ارتباط کرونا و تشکیل لخته خون!

مجله آنلاین موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – با گذشت هر روز، اخبار بیشتری درباره عوارض جدی ناشی از کووید-19، بیماری تنفسی ناشی از کروناویروس جدید، منتشر می شوند. در یکی از این موارد جدید، پزشکان متوجه شده اند که در موارد شدید کووید-19، بیماران با شکل گیری لخته های خون مواجه می شوند.

پژوهش ها در این زمینه همانند بیشتر مطالعات در مورد کووید-19 در مراحل اولیه قرار دارند، اما به نظر می رسد الگویی در مورد شکل‌گیری لخته های خون وجود دارد. طی یک مطالعه کوچک و با کالبدشکافی چند بیمار که جان خود را به واسطه کووید-19 از دست داده بودند، لخته های خون در ریه ها و زیر پوست آنها مشاهده شد. افزون بر این، پژوهشگران متوجه لخته های خون زیر سطح پوست بیمارانی شدند که همچنان زنده بودند.

مطالعه ای دیگر روی 184 بیمار مبتلا به کووید-19 بستری در بخش مراقبت های ویژه در هلند نیز نشان داد که 27 درصد آنها دارای ترومبوآمبولی وریدی (VTE) هستند که تشکیل لخته خون در رگ های عمیق پاها، ران یا لگن گفته می شود. بیست و پنج درصد بیماران دارای آمبولی ریوی (PE) بودند که شرایطی بالقوه تهدیدکننده زندگی است و در نتیجه پاره شدن لخته خون از مکانی دیگر در بدن و ورود آن به ریه ها رخ می دهد. به طور کلی، 31 درصد بیماران دارای نوعی عارضه لخته شدن خون بودند که به گفته پژوهشگران آمار بسیار بالایی برای بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه است.

نیک کوردورو، ستاره برادوی، که برای چند هفته به واسطه کووید-19 در بیمارستان بستری بود، قطع پای خود به واسطه تشکیل لخته خون را تجربه کرده است. به گفته همسر وی، شرایط به مرحله ای رسیده بود که باید بین پا و جان نیک یکی را انتخاب می کردم و من زندگی را انتخاب کردم.

این موارد پرسش های اساسی را ایجاد می کنند که یکی از مهم‌ترین آنها این است که یک ویروس تنفسی چگونه می تواند موجب لخته شدن خون شود؟

لخته خون چیست؟

لخته شدن خون یک روند کاملا طبیعی و محافظتی در بدن است. اگر شما دچار یک آسیب دیدگی شوید، بدن برای جلوگیری از خونریزی یک لخته خون تولید می کند. زمانی که خونریزی متوقف می شود، بدن معمولا لخته را تجزیه کرده و آن را از بین می برد.

اما گاهی اوقات افراد می توانند با تشکیل بیش از حد لخته های خون مواجه شده یا لخته های خون غیر طبیعی داشته باشند. این می تواند از یک شرایط پزشکی زمینه ای مانند دیابت، برخی اختلالات ژنتیکی، یا یک بیماری حاد سرچشمه بگیرد.

بزرگ‌ترین نگرانی در مورد لخته های خون زمانی است که یک ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) شکل می گیرد. این شرایط می تواند زندگی فرد را در معرض خطر قرار دهد.

به گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، از علائم ترومبوز سیاهرگی عمقی می توان به تورم پا یا دست، درد یا حساسیت به لمس که به دلیل یک آسیب دیدگی شکل نگرفته است، گرمای پوست هنگام لمس، و قرمزی پوست همراه با تورم یا درد اشاره کرد. یک آمبولی ریوی نیز می تواند موجب دشواری در تنفس، سینه درد که با تنفس عمیق بدتر می شود، سرفه خونی، و ضربان قلب سریع‌تر از حد معمول شود.

