نظارت بر عملکرد کمیته‌های نما بر عهده چه نهادی است!
ساماندهی منظر و نمای شهری از دهه هشتاد و با تصویب ضوابط و مقرراتی بوسیله اعضای شورای عالی معماری و شهرسازی در کشورمان مورد توجه مسئولان قرار گرفت. تقریباً یک دهه طول کشید تا شورای چهارم شهرتهران در سال 94 لایحه‌ای را به‌منظور ساماندهی فضا و نمای شهری پایتخت تهیه و تصویب کرد.
مجله آنلاین موبنا؛ محمدمهدوی – موضوع نما و منظر شهری در برنامه پنج‌ساله سوم توسعه شهرتهران هم موردتوجه مسئولان شهری قرار گرفته است.
بدنبال این اقدامات کمیته‌ها یا شوراهایی برای آنچه که ساماندهی و نظارت بر ساخت‌وساز در حوزه نما اعلام شد، در شهرداری‌ها شکل گرفت.
اینکه این شوراها یا کمیته‌ها زیر نظر چه مقامی فعالیت می‌کنند و نحوه انتخاب یا انتصاب آنان و همین‌طور حوزه اختیاراتشان چقدر است و نتیجه عملکردشان طی سال‌های اخیر چه بوده؟ تنها بخش کوچکی از هزاران پرسش شهروندان و دست‌اندرکاران حوزه ساخت‌وساز درباره این مجموعه تقریباً جدیدالتأسیس در شهرداری‌ها می‌باشد.
بسیاری از شهروندان و فعالان حوزه ساخت‌وساز معتقدند؛ نبود قوانین مدون و یکپارچه در حوزه نما، نگاه‌های غیرکارشناسانه، قهری و یا حتی دستوری برخی اعضای این کمیته‌ها، مشکلات و خسارات جبران‌ناپذیری به جامعه شهری وارد کرده که بدلیل عدم نظارت مستمر و یا حتی دوره‌ای دستگاه‌های نظارتی، روز به روز به خودکامگی اعضای این نهاد تقریباً محرمانه حوزه شهری، افزوده شده است.
کمتر کسی است که با سال‌ها سابقه فعالیت در شهرداری یا شورای شهر بتواند حتی تعداد و ترکیب دقیق اعضای این گروه یا کمیته در شهرداری‌های مناطق مختلف را نام ببرد و بگوید که مثلاً 4 نفرند یا 7 نفر؟ یا هر چی؛ بگذریم.
از آن دردناکتر اینکه این افراد در ماه‌های اخیر با سوءاستفاده از شرایط حاکم بر ایران و جهان ابتدا چند ماه همه چی را معلق کرده و عملاً در مخالفت صریح با فرامین نوروزی رهبری که سال جاری را سال جهش تولید نامیدند، اعضای این کمیته که از حمایت عالی‌ترین مقام‌های حوزه شهری برخوردارند، چند ماه عملاً ساخت‌وساز را در تهران(چند منطقه از جمله منطقه یک) بطور کامل تعطیل کردند و طی دو ماه اخیر هم که مجدداً به کار بازگشته‌اند، به‌دلیل نگرانی از حفظ سلامتی‌شان جلساتشان را بصورت غیرحضوری و اینترنتی برگزار می‌کنند و عملاً مشکلات قبلی شهروندان فعال در حوزه ساخت‌وساز را تشدید (بخوانید چند برابر)، کرده‌اند.
الف شین یکی از شهروندانی که یک ساختمان دو واحدی در زمینی 150 متری برای مصرف خانوادگی‌اش در شمال‌شرق تهران می‌سازد، در این زمینه به خبرنگار ما گفت: هیچ‌کس در شهرداری حتی جرات نام بردن از اعضای کمیته نما را ندارد و ظاهراً اعضای این کمیته به نوعی از جاهایی به شهرداری تحمیل شده‌اند که حتی شهردار منطقه هم قدرت کافی برای نظارت و مقابله با خودکامگی‌های این افراد را ندارد.
