دانستنی‌های درباره لنفوم چشم

موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – لنفوم چشم نوعی از سرطان چشم است. این شایع‌ترین نوع تومور بدخیم چشم محسوب می شود. لنفوم چشم ممکن است موجب قرمزی یا کاهش بینایی شود و در صورت پیشرفت می تواند به آسیب دیدگی چشم و نابینایی منجر شود. در شرایطی که هر فردی می تواند به لنفوم چشم مبتلا شود، ابتلا به یک نقص سیستم ایمنی یک عامل خطر برای ابتلا به این بیماری محسوب می شود.

به گزارش “وری ول هلث“، برای تشخیص قطعی لنفوم چشم به بافت‌برداری (بیوپسی) از چشم نیاز است که یک عمل جراحی ظریف محسوب می شود. درمان برای پیشگیری از پیشرفت این بیماری شامل عمل جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی می شود.

انواع لنفوم چشم

لنفوم داخل چشمی اولیه (PIOL) که به نام لنفوم ویترئورتینال نیز شناخته می شود، شایع‌ترین نوع لنفوم چشم است و پس از آن، لنفوم آدنکس چشم و لنفوم یوویل قرار دارند.

لنفوم داخل چشمی اولیه

این لنفوم چشم بر شبکیه (قسمت پشت چشم که نور را احساس کرده و به سیگنال هایی که توسط مغز تفسیر می شوند، تبدیل می کند)، زجاجیه چشم (ماده ای ژله ای که بیشتر کره چشم را پر می کند)، یا عصب بینایی (عصبی که ورودی بینایی را تشخیص می دهد) تاثیر می گذارد.

لنفوم داخل چشمی اولیه به عنوان یک لنفوم سیستم عصبی مرکزی در نظر گرفته می شود زیرا از ساختارهایی در چشم سرچشمه می گیرد که بخشی از سیستم عصبی هستند.

این تومور به طور معمول تهاجمی است و اغلب به مغز گسترش می یابد.

لنفوم یوویل

این تومور، یووه‌آ، بخشی از چشم که زیر صلبیه (بخش سفید چشم) قرار دارد را درگیر می کند. لنفوم یوویل می تواند بر کوروئید (رگ های خونی چشم)، عنبیه (بخش رنگی اطراف مردمک)، یا بخش مژگانی (عضله ها و ساختارهای دیگر اطراف عنبیه) را تحت تاثیر قرار دهد.

این نوع از لنفوم اغلب به عنوان درجه پایین در نظر گرفته می شود زیرا تمایلی به بسیار تهاجمی بودن ندارد.

لنفوم آدنکس چشم

این نوع از لنفوم در ساختارهایی که نزدیک چشم قرار دارند اما خارج از خود چشم هستند، آغاز می شود. لنفوم آدنکس چشم می تواند حدقه (حفره چشم)، ملتحمه (غشا مخاطی داخل پلک چشم)، غده اشکی (ساختاری که مجاری اشک را ایجاد می کند) یا پلک چشم را درگیر کند.

انواعی دیگری از سرطان چشم مانند رتینوبلاستوما و ملانوم چشم وجود دارند که لنفوم نیستند. سرطان های غیر لنفوم چشم دارای علائم، دلایل، پیش‌آگهی و درمان های متفاوتی نسبتبه لنفوم چشم هستند.

علائم لنفوم چشم

علائم اولیه لنفوم چشم نسبتا غیر اختصاصی هستند و می توانند نشانه هایی مشابه با عفونت های چشم، بیماری های انحطاطی چشم، یا التهاب چشم باشند. شایع‌ترین علائم اولیه شامل تغییرات جزئی در بینایی و ناراحتی خفیف تا متوسط چشم می شوند.

لنفوم های چشم می توانند در یک چشم آغاز شوند اما به طور کلی در نهایت هر دو چشم را تحت تاثیر قرار می دهند.