کروناویروس جدید چگونه موجب تشکیل لخته های خون می شود؟

زمانی که فردی به یک مورد شدید کووید-19 مبتلاست، بدن وی به سختی تلاش می کند تا با بیماری مبارزه کند. به گفته شون فیشر، انکولوژیست و خون شناس، این شرایط موجب یک وضعیت التهابی شدید می شود. این التهاب می تواند بر دیواره رگ های خونی که به نام اندوتلیوم شناخته می شود، تاثیر گذاشته و خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.

لخته های خون برای افراد به شدت بیمار، بدون در نظر گرفتن این که به چه بیماری مبتلا هستند، یک نگرانی جدی محسوب می شود زیرا آنها امکان حرکت نداشته و فقدان فعالیت بدنی خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد.

زمانی که به یک عفونت شدید مبتلا هستید، بدن با مجموعه ای از بی نظمی های ایمنی شدید مواجه می شود. شما می توانید تغییراتی در توانایی لخته شدن خون را تجربه کنید. در همین راستا، برخی افراد ممکن است با خونریزی بیشتر و برخی دیگر لخته شدن بیشتر خون مواجه شوند. این شرایط در بیماری های جدی دیگر نیز دیده شده است.

چرا لخته های خون برای بیماران کووید-19 بسیار مرگبار هستند؟

لخته های خون می توانند موجب علائمی مانند درد غیرعادی و دشواری در تنفس شوند اما آنها می توانند علائم کووید-19 نیز باشند. از این رو، تشخیص این که علائم تنفسی بیمار از ویروس ناشی می شود یا لخته خون دشوار است. در نتیجه، یک لخته خون می تواند پیش از این که بیمار یا کادر درمانی متوجه شوند چه اتفاقی در حال رخ دادن است وارد مرحله ای جدی‌تر شود.

افزون بر این، در موارد شدید کووید-19، بیماران با دشواری در تنفس مواجه هستند و یک لخته خون می تواند شرایط را وخیم‌تر سازد. این سناریو می تواند ریه هایی که به سختی در تلاش هستند را بیشتر تضعیف کرده و همچنین ظرفیت آنها برای تامین اکسیژن را کاهش دهد. اگر لخته خون یک سرخرگ اصلی را در ریه مسدود کند این می تواند در هر شرایطی، به طور ویژه در مورد بیماران کووید-19، مرگبار باشد.

همچنین، گزارش هایی در مورد مشاهده مینی لخته های خون در رگ های کوچک ریه ها در موارد شدید بیماری کووید-19 وجود دارند.

پزشکان چگونه به لخته های خون در بیماران مبتلا به کووید-19 رسیدگی می کنند؟

زمانی که افراد در بخش مراقبت ویژه بستری می شوند، معمولا در اقدامی پیگشیرانه به آنها رقیق کننده خون داده می شود تا در وهله نخست، خطر تشکیل لخته های خون کاهش یابد.

با این وجود، به نظر می رسد پزشکان اکنون به شرایط متفاوتی فکر می کنند. به نظر می رسد دادن رقیق کننده خون به هر بیمار بستری در بیمارستان به واسطه کووید-19 هرچه بیشتر در دستور کار پزشکان قرار گیرد. اگرچه به طور کلی پذیرفته شده نیست، اما پزشکان در این دوره جدید و ناشناخته تلاش می کنند تا آنچه مفید و کارآمد به نظر می رسد را انجام دهند.

در صورت ابتلا به کووید-19 آیا می توان خطر لخته های خون را کاهش داد؟

در حال حاضر، به نظر می رسد که لخته های خون فقط در موارد شدید بیماری مساله‌ساز هستند. در موارد با شدت کمتر نیز تلاش برای این که خطر تشکیل لخته خون کاهش یابد نیز ایده خوبی به نظر می رسد.

اگر شرایط سلامتتان اجازه می دهد، راه رفتن در اتاق، انجام حرکات کششی، و حرکات پرشی، مانند پروانه، می توانند به کاهش خطر تشکیل لخته خون کمک کرده و همچنین شرایط روحی شما را بهبود ببخشد.

اگر با علائم ترومبوز سیاهرگی عمقی یا آمبولی ریوی مواجه هستید، در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشید.

 منبع: عصرایران