وی که خواست نامش فاش نشود، گفت: از اواخر بهمن‌ماه عملاً این کمیته فعالیت‌های ساخت‌وساز را بطور کامل تعطیل کرد و پس از چند ماه و با اعتراضات گسترده شهروندان، بالاخره از حدود دو ماه پیش این افراد مجهول‌الهویه، پذیرفتند که بصورت اینترنتی فعالیت کنند و مجوزهایی که بدلیل نداشتن تأییدیه نما معلق مانده بودند را به گردونه تولید بازگردانند.
الف شین افزود: در اولین جلسه این کمیته در سالجاری بدلیل قطع اینترنت دو تن از اعضای کمیته؛ طرح من امکان بررسی پیدا نکرد و عملاً زندگی و کار من یک هفته دیگر هم همچنان بلاتکلیف و معلق باقی ماند.
وی افزود: حدود 6 ماه است که پیگیر انجام یک اصلاح ساده در نمای یک ساختمان کوچک دو واحدی هستم و هر هفته به بهانه‌ای جدید و پیش‌پاافتاده کار من به هفته بعد حواله می‌شود و طی این مدت بیش از دو میلیارد تومان به هزینه‌های پیش‌بینی شده ساختمانم اضافه شده و اکنون تنها واحدی را که برای دوران بازنشستگی و کمک‌خرج زندگی‌ام پیش‌بینی کرده بودم را برای پرداخت اصل‌وفرع تسهیلات بانک باید واگذار کنم.
در طبقه دوم شهرداری منطقه یک تهران، افراد دیگری هم بودند که مشابه این شهروند اظهار گلایه می‌کردند، ولی معتقد بودند که نباید با این افراد! در افتاد؛ و به همین خاطر حاضر به مصاحبه و درد دل با ما نشدند. البته دو سازنده هم ادبیات دیگری داشتند که معلوم بود آنها زبان پیش‌برد کارشان در شهرداری را بلد هستند.
از گلایه‌های گفته و ناگفته شهروندان که بگذریم نمای ساختمان‌ها در شکل‌دهی سیمای عمومی شهرها همانند تکه‌های یک پازل هستند که باید در کل، یک هارمونی و انسجام را نمایش دهند.
ناهماهنگی میان ابعاد و ارتفاع ساختمان‌ها و گستره بی‌انتهای مصالح و مواد تشکیل‌دهنده نمای ساختمان‌های جدید در بسیاری موارد چهره‌ای ناهمگون و آشفته را نصیب پایتخت کرده است.
نبود قوانین مدون و یکپارچه و شفاف در این حوزه خودسری‌ها و خودکامگی‌هایی را در این زمینه موجب شده و تأسف‌آورتر اینکه موضوع نما نه‌تنها بسیار سلیقه‌ای در مناطق و کمیته‌های مختلف پیگیری می‌شود، بلکه همه تمرکز اعضای خبره این کمیته‌ها صرفاً و صرفاً بر یک وجه ساختمان‌ها، متمرکز است و در واقع اعضای این کمیته‌ها، ساختمان‌ها را تنها یک‌بعدی می‌بینند.
شهرداری مرکز در ایام تعطیلات نوروزی امسال با صدور دستورالعملی خطاب به همه مناطق و نواحی شهری، بدون توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری در نامگذاری سالجاری به‌عنوان سال جهش تولید، و بدون کسب مجوز از کمیته کشوری کرونا، هرگونه فعالیت کارگاه‌های ساختمانی را ممنوع کرد.
این ممنوعیت با پیگیری‌های فعالان این عرصه و اصحاب رسانه‌های مستقل در اواخر فروردین‌ماه لغو شد و این سیاست موجب شد اعضای کمیته نما هم تا این لحظه جلسات حضوری خود را لغو کنند.
خبرنگاران ما یک سلسله گزارش و گفت‌وگو درباره جایگاه و عملکرد کمیته‌های نما تهیه کرده‌اند که طی روزهای آینده منتشر خواهند شد.