تربیت کودکان پسر و دختر؛ کدام یک دشوارتر است؟

سوادزندگی؛ تربیت فرزندان- این پرسش که تربیت و نگه داری از کدام جنس (دختر و یا پسر) برای والدین سخت تر خواهد بود، همواره یکی از چالشی ترین بحث های ممکن است و برای پاسخ به آن باید فاکتورهای متفاوتی را مد نظر داشت که در ادامه شماری از آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد. بسیاری از والدین که هم تجربه پرورش دختر بچه ها و هم پسر بچه ها را داشته اند، معتقد هستند که تعامل با کودکان پسر و مراقبت از آنها سه برابر انرژی و زمان بیشتری را طلب می کند!

Sharon O’Donnell مادر سه فرزند پسر و همچنین نویسنده کتاب “خانه تستوسترون” می گوید: در خانه ای که سه پسر بچه زندگی می کنند باید به دعوا، سر و صدا و بازی های ویدئویی عادت کنید. با این حال نمی دانم که تا چه حد بیشتر صبوری خواهم کرد.

این در حالی است که والدین دختر بچه ها باید با مسائل دیگری دست و پنجه نرم کنند. شیطنت، دعوا، بحث و شلوغی های مختص کودکان پسر، جای خود را به دغدغه  لج بازی، مدل گرایی و تمایل بیشتر به حضور در جمع خواهند داد.

البته Michael Gurian روان درمانگر خانواده و نویسنده کتاب “Nurture the Nature” معتقد است که نمی توان درجه سختی متفاوتی بین تربیت و پرورش کودکان دختر و پسر لحاظ کرد و نگهداری از هرکدام آنها چالش های خاص خود را خواهد داشت.

David Stein استاد روانشناسی دانشگاه ایالتی ویرجینیا می گوید: هر کودک یک هویت مستقل است و تیپ شخصیتی خاص وی مسیر زندگی متفاوت او را چه در دوران خردسالی و چه در تمام طول آینده مشخص می کند. البته باید توجه داشت که فاکتورهای محیطی (شامل والدین و دیگر مربیان تربیت و پرورش کودک) نیز نقش مهمی دارند. قطعا تفاوت هایی در شیوه تربیت صحیح کودکان دختر و پسر از همان بدو تولد وجود خواهد داشت. شاید ملموس ترین این تفاوت ها طرز برخورد والدین و اطرافیان با نوزادان دختر و پسر باشد. همان طور که با دختر بچه ها توام با ملایمت بیشتری رفتار می شود و پسر بچه ها را با حساسیت کمتری بار می آوریم.

Leonard Sax روانشناس آمریکایی در کتاب خود به نام “پسران سر گردان” به نکته ای مهم اشاره کرده است: واقعیت این است که قدرت ذهنی هرکدام از دو جنس در زمان متفاوتی از دیگری تکامل می یابد و بدین ترتیب می توان گفت که روند رشد آنها نیز متمایز از هم خواهد بود. والدین هم به همین علت استراتژی های تربیتی مختلفی را برای پرورش کودکان پسر و دختر در نظر می گیرند، چرا که مغز آنها از ابتدای تولد به گونه ای مشابه سیم کشی نشده است!

حال به راستی تربیت و آموزش به کودکان دختر دشوارتر است و یا کودکان پسر؟ برای آن که بتوان به این سوال پاسخ درستی داد، سطح دشواری را به صورت موضوعی بررسی خواهیم کرد.

انضباط
کدامیک سخت تر است؟ کودک پسر

چرا این طور به نظر می رسد که پسر بچه ها توجه کمتری در مقایسه با دختر بچه ها به صحبت های والدین خود دارند؟
شاید متعجب شوید اما علت این است: توجه پسرها پایین تر است و کودکان دختر بهتر از پسرها می شنوند!

