داروی مسدودکننده H2 در معده چگونه عمل می کند

موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – مسدودکننده های H2 گاهی اوقات به نام آنتاگونیست های گیرنده H2 نامیده می شوند. این داروها مقدار اسید تولیدی توسط معده را کاهش می دهند. این می تواند به درمان بسیاری از مشکلات سلامت شایع، از جمله بیماری بازگشت اسید معده به مری، زخم های معده و سوزش سردل کمک کند.

به گزارش “مدیکال نیوز تودی“، در دهه 1980، مسدودکننده های H2 گزینه درمان انتخابی برای بسیاری از مشکلات معده مرتبط با اسید بودند. اکنون، پزشکان ممکن است روش های درمانی دیگر را توصیه کنند.

مسدودکننده های H2 چه هستند؟

یک ماده شیمیایی که به نام هیستامین شناخته می شود، سلول های دیواره داخلی معده را برای تولید اسید هیدروکلریک تحریک می کند. میزان بیش از حد این اسید می تواند موجب بیماری بازگشت اسید معده به مری و دیگر شرایط دردناک شود.

مسدودکننده های H2 با گیرنده های هیستامین در معده پیوند تشکیل داده و میزان اسید ترشح شده از دیواره داخلی معده را کاهش می دهند.

مسدودکننده های H2 به طور معمول طی 60 دقیقه پس از مصرف دارو موجب تسکین علائم تولید بیش از حد اسید شده و آثار آنها می تواند 4 تا 10 ساعت دوام بیاورد.

مسدودکننده های H2 می توانند به درمان یا پیشگیری از برخی مشکلات سلامت از جمله موارد زیر کمک کنند:

– سوزش سردل

– بیماری بازگشت اسید معده به مری

– زخم های دوازدهه و معده

– خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی

– بیماری های ترشح بیش از حد از معده، مانند سندرم زولینگر-الیسون

انواع مسدودکننده های H2

از نمونه های شناخته شده مسدودکننده های H2 می توان به موارد زیر اشاره کرد:

سایمتیدین

سایمتیدین (تاگامت) در اشکال تجویزی، بدون نسخه، تزریقی، و درون وریدی وجود دارد. پزشک می تواند درباره انتخاب موثرترین نوع به بیمار کمک کند.

دنبال کردن دقیق دستورالعمل های استفاده اهمیت دارد. دوز مناسب به سن فرد، این که آیا داروی دیگری مصرف می کند یا خیر، و نوع دارو بستگی دارد.

افراد مسن باید از مصرف سایمتیدین پرهیز کنند یا آن را با احتیاط زیاد مصرف کنند. این دارو ممکن است موجب سردرگمی شده یا آن را تشدید کند.

افراد مبتلا به بیماری کلیوی یا کبدی باید پیش از استفاده از سایمتیدین با پزشک خود مشورت کنند.

از عوارض جانبی شایع این دارو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– سردرد

– سرگیجه

– مفصل یا عضله درد

– تورم و حساسیت به لمس در پستان (در زنان و همچنین مردان)

– خواب آلودگی

– سردرگمی در افراد مسن، افراد مبتلا به زوال عقل و آنهایی که به شدت بیمار هستند

در برخی موارد، افراد ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:

– راش پوستی

– یک واکنش آلرژیک

– تولید شیر مادر

– دشواری در دفع ادرار

– پانکراتیت

– عفونت کلیوی

رانیتیدین هیدروکلراید

رانیتیدین هیدروکلراید (زانتاک) نیز به اشکال مختلف، از جمله تجویزی و بدون نسخه خوراکی و محلول قابل تزریق در دسترس است.

دوز درست به سن فرد، علائم وی، داروهای دیگری که مصرف می کند، و عملکرد کلیه و کبد بستگی دارد. پیش از مصرف این دارو بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

دنبال کردن دستورالعمل های ارائه شده برای مصرف این دارو نیز اهمیت دارد.

