از آب لیمو تا ترکیبات طبیعی موثر برای انهدام سنگ‌های کلیوی

موبنا؛ دکتر رکسانا دانیالی – قطعا سنگ کلیه را می توان یکی از چالش برانگیزترین مشکلات سلامتی به شمار آورد که افراد زیادی در سراسر دنیا با آن دست و پنجه نرم می کنند. همانطور که می دانید نوشیدن فراوان مایعات اصلی ترین استراتژی مقابله با این وضعیت در کنار درمان های دارویی و مداخلات پزشکی محسوب می شود.

مایعات نه تنها سموم بدن را دفع می کنند، بلکه به حرکت بهتر سنگ ها و شن ها هم از طریق دستگاه ادراری یاری می رسانند. هرچند ممکن است آب به تنهایی برای کمک به دفع راحت تر و سریعتر سنگ های کلیوی کارساز باشد، اما برخی از افزودنی ها نیز وجود دارند که این روند را تقویت می کنند.

معجزه ای به نام آب لیمو

بر اساس سری مقالاتی که از طریق ناشر آنلاین معتبر WebMD قابل دسترسی است، آب لیمو یک روش موثر و در عین حال آسان برای پیشگیری از ابتلای به سنگ های کلیوی در افراد مستعد و همینطور کند کردن رشد سنگ های جدید در بیماران کلیوی عنوان شده است. حال اگر بخواهیم این متد را تبدیل به روشی خوشمزه و دلچسب تر کنیم، قادر به استفاده از لیموناد خواهیم بود.

دکتر Steven Y. Nakada مدیر گروه و استاد اورولوژی دانشگاه ویسکانسین-مدیسن می گوید: ما هنگامی که بیماران را در مرکز سنگ کلیه خود درمان می کنیم، همگی آنها را تحت لیموناد تراپی قرار می دهیم! وی توضیح می دهد که دفع سنگ کلیه با درد ناگهانی و شدید در قسمت پهلو ها به اندازه ای شدید است که می توان آن را با درد زایمان مقایسه کرد. این سنگ ها زمانی شکل می گیرند که ادرار در کلیه با نمک های تشیکل دهنده سنگ به وضعیت فوق اشباع برسد و حاوی مواد کافی جلوگیری کننده از این روند نیز نباشد. یکی از انواع این مواد سیترات است.

به همین علت است که معمولا پزشکان معالج برای افراد مستعد به سنگ های کلیوی، پتاسیم سیترات تجویز می کنند. فرآورده های دارویی حاوی پتاسیم سیترات به شکل قرص و مایع فرموله می شوند. حال اگر بخواهیم یک ترکیب طبیعی که منبعی غنی از سیترات است را معرفی کنیم، بدون شک باید از آب طبیعی لیمو نام ببریم.

ناکادا و همکاران دریافتند که مصرف آب لیمو به شکل لیموناد کم قند یا فاقد قند می تواند میزان سیترات ادرار را به اندازه ای افزایش دهد که مانع از تشکیل سنگ های کلیوی شود. البته گفتنی است که این متد درست همانند پتاسیم سیترات کارایی ندارد ولی می تواند در عین حال یک گزینه کمکی جذاب خصوصا در افرادی که از مصرف داروهای شیمیایی پرهیز می کنند، به شمار رود.

David Kang پزشک و محقق مرکز جامع سنگ کلیه دانشگاه دوک به این نتیجه رسید که لیموناد یا آب لیمو می تواند در دراز مدت نیز اثرگذاری مطلوب خود را حفظ کند. کانگ و همکارانش 12 بیمار مبتلا به سنگ کلیه را که تا 4 سال تحت درمان با لیموناد بودند تحت نظر گرفتند. مشخص شد که این بیماران طی مدت درمان با لیموناد بار کمتری از سنگ های کلیوی داشتند و سنگ ها هم در مقایسه با زمان پیش از شروع نوشیدن لیموناد با سرعت پایین تری تشکیل می شدند. هرچند کانگ معتقد است که برای تایید این یافته ها به آزمایش های بالینی دقیق در مقیاس بزرگ نیاز است. همچنین گفتنی است که هیچ یک از بیماران مذکور به مداخله پزشکی در بازه درمانی 4 ساله با لیموناد نیاز پیدا نکردند.

دکتر Marshall Stoller مدیر اورولوژی مرکز سنگ ادراری در دانشگاه کالیفرنیا توضیح می دهد که نوشیدن لیموناد از مسیر دیگری نیز به افراد مستعد سنگ کلیه و بیماران مبتلا به سنگ های کلیوی کمک می کند. این مسیر چیزی نیست جز افزایش دفع ادرار. وی می گوید: برای کاهش سنگ های کلیوی بیماران باید میزان مایعات مصرفی خود را به نحوی افزایش دهند که روزانه 1.5 الی 2 لیتر دفع ادرار داشته باشند. همچنین اگر فرد در نقاط جغرافیایی با آب و هوای گرم زندگی می کند، این نیاز بیشتر خواهد بود. برای تهیه لیموناد می توان نصف فنجان آب لیمو غلیظ را با 7 فنجان آب مخلوط کرد. همچنین استفاده از شیرین کننده های جایگزین به جای شکر هم در بیمارانی که مبتلا به دیابت نیستند مجاز است. در هر صورت توصیه می شود که از مصرف شکر و لیمونادهای کارخانه ای پرهیز شود زیرا حاوی مقدار زیادی کالری اضافه هستند که برای سلامتی مضر است.

در مجموع بر اساس شواهد موجود لیموناد از شکل گیری سنگ های کلسیمی جلوگیری می کند و در عین حال می تواند سنگ های بزرگ را به تکه های کوچک تر بشکند. این تبدیل دفع سنگ های کلیوی را تسهیل می کند.

اما علاوه بر لیموناد یک سری ترکیبات طبیعی دیگر هم در دسترس هستند که می توانند به بیماران کلیوی کمک کنند:

– آب ریحان

ریحان حاوی اسید استیک است که به تجزیه سنگ های کلیوی و کاهش درد یاری می رساند. این گیاه همچنین سرشار از مواد مغذی است و در طب سنتی نیز برای اختلالات گوارشی و التهابی استفاده می شود. آب ریحان حاوی مواد آنتی اکسیدانی و عوامل ضد التهابی قوی است که در حفظ سلامت دستگاه ادراری و کلیه موثر هستند.

برای این منظور می توان از برگ های ریحان تازه یا خشک شده در قالب چای و یا تهیه آب ریحان استفاده کرد. البته باید توجه داشته باشیم که مصرف این ترکیب برای مدت زمان بیش از 6 هفته در یک دوره درمان توصیه نمی شود.

– سرکه سیب

سرکه سیب هم حاوی اسید استیک است و می تواند سبب تسریع حل شدن سنگ های کلیوی شود. علاوه بر شست و شوی کلیه ها، سرکه سیب می تواند به کاهش درد ناشی از دفع سنگ های کلیوی نیز کمک کند.

توصیه می شود که بیشتر از یک لیوان 8 اونسی سرکه سیب و آب طی روز استفاده نشود. از طرفی امکان افزودن این ترکیب به سالاد و یا سس سالاد نیز وجود خواهد داشت. در صورت مصرف بی رویه سرکه سیب، عوارضی نظیر کاهش سطح پتاسیم خون و افزایش احتمال پوکی استخوان محتمل خواهند بود.

 منبع: عصرایران