شنوایی دختر بچه ها به گفتارهایی که لحنی تبعیض آمیز دارند بسیار حساس تر است و مراکز کلامی مغز آنها نیز سریع تر از پسر بچه ها رشد می کند.
این موضوع بدین معناست که کودکان دختر می توانند واکنش بهتری به دستورات تربیتی و انضباطی مانند “آن کار را انجام نده” و یا “حواست به صحبت هایت باشد” نشان دهند.

به نظر Gurian، متدهای تربیتی مورد استفاده والدین در مورد کودکان پسر باید مقداری صریح تر و همین طور شدید تر باشد. برای مثال تکنیک گوشه نشانی در خصوص آنها بهتر جواب خواهد داد. کودکان پسر چندان به مهارت های کلامی وابسته نیستند و معمولا بدون فکر قبلی وارد عمل می شوند.

این تفاوت های تکاملی اغلب به اشتباهات تشخیصی منتهی می شوند. برای مثال به ازای هر یک کودک دختر، 5 کودک پسر مبتلا به اختلالات رفتاری- روانی مانند بیش فعالی، اختلال دو قطبی و اختلال کمبود توجه تشخیص داده می شوند.

کودکان پسر به فرصت های بیشتری برای تخلیه انرژی نیاز دارند، اما در مقابل باید تحت محدودیت های سختگیرانه تری نیز پرورش یابند. دکتر David Stein در کتاب “Unraveling the ADD/ADHD Fiasco” این موضوع را به خوبی موشکافی کرده است.

امنیت و سلامت بدنی
کدامیک سخت تر است؟ کودک پسر

تمایل شدید به مشارکت در بازی هایی که نیازمند فعالیت فیزیکی هستند و یا حتی کشتی گرفتن پسر بچه ها با هم درست پس از صرف شام، برای والدینی که کودک پسر دارند بسیار آشنا است.

به باور روانشناسان کودک، پسر بچه ها شخصیتی غیر قابل کنترل و بی قانون دارند. همین مورد سبب می شود که والدین برای تربیت صحیح آنها نیازمند صرف زمان و انرژی بسیار بیشتری باشند.
خطر پذیری و انجام حرکات خطرناک، مراکز احساس لذت در مغز پسرها را فعال می کند که این مورد نیز خود دلیلی محکم در راستای توجه دقیق تر به حرکات و انتخاب های یک کودک پسر خواهد بود.

دکتر Wendy Mogel در کتاب ” “The Blessing of a Skinned Kneeتوضیح می دهد که باید بستر اکتشاف و خودسازی را در اختیار کودکان قرار داد. این کار منتج به ساخت شخصیت، اعتماد به نفس و انعطاف پذیری بیشتر در شرایط خاص می شود.

پسر بچه ها به صورت غریزی و در قالب بخشی از روند تکامل خود، هویت هایی ریسک پذیر را به نمایش می گذارند و بهتر است که والدین این احساس را در آنها کنترل کنند. در مقابل دختر بچه ها چندان ریسک پذیر نیستند و نیازمند تشویق بیشتر برای پذیرش خطر (البته در حالت تعادل) خواهند بود.

برقراری ارتباط
کدامیک سخت تر است؟ نخست کودک پسر و سپس کودک دختر

از همان ابتدای تولد، دختر بچه ها علاقه بیشتری به برقراری ارتباط با رنگ ها و اجسام محیط پیرامون خود دارند. این موضوع در خصوص حالات مختلف چهره والدین و اطرافیان نیز صدق می کند.