از جمله علائم لنفوم چشم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– حساسیت به نور

– تاری دید یا کاهش بینایی

– مشاهده لکه ها یا چیزهای شناور

– قرمزی چشم

– خشکی چشم

– سوزش چشم

– تغییر رنگ چشم مایل به زرد

– ظاهر شدن برجستگی در چشم

– یک توده در یا اطراف چشم

– ناصاف به نظر رسیدن چشم ها

– پلک متورم

شما ممکن است آثاری مشابه را در هر دو چشم تجربه کرده، اما آنها می توانند در یک چشم نسبت به دیگری بارزتر باشند. همچنین، این امکان وجود دارد که هر چشم با آثار مختلف بیماری مواجه شود.

تومورهای پیشرفته

لنفوم های چشم می توانند بزرگ شده و موجب آثار و عوارض مشهودتری شوند. تومورهای بزرگ ممکن است به واسطه فشار روی کره چشم موجب بروز برخی علائم شوند.

یک تومور پیشرفته چشم ممکن است:

– حرکات چشم را محدود کرده یا موجب دوبینی شود

– چشم را هل داده و موجب بزرگ‌تر به نظر رسیدن یا بیرون زدگی آن شود

– عصب بینایی را زیر فشار قرار داده و موجب از دست رفتن بینایی شود

– موجب التهاب و نوروپاتی اپتیک شود

– به ساختارهای موجود در صورت حمله کند

– به مغز سرایت کرده و موجب ضعف، بی حسی، سرگیجه یا آثار دیگر شود

دلایل

لنفوم نوعی سرطان است که با تکثیر غیر طبیعی و مضر بافت لنفاوی که از سلول های ایمنی و پروتئین ها تشکیل شده است، شکل می گیرد. لنفوم چشم به واسطه تکثیر سلول های B (بیشتر مواقع) یا سلول های T که دو نوع از سلول های ایمنی هستند، رخ می دهد.

لنفوم چشم می تواند یک تومور اولیه باشد، یعنی از چشم سرچشمه گرفته و به طور بالقوه به ساختارهای مجاور آن حمله کند و یا ثانویه باشد، به این معنی که لنفوم در بخش دیگری از بدن شکل گرفته و به چشم سرایت می کند.

لنفوم، از جمله لنفوم چشم، زمانی رخ می دهد که تغییرات ژنتیکی در DNA موجب تغییر رفتار سلول های ایمنی می شود. این جهش ها موجب ناکارآمدی سلول ها از نظر نقشی که در سیستم ایمنی بدن دارند، می شود. همچنین، تغییرات موجب تکثیر سلول ها و گسترش بیش از حد معمول آنها می شود.

به طور کلی، لنفوم های چشم یک توده توموری را در یا اطراف چشم شکل می دهند.

عوامل خطر

لنفوم های چشم می توانند بدون هیچ گونه عامل خطری شکل بگیرند، اما بیماری های ایمنی، نقص سیستم ایمنی، و سابقه شیمی درمانی یا پرتو درمانی می تواند احتمال ابتلا به لنفوم چشم را افزایش دهد.

عوامل خطر می توانند به جهش هایی که پیشتر به آنها اشاره شد، منجر شوند. اگر یک سلول جهش یافته زنده بماند، می تواند منجر به سرطان شود.

تشخیص

یک تومور در چشم را می توان بر اساس معاینات غیر تهاجمی چشم، تصویربرداری، و بافت‌برداری از تومور تشخیص داد. ارزیابی پزشکی شامل بررسی این که لنفوم در بخش دیگری از بدن شما وجود دارد یا خیر نیز می شود.

طبقه‌بندی تومور بر اساس تعیین نوع، درجه و مرحله تومور انجام می شود.

