فرنجمشک؛ جادوگر خوشبو!

موبنا – فرنجمشک (پلنگمشک)، بادرنجبویه یا وارنگ بو با نام علمی Melissa officinalis، گیاهی از تیره نعناعیان است که در نواحی معتدل اروپا و آسیا از جمله ایران می روید. از آن جایی که گیاه مذکور بویی شبیه مشک می دهد آنرا فرنگ مشک یا فرنجمشک می نامند.

این گیاه به صورت سنتی برای بهبود خلق و خو و عملکردهای شناختی کاربرد داشته است، اما مزایای بی نظیر آن به همین موارد ختم نمی شود!

از فرنجمشک به عنوان مسکن، ترکیب ضد اگزمای پوستی و برطرف کننده درد و ناراحتی های گوارشی هم استفاده می شود. کاربردهای متنوع سبب شده اند تا امروزه انواع فرآورده های دارویی حاوی این گیاه از طریق داروخانه های سراسر کشور در دسترس باشند. خود گیاه را هم می توان از عطاری ها خریداری و به صورت سنتی مصرف کرد.

فوایدی که در ادامه توضیح داده خواهد شد، با استناد به مطالعات منتشر شده توسط مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا جمع آوری شده اند:

– می تواند به کاهش استرس کمک کند

گفته می شود که بادرنجبویه علائم استرس را تسکین می دهد، به احساس آرامش بیشتر کمک و خلق و خوی انسان را تقویت می کند.

یک مطالعه در سال 2004 نشان داد که مصرف بادرنجبویه اثرات منفی استرس روانی القا شده در شرایط آزمایشگاهی را کاهش می دهد. شرکت کنندگانی که بادرنجبویه مصرف کرده بودند، احساس آرامش قابل توجهی را گزارش کردند.

هرچند این پژوهش یک مطالعه کنترل شده با دارونما بود، اما حجم نمونه کوچکی متشکل از تنها 18 نفر داشت. از این رو در راستای تشریح یافته های عنوان شده به تحقیقات بیشتری نیاز خواهد بود.

روش مصرف: برای کاهش استرس می توان 300 میلی گرم بادرنجبویه را به صورت کپسول دو بار در روز مصرف کرد. همچنین امکان استفاده از یک دوز 600 میلی گرمی در دوره های استرس حاد نیز وجود دارد.

– ممکن است عملکرد شناختی را تقویت کند

مطالعه ای مربوط به سال 2014 به بررسی اثرات بادرنجبویه در بهبود عملکردهای شناختی پرداخته است.

از شرکت کنندگان این پژوهش خواسته شد تا فعالیت های شناختی شامل استفاده از حافظه، مهارت های ریاضی و تمرکز را انجام دهند. نتایج این کارهای کامپیوتری نشان داد که گروه مصرف کننده بادرنجبویه در مقایسه با گروه کنترل، عملکرد بهتری داشته اند.

باید توجه داشت که ترکیب بادرنجبویه با غذا بر میزان جذب آن تاثیر می‌ گذارد و از این رو ممکن است بر اثربخشی آن هم اثرگذار باشد. با علم به این موارد، همچنان به تحقیقات تکمیلی بیشتری نیاز است.

روش مصرف: برای بهبود فرآیندهای شناختی می توان روزانه 300 تا 600 میلی گرم بادرنجبویه (حداکثر سه بار در روز و هر بار یک دوز 300 میلی گرمی) مصرف کرد.

– می تواند به تسکین سوء هاضمه کمک کند

اگر احساس درد و ناراحتی شکمی مکرر دارید، بادرنجبویه ممکن است تأثیر مثبتی بر روند هضم شما داشته باشد.

یک مطالعه کوچک در سال 2010 اثرات دسر سرد حاوی بادرنجبویه را بر سوء هاضمه ارزیابی کرد. هر شرکت کننده بعد از غذا دسری را صرف می کرد که حاوی گیاه مد نظر و یا فاقد آن بود. مشخص شد که دسر حاوی بادرنجبویه اثر تسکین دهندگی بیشتری دارد.

روش استفاده: تنها کافیست 1 قاشق چایخوری پودر بادرنجبویه را به یک کاسه بستنی، اسموتی و یا هر نوع دسر دیگری اضافه و میل کنید.

– ممکن است به کاهش کرامپ های شکمی و دردهای قاعدگی کمک کند

تحقیقات مختلفی وجود دارد که نشان می دهد بادرنجبویه می تواند برای تسکین دردهای قاعدگی و سندرم پیش از قاعدگی (PMS) استفاده شود.

مطالعه‌ ای در سال 2015 روی تاثیر بادرنجبویه در کاهش شدت گرفتگی عضلات ناشی از قاعدگی در 100 دختر دبیرستانی انجام شد. آنها برای سه دوره قاعدگی متوالی تحت درمان با اسانس بادرنجبویه و همچنین دارونما قرار گرفتند. شدت علائم سندرم پیش از قاعدگی، قبل و یک، دو و سه ماه بعد از کارآزمایی بالینی بررسی شد.

گروهی که بادرنجبویه مصرف می کردند کاهش قابل توجهی را در علائم خود گزارش دادند. البته هنوز هم به تحقیقات بیشتری برای تایید این یافته ها نیاز است.

روش مصرف: برای نتیجه مطلوب روزانه 1200 میلی گرم بادرنجبویه مصرف کنید. تصور می‌ شود که مصرف مداوم علائم آزاردهنده را طی زمان کاهش می‌ دهد. البته قاعده توقف مصرف و استراحت را نیز فراموش نکنید.

از جمله دیگر کاربردهای فوق العاده این گیاه دوست داشتنی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– کمک به اختلالات خواب مانند بیخوابی

-کمک به درمان تبخال و پیشگیری از آن

– کمک درمان تهوع

– کاهش درد دندان و همچنین سر دردهای استرسی

عوارض جانبی و تداخلات

دیده شده که بادرنجبویه پتانسیل ایجاد عوارض جانبی زیر را دارد:

– ادرار دردناک

– افزایش دمای بدن

– استفراغ

– دل درد

– سرگیجه

– خس خس سینه

– تحریک پوست

– واکنش های آلرژیک

ممکن است بتوانید با مصرف بادرنجبویه در کنار غذا عوارض جانبی مانند ناراحتی معده را به حداقل برسانید. همچنین با مصرف کمتر از 2 گرم بادرنجبویه در روز، ریسک موارد مذکور به حداقل می رسد.

بادرنجبویه فقط باید برای مدت کوتاهی استفاده شود. یک قانون کلی این است که پس از هر سه هفته استفاده، یک هفته به خودتان استراحت دهید.  توصیه می شود که بادرنجبویه بیش از چهار ماه بدون استراحت مصرف نشود.

اگر از داروهای زیر استفاده می کنید، پیش از مصرف بادرنجبویه با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنید:

– داروهای درمان گلوکوم

– داروهای تیروئید

– باربیتورات ها

– آرام بخش ها

– داروهایی که سروتونین را تحت تاثیر قرار می دهند

همچنین در موارد زیر نیز احتیاط مصرف و مشورت با پزشک لازم است:

– بارداری

– شیردهی

– استفاده از بادرنجبویه برای نوزاد یا کودک زیر 12 سال

– عمل جراحی پیش رو

 منبع: عصرایران