از عوارض جانبی رانیتیدین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– سردرد

– حالت تهوع

– سرگیجه

– معده درد

– سرفه

– عفونت

– اسهال

از جمله عوارض جانبی شدیدتر مصرف زانتاک می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– واکنش های الرژیک شدید

– افسردگی

– سردرگمی

– پانکراتیت

– کم خونی همولیتیک

– بیماری زردی

توجه: در آوریل 2020، سازمان غذا و داروی آمریکا خواستار جمع آوری اشکال مختلف رانیتیدن (زانتاک) از بازار آمریکا شد. سطوح غیر قابل قبول از NDMA، یک ماده احتمالا سرطان‌زا، موجود در برخی محصولات رانیتیدن دلیل این درخواست بود.

نیزاتیدین

نیزاتیدین (اکسید یا تازاک) به شکل محلول خوراکی یا کپسول در دسترس است.

دوز درست به سن فرد، علائم وی، و شکل دارو بستگی دارد. پیش از مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید.

همانند دیگر مسدودکننده های H2، نیزاتیدین ممکن است برای افراد مبتلا به اختلالات کلیوی یا کبدی مناسب نباشد. پزشک می تواند راهنمایی های لازم را در این زمینه ارائه کند.

از عوارض جانبی شایع نیزاتیدین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– گرفتگی، آبریزش بینی و علائم مشابه

– راش پوستی

– خواب آلودگی

– تحریک پذیری

– اضطراب

– استفراغ

– اسهال

– تب

در موارد نادر، فرد ممکن است عوارض جانبی جدی از جمله موارد زیر را تجربه کند:

– هپاتیت

– کم خونی

– بیماری زردی

– سینه درد

– ناتوانی جنسی

– تشنج

– ضربان قلب سریع

– واکنش های آلرژیک شدید

فاموتیدین

فاموتیدین (فلوکسید) به صورت فرمول های خوراکی تجویزی و بدون نسخه و تزریق درون وریدی وجود دارد.

پزشک می تواند دوز مناسب را بر اساس علائم فرد، سن، عملکرد کلیه، و سلامت کلی وی مشخص کند.

از عوارض جانبی فاموتیدین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– اسهال

– سرگیجه

– حالت تهوع

– بی اشتهایی

در موارد نادر، افراد ممکن است عوارض جانبی جدی‌تر از جمله موارد زیر را تجربه کنند:

– ورم ملتحمه یا چشم صورتی

– هپاتیت

– افسردگی

– سردرگمی

– تشنج

– واکنش های آلرژیک شدید

– سندرم استیونز-جانسون، یک اختلال پوستی بالقوه تهدیدکننده زندگی فرد

عوارض جانبی کلی

هر چهار دارو از طریق شیر مادر منتقل می شوند و پژوهشگران هنوز مشخص نکرده اند که مسدودکننده های H2 برای زنان باردار یا شیرده بی خطر هستند یا خیر. پزشک شما می تواند راهنمایی های لازم را ارائه کند.

مسدودکننده های H2 می توانند با داروهای دیگر تداخل ایجاد کنند. به عنوان مثال، تاگامات ممکن است اثربخشی برخی داروهای مسکن درد را تغییر دهد. همچنین، این دارو ممکن است متابولیسم وارفارین که یک رقیق کننده خون است را کاهش دهد.

این داروها می توانند بر توانایی بدن برای جذب ویتامین B12، ویتامین D، فولات و برخی مواد مغذی دیگر تاثیرگذار باشند. افزون بر این، افرادی که مسدودکننده های H2 و مکمل های منیزیم را مصرف می کنند باید این دو را در زمان های متفاوتی از روز مصرف کنند تا از بروز تداخل بین آنها پیشگیری شود.

به طور کلی، هر فردی پیش از مصرف مسدودکننده های H2 ابتدا باید با پزشک مشورت کند. اما این داروها به طور کلی بی خطر در نظر گرفته می شوند و درصد کمی از افراد عوارض جانبی جدی ناشی از مصرف آنها را تجربه می کنند.

با توجه به دلیل زمینه ای، پزشک ممکن است درمانی موثرتر را توصیه کند. به عنوان مثال، آنتی بیوتیک ها در درمان زخم های معده ناشی از عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری موثرتر عمل می کنند.

همچنین، افراد با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی خود ممکن است تسکین علائم بیماری بازگشت اسید معده به مری را تجربه کنند.

 منبع: عصرایران