نوع: این توصیفی از نوع سلول است و منشا سلول را مشخص می کند. به عنوان مثال، یک لنفوم چشم اولیه ممکن است یک لنفوم سلول B یا لنفوم سلول T باشد. این می تواند از طریق بررسی میکروسکوپی نمونه تومور که از طریق بافت‌برداری گرفته شده است، انجام شود. افزون بر این، مطالعات سایتومتری و واکنش زنجیره‌ ای پلیمراز (PCR) از جمله روش های آزمایشگاهی هستند که می توانند به تشخیص نوع سلول بر اساس ویژگی های مولکولی آنها کمک کنند.

درجه: این میزان تهاجمی بودن تومور را تعریف می کند. به طور کلی، سلول هایی که از طریق بافت‌برداری گرفته شده اند زیر میکروسکوپ بررسی می شوند تا میزان بدخیمی آنها تشخیص داده شود.

مرحله: این بازتابی از میزان بزرگ شدن و گسترش تومور است. آزمایش های تشخیصی مانند تصویربردرای MRI از مغز یا صورت برای تشخیص مرحله لنفوم چشم نیاز هستند.

لنفوم می تواند از نوع هوچکین یا غیر هوچکین باشد. بیشتر لنفوم های چشم به عنوان تومورهای غیر هوچکین طبقه بندی می شوند. این تمایز بر اساس ویژگی های خاصی که در ارزیابی نمونه دیده می شوند، صورت می گیرد. به طور کلی، تومورهای غیر هوچکین تهاجمی‌تر از تومورهای هوچکین هستند.

بافت‌برداری

بافت‌برداری برای تشخیص یک تومور چشم یک روش جراحی است که در آن نمونه ای از بافت چشم گرفته می شود. این کار نیازمند برداشت حداقلی بافت برای پرهیز از آسیب دیدگی یا هر گونه اختلال در بینایی است.

به طور کلی، نمونه گرفته شده از فرد بلافاصله به آزمایشگاه ارسال می شود اما ارائه نتایج کامل ممکن است تا چندین روز طول بکشد.

درمان

لنفوم های چشم خودبخود بهبود نمی یابند. به دلیل ماهیت غیر اختصاصی ظهور لنفوم داخل چشمی اولیه، تشخیص آن چالش برانگیز است.

شیمی درمانی یک درمان سیستمیک محسوب می شود و تومور اولیه و همچنین ضایعات متاستاتیک را درمان می کند. اگر درگیری سیستم عصبی مرکزی وجود داشته باشد، درمان سیستمیک توصیه می شود.

پرتو درمانی با اشعه خارجی (EBRT) یک درمان موضعی در نظر گرفته می شود که می تواند به طور خاص برای هدف قرار دادن تومور در چشم به کار گرفته شده یا ممکن است برای درمان متاستاز مغزی برای کوچک شدن تومور نیز استفاده شود.

هر تومور بر اساس طبقه‌بندی آن درمان می شود.

تومور داخل چشمی اولیه با شیمی درمانی مبتنی بر متوترکسات و پرتو درمانی با اشعه خارجی درمان می شود. عود پس از درمان نسبتا شایع است اما نرخ بقا را بهبود بخشیده و به حفظ بینایی کمک می کند.

لنفوم یوویل به طور معمول با پرتو درمانی با اشعه خارجی و داروی ریتوکسیماب درمان می شود.

تومورهای آدنکس چشمی با پرتو درمانی با اشعه خارجی و داروی ریتوکسیماب درمان می شود.

از عوارض جانبی درمان با پرتو درمانی با اشعه خارجی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– خشکی چشم

– آب مروراید

– نوروپاتی اپتیک ایسکمیک

– آتروفی عصب بینایی

– آب سیاه نئوواسکولار

بسیاری از این عوارض جانبی می توانند طیفی از ناراحتی تا از بین رفتن کامل بینایی را موجب شوند. با این وجود، عوارض جانبی درمان لنفوم چشم به اندازه لنفوم چشم درمان نشده مضر نیستند.

 منبع: عصرایران