمیایی برای همیشه” شناخته می شوند زیرا به سختی تجزیه شده و با ورود به بدن انسان دهه ها باقی می مانند!

آنها در محصولات و تجهیزات مورد استفاده به صورت روزمره مانند ظروف نچسب، روکش های ضد لک، فرش یا لوازم داخلی، لباس های مقاوم در برابر آب، کیسه های ذرت بو داده در مایکروویو، جعبه های پیتزا، بسته بندی های فست فود، برخی از انواع نخ دندان و محصولات تمیز کننده یافت می شوند. PFAS همچنین در منابع آب آشامیدنی بسیاری از شهرهای بزرگ قابل تشخیص است.

تاریخچه PFAS 

اولین PFAS در دهه 1930 معرفی شد و توسعه آنها طی دهه 1960 افزایش یافت. PFAS خانواده بزرگی متشکل از تقریبا 5000 نوع مختلف ترکیب شیمیایی است که همگی ساخته دست بشر و حاوی زنجیره های متصل کربن و فلوئور هستند. از آن جایی که پیوند بین اتم ‌های کربن و فلوئور بسیار قوی است، مواد شیمیایی PFAS به سرعت تجزیه نمی‌ شوند و ممکن است حتی برای قرن ها تجمع یابند.

دو شکل از PFAS که به خوبی مورد تحقیق قرار گرفته‌ اند، پرفلوئورواکتانوئیک اسید (PFOA) و پرفلوئورواکتان‌ سولفونیک اسید (PFOS) هستند. به دلیل استانداردهای نظارتی سختگیرانه، تولیدکنندگان آمریکایی به طور داوطلبانه استفاده از این ترکیبات را از اوایل دهه 2000 میلادی کاهش دادند. اما از آنجایی که مواد مذکور برای چندین دهه تولید می شدند، همچنان در محیط زیست منتشر هستند.

PFAS و تهدید سلامتی

قرار گیری در معرض خانواده مواد شیمیایی PFAS می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی در انسان شود، به خصوص زمانی که سطح این مواد از یک قسمت در تریلیون بالاتر می رود. دیده شده که PFAS منجر به مشکلاتی مانند اختلال تیروئید، آسیب به کبد و کلیه ها، افزایش کلسترول، دیابت، چاقی و اثرات منفی روی قدرت باروری می شود.

اما آیا این ترکیبات شیمیایی مضر و ماندگار منجر به افزایش احتمال ابتلا به سرطان نیز خواهند شد؟ محققان معتقد هستند که مواجهه با چنین موادی می تواند ریسک انواع سرطان مانند لنفوم غیر هوچکین، کلیه، بیضه، پروستات، سینه، کبد و تخمدان را به طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد. این یافته ها در نتیجه یک مطالعه گسترده روی 70000 نفر در آمریکا به دست آمده اند. داده های کامل از طريق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی هستند. مطالعات دیگر هم به ارتباط قوی میان PFAS و سرطان های سینه و کبد اشاره کرده اند.

پژوهش جدیدی که در مجله سلامت عمومی منتشر شد، تلاش کرد تا مکانیسم های احتمالی زیربنای چنین پیوندهایی را کشف کند. محققان شواهد موجود در خصوص مواد شیمیایی PFAS را که می توانند مانند مواد شیمیایی سرطان زا عمل کنند، تفسیر کردند. این مکانیسم ها شامل روش های مختلفی هستند که در ٱنها

ترکیبات نام برده فعالیت بیولوژیکی را مختل می‌ کنند، از جمله تغییر DNA، تضعیف سیستم ایمنی، القای التهاب مزمن، تکثیر سلولی کنترل نشده و یا تغییر ارتباطات طبیعی بین سلول‌ ها.

محققان در راستای تایید موارد مذکور به دنبال شواهدی مبنی بر ویژگی های سرطان زا در مطالعات حیوانی، سلولی و انسانی با تقریبا 24 ماده شیمیایی مختلف PFAS بودند. نهایتا مشخص شد که هر یک از نمونه ها حداقل یکی از ویژگی های کلیدی مواد سرطان زا را در اختیار داشتند!

PFAS و آلودگی اکوسیستم

مواد شیمیایی PFAS در شمار زیادی از سایت های صنعتی، تصفیه خانه های فاضلاب، سایت های مقابله با آتش سوزی و محل های دفن زباله وجود دارند. هنگامی که این مواد وارد محیط می شوند، می توانند به راحتی خاک و آب را آلوده کنند و از این طریق به ماهیان، سایر آبزیان و در نهایت تمام اکوسیستم برسند.

در صنعت و برخی از تاسیسات تولیدی، ممکن است از این مواد شیمیایی به منظور افزودن یک پوشش مقاوم به محصولات نهایی و یا برای ساخت وسایل حفاظتی کارکنان و مصرف کنندگان استفاده شود.

از این ترکیبات برای ساخت فوم‌ های تشکیل‌ دهنده فیلم آبی به منظور خاموش کردن آتش‌ های هیدروکربنی نیز استفاده می کنند. از آن جایی که مواد شیمیایی مد نظر قدرت بالایی در برابر اشتعال دارند، فوم تشکیل دهنده لایه آبی حاوی PFAS روی تمام هواپیماهای نظامی، کشتی ها و هواپیماهای غیرنظامی نصب شده است.

محصولات حاوی PFAS

– بسته بندی و ظروف غذا، جعبه پیتزا، بسته بندی شکلات و کیسه های پاپ کورن مایکروویوی

– پوشش‌ های مقاوم در برابر لکه که روی فرش‌ ها، اثاثیه یا لوازم داخلی می کشند

– لباس مقاوم در برابر آب و آتش

– محصولات پاک کننده

– محصولات مراقبت شخصی از جمله شامپو و نخ دندان

– لوازم آرایشی مانند لاک ناخن و آرایش چشم

– رنگ ها، روغن جلا و درزگیرها

– آفت کش ها

 منبع: عصرایران