کلیه‌ها و چگونگی تاثیر کووید-19 بر آنها

مجله آنلاین موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – آگاهی از این که بیماری کووید-19 چگونه بر کلیه ها تاثیر می گذارد به فهرست پرسش هایی که جامعه علمی درباره این بیماری مطرح کرده اند، اضافه شده است. کارشناسان هر روز علائم و همچنین عوارضی جدید ناشی از کووید-19 را کشف می کنند.

پرسش درباره چگونگی تاثیر کووید-19 بر کلیه ها زمانی مطرح شد که برخی از بیماران طی مدت بستری در بیمارستان به آسیب حاد کلیوی مبتلا شدند. از این رو، فرضیه هایی مطرح شده و پژوهش ها برای تایید یا رد آنها آغاز شدند.

در حال حاضر، همچنان مکانیزم روشنی وجود ندارد. با این وجود، نفرولوژیست ها موافقند که ویروس SARS-CoV-2 مسئول سطح مشخصی از آسیب کلیوی است. در شرایطی که برخی کشورها بروز آسیب حاد کلیوی در کمتر از یک درصد بیماران را گزارش کرده اند، در کشورهای دیگر از آمار تا 30 درصد نیز صحبت می شود.

بیمارانی که از آسیب کلیوی ناشی از بیماری کووید-19 رنج می برند دارای بدترین پیش‌آگهی – واژه ای پزشکی برای بیان پیش‌بینی آینده یک بیماری – هستند. درمان آسیب حاد کلیوی در بخش های مراقبت ویژه دشوار است.

مطالعات علمی درباره چگونگی تاثیر کووید-19 بر کلیه ها

در آغاز شیوع کروناویروس جدید در چین، یک سری گزارش های علمی نسبت به آسیب کلیوی ناشی از ویروس SARS-CoV-2 هشدار دادند. برخی از این مطالعات در مقیاس کوچک با تعداد بیماران اندک و برخی دیگر شامل تقریبا 1,000 نفر نیز می شدند.

در یکی از مطالعات اولیه وقوع نارسایی حاد کلیوی در بیماران مبتلا به کووید-19 مورد بررسی قرار گرفت. نارسایی حاد کلیوی به ناتوانی کلیه ها برای انجام وظایف تصفیه ای خود گفته می شود.

در این مطالعه، تا 9 درصد بیماران نارسایی کلیوی را تجربه کردند. این به پروتئینوری به معنی وجود مقادیر غیرطبیعی پروتئین (بیش از یک گرم در روز) در ادرار اشاره دارد. همچنین، افزایش در سطوح ماده ای به نام کراتین در خون بیماران مشاهده شد که در صورت عبور از مقداری مشخص به سم تبدیل می شود.

از کلیه بیماران مبتلا به این شرایط یک توموگرافی یا برش‌نگاری – نوعی تصویربرداری سه بعدی – گرفته شود. تصاویر نشان دادند که 100 درصد بیماران تغییراتی در کلیه های خود داشته اند. بیشتر، التهاب و تجمع مایعات در کلیه ها دیده شد.

یک مطالعه علمی پیشگامانه دیگر در چین درباره آثار کووید-19 بر کلیه ها انجام شد. در این مطالعه، پژوهشگران متوجه نارسایی کلیوی در 3 درصد بیماران بستری در بیمارستان شدند. به طور همزمان، آنها بروز هماچوری – وجود خون در ادرار – در 40 درصد از بیماران را شاهد بودند.

سه عامل آسیب کلیوی ناشی از کروناویروس جدید

در زمان بررسی چگونگی تاثیر کووید-19 بر کلیه ها می توان سه عامل را مد نظر قرار داد. این عوامل می توانند به تنهایی یا با هم عمل کنند و وجود آنها در هر بیمار متفاوت است. گاهی اوقات آسیب ناشی از ویروس SARS-CoV-2 مستقیم است و در موارد دیگر آسیب به صورت غیر مستقیم و در نتیجه درمان رخ می دهد.

این سه عامل شامل موارد زیر می شوند:

خود ویروس: نفرولوژیست ها موافقند که کلیه ها یکی از اندام هایی هستند که همراه با ریه ها توسط این بیماری مورد حمله قرار می گیرند. دستگاه های تنفسی و کلیوی دارای مواد مشترکی از جمله رنین و آنژیوتانسین هستند. این مواد با یک گیرنده پیوند خورده اند که می تواند پروتئینی باشد که ویروس به عنوان یک ورودی به سلول های انسان استفاده می کند.

علائم سیستمیک: زمانی که موردی شدید از کووید-19 رخ می دهد، بسیاری از اندام ها از آثار نارسایی بدن رنج می برند. زمانی که ذات الریه ناشی از دلایل دیگر شکل می گیرد، شرایطی مشابه رخ داده که می تواند به نارسایی کلیوی منجر شود.

درمان: در شرایطی که هیچ پروتکل درمانی کاملا موثر برای کروناویروس جدید وجود ندارد، دانشمندان در حال تحقیق روی گزینه های مختلف با استفاده از داروهای مختلف هستند. در این میان، برخی موارد می توانند آثار منفی بر کلیه ها داشته و به نارسایی کلیوی منجر شوند.

کووید-19 چگونه بر کلیه ها تاثیر می گذارد؟

نظریه چگونگی ورود ویروس SARS-CoV-2 به بدن بر اساس دانشی که در مورد چگونگی آلوده کردن سلول های ریه توسط این ویروس داریم، شکل گرفته است. ما می دانیم که پروتئین ACE2 کلید ورود برای کروناویروس است.

ویروس می تواند وارد سلول های ریه شود زیرا بخش های میخ مانند روی سطح آن منطبق با ACE2 هستند. همه انسان ها دارای این گیرنده هستند. همچنین، ACE2 یک پروتئین است که در کلیه ها وجود دارد و در تنظیم فشار شریانی دخالت دارد.

سیستم تنظیمی که به آن ارجاع می شود، سیستم رنین-آنژیوتانسین است. این یکی از نقاط قوت در درمان پرفشاری خون شریانی با داروها است. به همین دلیل، کارشناسان گمان می کنند که بیماران مبتلا به فشار خون بالا دارای نرخ مرگ و میر بالاتر در این همه گیری هستند.

این فرضیه که کووید-19 همانند سلول های ریوی، مسیری مشابه را در سلول های کلیوی دنبال می کند، مورد بررسی قرار گرفته است.

در مورد کووید-19، بیماران کلیوی یک گروه در معرض خطر محسوب می شوند

افراد مبتلا به بیماری کلیوی بین افرادی با خطر بیشتر ابتلا به کووید-19 طی این دوره همه گیری بیماری قرار دارند. به همین دلیل، آنها باید احتیاط بیشتری به خرج داده و اقدامات پیشگیرانه را جدی بگیرند.

افزون بر این، مصرف داروهای مربوط به بیماری کلیوی برای کنترل آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

 منبع: عصرایران