کلمات درست برای تشویق کودکان و نوجوانان کدام اند؟

سواد زندگی – چگونه و با چه کلماتی فرزندان خود را تشویق کنیم؟ آیا ممکن است تشویق ما اثر معکوس در دراز مدت داشته باشد؟ دانشمندان متعددی به این موضوع پرداخته اند و نتایج جالبی به دست آورده اند.

تحقیقات علمی

برای سال ها بررسی مکانیزم آثار تشویق در محافل علمی و آموزشی مطرح بوده است. در یکی از جامع ترین این تحقیقات دانشگاه استنفورد آمریکا، تعدادی از دانش آموزان را در سانفرانسیسکو مورد بررسی قرار داد. در این آزمایش شرکت کنندگان به سه گروه تقسیم شدند و برای هر کدام روش متفاوتی در تشویق برای حل مساله در نظر گرفته شد.

گروه اول با جمله “آفرین، خیلی باهوش هستید” مورد تشویق قرار گرفتند.

برای گروه دوم از جمله “آفرین، راه حل درست را انتخاب کردید” استفاده شد.

گروه سوم نیز به خاطر تلاش شان مورد تشویق قرار گرفتند. در گروه سوم حتی اگر راه حل درست نبود هم به آنها گفته شده: “آفرین، تلاش خود را انجام داده اید”.

این روش ها در سه گروه شرکت کننده برای مدتی به کار گرفته شد. سپس زمان بررسی نتایج رسید.

نتایج

گروه اول که بر استعداد و هوش آنها تاکید شده بود بصورت میانگین کاهش توانمندی تحصیلی را به ثبت رسانده بودند. دانش آموزان این گروه چنانچه در حل یک مساله شکست می خوردند به سرعت اعتماد به نفس خود را از دست داده  و در حل مسائل بعدی نیز عملکرد ضعیفی داشتند.

گروه دوم به گروه متوسط ها شهرت یافتند زیرا نتایج ثبت شده در یک نمودار متوسط حرکت داشت.

اما بهترین نتیجه مربوط به گروه سوم بود که در تشویق صورت گرفته، بر «تلاش آنها» اشاره شده بود.

شرح و پیشنهاد

همه ما با هوش هستیم، اما الزاما این هوش به مفهوم موفق و برنده بودن در تمامی مراحل زندگی نخواهد بود. وقتی فرزند یا دانش آموز ما موفقیتی کسب می کند و ما می گوییم: “آفرین تو خیلی باهوشی” در واقع، بین هوش و موفقیت ارتباط مستقیمی در ذهن او ایجاد کرده ایم. حال وقتی او در یک موضوعی دچار عدم موفقیت می شود، ناخودآگاه، اولین چیزی که زیر سوال می برد، هوش خودش است. این وضعیت او را دچار فقر اعتماد به نفس خواهد کرد و عملکردش در طول زمان تضعیف می شود.
به علاوه، وقتی کسی خود را باهوش می داند، تصور می کند که همه مسائل را می تواند با هوش خود حل کند حال آن که تجربه بشری می گوید “هوش، تنها بخشی از راه حل است”.

از این رو چنانچه یک نفر را دائماً با جملات مربوط به هوش بالا شارژ کنیم، به همان میزان ظرفیت پذیرش شکست را در او کاهش داده ایم.

گروه دوم عملکرد متوسطی داشتند چون با جمله ای خنثی تشویق شدند: “آفرین، راه حل درست را انتخاب کردید.” این جمله، چیزی جدیدی نداشت جز این که به آنها یک چیز بدیهی را یاد آوری می کرد: برای حل مسأله، به راه حل درست فکر کنید.

اما گروه سوم ضمن تشویق شدن، این گزاره را به طور مستقیم یاد گرفتند:” برای موفقیت باید تلاش کرد” و می دانیم که وقتی “تلاش” با “هوش”ی که همه به طور متعارف داریم، درهم آمیزد، موفقیت دور از انتظار نیست.

بنابر این پیشنهاد می شود مدام از هوش و استعداد فرزندان تان سخن نگویید. کسی که در توهم باهوش بودن و تیزهوشی بیفتد، مهیای شکست و افسردگی خواهد بود. به جای آن، از جملات و کلماتی که در درون خود مفاهیم “تلاش” ، “پشتکار” “اراده” ، “درس گرفتن از شکست” و نظایر این ها دارند استفاده کنید:

– آفرین، می بینم که مدام داری تمرین می کنی این حرکت ورزشی رو انجام بدی.
– وقتی می بینم این همه برای حل کردن تمرین های درسی ات کار می کنی بهت افتخار می کنم.
– من همیشه به دوستانم گفته ام که پسرم/دخترم خیلی بااراده است.
– برای من مهم این است که تو تلاشت را کرده ای، حالا هر نتیجه ای بگیری مهم نیست و من دوستت دارم.
– اگر من پشتکار تو را داشتم، آدم موفق تری بودم، آفرین به تو و این همه تلاشت.
– می دونی؟ یکی از خوبی های تو اینه که وقتی تو امتحان نمره کم می گیری، می ری سراغ اون قسمتی که نمره کم گرفتی و سعی می کنی دفعه بعد تکرارش نکنی.
– … .

 منبع: سواد زندگی