«بوبو» و بچه های ما

سواد زندگی؛ تربیت فرزندان – آلبرت بندورا (Albert Bandura) روان‌شناس معروف معاصر و استاد بازنشستهٔ دانشگاه استنفورد آمریکا، آزمایش جالبی انجام داد که خلاصه اش این است:

72 کودک 3 تا 6 ساله را به 3 گروه تقسیم کرد:
در اتاق گروه اول، فرد بزرگسالی یک عروسک “بوبو” را زیر مشت و لگد گرفته بود.(بوبو عروسکی است بادی که به خاطر گرانیگاهی که در آن وجود دارد، بعد از خوردن ضربه، مجدداً می ایستد.)

کودکان گروه دوم، شاهد رفتار عادی فرد بزرگسال بودند و در اتاق بچه های گروه سوم، اصلاً فرد بزرگسالی وجود نداشت.

سپس کودکان در موقعیت عصبانی شدن قرار گرفتند؛ بدین شکل که به آنها وسایل بازی دادند اما وسط بازی بچه ها، مانع شان شدند.

کودکان سه گروه که همسان بودند، سه نوع واکنش نشان دادند:
1 – گروه اول، دست به خشونت زدند و با کتک زدن و فریاد کشیدن بر سر عروسک بوبو عصبانیت خود را سر آن خالی کردند.
2 – گروه دوم، کمترین خشونت را نشان دادند.
3 – گروه سوم که فرد بزرگسالی را نه در حالت عادی و نه در حالت خشونت ندیده بودند، کمتر از گروه اول و کمی بیشتر از گروه دوم عروسک را کتک زدند.

بنابر این:

بچه ها به شدت مهیای آن هستند که تحت تأثیر خشونت قرار گیرند و :

* دست به اعمال خشونت بار بزنند، اعمالی که ای بسا از عواقب آن خبردار نباشند یا قادر به کنترل پیامدهایش نباشند.

* در آینده انسان های خشنی باشند.

* ترشح هورمون “کورتیزول” در آنها کم یا زیادتر از حد طبیعی شود. (با کم شدن این هورمون، زمینه افسردگی فراهم می شود و با بیشتر شدن اش، اضطراب پدید می آید و سیستم ایمنی بدن تضعیف می شود.)

* احساس ناامنی، ترس و ضعف در آنها نهادینه شود چون خود را در برابر خشونت های بیرونی، ناتوان می پندارند.

* دچار کندی در روند رشد شوند، مثلاً دچار اختلال در یادگیری شوند، دیرتر زبان باز کنند دیرتر از شب ادراری رها شوند یا حتی عقب گرد رشدی داشته باشند و به دوره شب ادراری برگردند.