این در حالی است که یک پسر بچه توجه بهتری به حرکات خواهد داشت. به عقیده دکتر Sax این تفاوت ها را در نقاشی های آنها نیز می توان به خوبی مشاهده کرد. برای مثال کودک دختر تمایل بالاتری به استفاده از رنگ های متنوع در نقاشی های خود دارد. در مقابل کودک پسر اجسامی را نقاشی می کند که قابلیت حرکت دارند مانند ماشین و چندان هم بر رنگ آمیزی تمرکز نخواهد داشت.
در واقع دخترها شخصیت گرا و پسرها عمل گرا هستند. بدین ترتیب کودکان دختر ارتباط بهتری با عملکردهای احساسی، تشخیص حالات چهره و لحن صدا برقرار می کنند. این ویژگی ها تاییدی بر تاخیر یادگیری مکالمه در پسر بچه ها خواهد بود. آنها در ابتدا دایره واژگان محدودتری دارند و با دشواری بیشتری قادر به برقراری ارتباط میان عواطف و کلمات هستند و دیرتر از دختر بچه ها حرف زدن را شروع می کنند.

علاوه بر موارد فوق، Gurian اشاره می کند که مدت زمان ایجاد ارتباط چشمی از جانب پسر بچه ها کمتر از کودکان دختر است و به همین علت ممکن است والدین تصور کنند که فرزند آنها دچار مشکل است. اما باید بدانیم که این مسئله ای کاملا طبیعی است و ناشی از تفاوت های ذهنی میان دو جنس زن و مرد است.

نکته مهمی که وجود دارد، سن بحرانی برقراری ارتباط در دختر بچه ها است. چالش هایی که از آغاز تولد سر راه کودکان پسر قرار دارد، در مورد دختر بچه ها از 8 سالگی به بعد شروع می شود. در واقع والدین باید از این سن توجه بیشتری به نیازهای روانی دختر خود داشته باشند. زیرا دخترها معمولا انرژی زیادی را صرف تفکر در خصوص رویدادهای محیط اطراف، صحبت های دیگران و چرایی آنها می کنند که می تواند در صورت عدم مدیریت صحیح والدین، منجر به تضعیف روابط اجتماعی در کودکان دختر شود.

* این درس را از دست ندهید:
 در مغز زنان چه می گذرد؟ چرا خانم ها بیش از مردان حرف می زنند؟

اعتماد به نفس
کدامیک سخت تر است؟ کودک دختر

توسعه یک تصویر ذهنی سالم برای هر کودکی از اهمیت زیادی برخوردار است. به گفته دانشمندان از آن جایی که جنس مونث بیش از جنس مذکر مردم گرا است (موضوع بحث تایید و یا نفی این جمله نیست، بلکه تنها به باورهای رایج جامعه اشاره می شود)، اعتماد به نفس پایین تر و امنیت روانی کمتری را نیز تجربه می کند.

Jenn Berman روان درمانگر خانواده از کالیفرنیا و نویسنده کتاب “The A to Z Guide to Raising Happy, Confident Kids” این مسأله را به گونه ای جالب توضیح داده است: فشارهای فرهنگی در جوامع کنونی مسبب انزوای هرچه بیشتر خانم ها شده اند. در واقع از جنس مونث انتظار می رود که نیازها و خواسته های دیگران را به اولویت های خود ترجیح دهد و تا جای امکان در جایگاه شخص تقاضا کننده قرار نگیرد. این روند مخرب پس از مدتی کوتاه و حتی در دختر بچه ها تبدیل به واکنشی خودکار می شود و ناخودآگاه اعتماد به نفس را از بین می برد.

درس خواندن
کدامیک سخت تر است؟ اغلب کودک پسر

اگر بخواهیم نگاهی به عملکرد کودکان دختر و پسر در محیط مدرسه و در سنین پایین داشته باشیم. تربیت و پرورش پسر بچه ها با چالش های بیشتر همراه خواهد بود. قابلیت های حل مسأله، مدیریت خود، دقت، استفاده از مهارت های کلامی و همچنین حرکتی در مورد کودک پسر، دیرتر از کودک دختر تکامل می یابند.
تنها حیطه ای که ممکن است دختر بچه ها در آن ضعیف تر عمل کنند، یادگیری فضایی مانند دانش هندسه است. علت این موضوع نیز می تواند در ارتباط با عملکرد قسمت هایی از مغز باشد که برای پردازش ادراک فرد از مفاهیم فضایی اختصاص یافته اند.