کشف قدیمی‌ترین استخوان انسان خارج از آفریقا (+عکس)

موبنا – داستان اصلی مربوط به انسان‌های مدرن روی کره خاکی به طور مداوم تجدید نظر می‌شود و هر چند وقت یکبار اخبار تازه در این زمینه به گوشمی‌رسد. با این وجود مهم‌ترین شناسه‌ایی که تاکنون در این زمینه به دست آمده است استخوان‌های موجودی است که از آن با نام «هومو ساپیِنز» یاد می‌کنند و چندصد هزار سال قبل در منطقه‌ای که اکنون به آن اتیوپی می‌گوییم می‌زیسته است. دوره زندگی این انسان قبل از مهاجرت از آفریقا تخمین زده می شود و دانشمندان عمر استخوان‌های به دست آمده را حدود 100 هزار سال برآورد می‌کنند. هم اکنون گروه دیگری از دانشمندان طی بررسی‌های گسترده خود در یکی از غارهای منطقه خاورمیانه تکه‌هایی از استخوان فک را کشف کرده‌اند که تاریخ خروج انسان مدرن از آفریقا را 50 هزار سال عقب‌تر می‌برد.

تاریخ پیچیده مربوط به گونه‌های انسان نقاط مبهم فراوانی دارد و در این میان ترکیبی از مطالعات ژنتیک و اکتشافات فسیلی این امکان را فراهم کرده است تا باستان شناسان بتوانند اصول پایه در این زمینه را مشخص کنند. برای مدت‌های طولانی تصور می‌شد «هومو ساپیِنز» حدود 200 هزار سال قدمت دارد و البته بین 90 تا 120 هزار سال قبل در قاره آفریقا باقی مانده است، این زمان مربوط به دوره‌ای می‌شود که انسان مدرن کم کم در مناطق خاورمیانه، آسیا و اروپا پخش شده و زندگی خود را آغاز کرده است.

با این وجود داستان یاد شده به واسطه کشفیات جدید مورد بازبینی قرار گرفته است. در ژوئن 2017 باستان شناسان فسیل‌ها و ابزارهای ساخته شده از سنگ را در کشور مراکش کشف کردند که قدمت آنها به 300 هزار سال قبل برمی‌گردد و این مسئله نشان می‌دهد انسان می‌درن زودتر از آنچه که تاکنون تصور می‌شود در قاره آفریقا پراکنده شده است. بررسی‌های جامع‌تر در این زمینه نشان داد که انسان‌ها و شامپانزه‌ها میلیون‌ها سال قبل در قاره اروپا و نه در قاره آفریقا از اجداد خود جدا شده‌اند. البته روی این مطالعه و نتایج حاصل از آن نقدهای فراوانی وجود دارد.

جدیدترین یافته‌ها در این زمینه توضیحات باورپذیرتر و درست‌تری را ارایه می‌کند که البته با آنچه که فسیل یافت شده در مراکش نشان داده بود همسانی دارد. گروهی از محققان به سرپرستی دانشگاه بینگامتون موفق شدند پس از مطالعات فراوان در غار میسلیا استخوان‌ها و ابزارهای سنگی مختلف را کشف کنند که البته برای این کار از چندین فناوری و روش پیشرفته استفاده شد و کارشناسان در نهایت متوجه شدند که این استخوان‌ها و ابزارها به 177 تا 194 هزار سال قبل مربوط می‌شده است. با این توضیحات می‌توان گفت این قدیمی‌ترین فسیل انسانی یافت شده در خارج از قاره آفریقا محسوب می‌شود و نشان می‌دهد انسان مدرن 50 هزار سال زودتر از آنچه که تاکنون تصور می‌شد آفریقا را ترک کرده است.

«رالف کوام» یکی از مدیران این بررسی توضیح داد: «میسلیا یکی از بزرگترین و جالب‌ترین کشفیات ما محسوب می‌شود. این کشف جدید نشان به صورت کاملا واضح نشان داد اجداد ما بسیار زودتر از آنچه که تاکنون تصور می‌کردیم از قاره آفریقا مهاجرت کرده‌اند. این مسئله به آن معنی خواهد بود که انسان‌های مدرن برای دوره زمانی طولانی امکان ملاقات و تعامل با یکدیگر را داشته‌اند و در جریان ارتباط با دیگر گروه‌های انسانی به دنبال فرصت‌های جدید برای تقابل فرهنگی و بیولوژیکی می‌گشتند».

فسیل کشف شده مربوط به بخش فوقانی سمت چپ فک انسان می‌شود که بخش اعظم دندان ها هنوز در آن باقی مانده است. این فسیل در کنار چندین ابزار ساخته شده از سنگ کشف شد و بررسی‌ها روی آنها نشان داد که ابزارهای سنگی و فسیل مربوط به یک دوره زمانی هستند و انسان مدرن در آن زمان می‌توانسته است به کمک تکه سنگ‌ها برای خود ابزارهای مدرن تولید کند تا از این طریق زندگی آسان‌تری داشته باشد.

تخمین دقیق زمان از روی یک تکه استخوان فسیل شده کار بسیار دشواری است. به همین خاطر دانشمندان برای آنکه نتایج بهتری به دست آوردند از دستگاه‌ اسکن میکرو-سی‌تی استفاده کردند تا تصویر دقیق فسیل و همه اجزای آن را به دست آوردند و سپس از روی آن مدل‌سازی‌های سه‌بعدی دقیق انجام شد تا محققان بتوانند روی ساختار داخلی دندان‌ها مطالعات دقیق‌تر و جامع‌تر داشته باشند. بررسی‌های بیشتر نشان داد خواص اصلی که در دندان‌های این انسان وجود داشته است با فسیل‌های کشف شده مربوط به دوره ناندرتال تفاوت دارد و البته دیگر نشانه‌های انسان مدرن در این فسیل مشاهده می‌شود.

اگرچه هم اکنون با اطمینان کامل می‌توان گفت که فسیل غار میسلیا مربوط به یک انسان می‌شده است، ولی می‌توان گفت این انسان هنوز برخی خواص انسان‌های مربوط به دوره ناندرتال‌ را در خود جا داده است. در مجموع کارشناسان به این نتیجه رسیدند که خاورمیانه در آن زمان به عنوان یک گذرگاه برای رسیدن به منطقه آفریقا مورد استفاده قرار می‌گرفته است و بنابراین چندین گروه انسانی از این منطقه عبور کرده‌اند تا به مناطق خوش آب و هوا برسند و بتوانند زندگی بهتری داشته باشند.