پرداخت از طریق گوشیهای ساده با پول تلفن همراه
فناوری مالی (FinTech) نوآوری و کاربرد فناوری نوین است که خدمات و فرآیندهای مالی را اثربخشتر میکند. حدود ۲ میلیارد نفر در سراسر جهان به بانک دسترسی ندارند و هدف فینتک این است که سوددهی مالی به همه مردم را توسعه دهد (مخصوصا در میان افراد فقیر جهان) و این کار را از طریق ایجاد امکان برای پرداخت و پسانداز بدون نیاز به پول نقد یا حساب بانکی انجام میدهد.
موبنا – یک فینتک اساسی،حداقل با ۲۷۷پلتفرم پول تلفن همراه در سراسر جهان آغاز به کار کرده است. از پول تلفن همراه میتوان برای خرید آگهی، پرداخت قبوض، پرداخت حقوق و فرستادن پول برای افراد استفاده کرد و استفاده از آن در حال افزایش است. پول تلفن همراه همچنین به تلاشهای انجام شده در جهت کمک به بازماندگان بلایای طبیعی کمک کرده است، بهاینصورت که به مردم حاشیهنشین امکان دریافت کمک مالی داده شده است. این پول همچنین مقاومت مالی را در برابر شوکهای شخصی (همانند مشکلات سلامتی و از دست دادن کار) افزایش داده است، بهاینصورت که دسترسی افراد را به میکرواعتبار و میکروبیمه آسانتر کرده است.در این فناوری انتقالهای مالی از طریق پیامکهای کدگذاری شده ایمن انجام میشوند و پول الکترونیک را میتوان در حساب الکترونیکی ذخیره یا منتقل کرد.
اگرچه اپلیکیشنهای گوشی هوشمند موجود هستند، با این حال بسیاری از گوشیهای ساده نیز توانایی اجرای عملیاتهای مالی ساده را دارند. تامینکننده خدمات پولی تلفن همراه معمولا یک اپراتور شبکه موبایل است که بهصورت تنها یا با همکاری با یک بانک عمل میکند. برداشت و واریز متکی به «بانکداری عاملی» است که به موسسات غیربانکی همانند مغازههای خردهفروش کوچک امکان عملیات بهعنوان یک شبکه بانک کوچک را میدهد. در سراسر کشورهای در حال توسعه، تعداد عاملان پول تلفن همراه تقریبا دو برابر دستگاههای خودپرداز است. گرفتن حق کمیسیون برای ثبات مالی شرکتهای پرداخت تلفن همراه و عاملان ضروری است. پلتفرمهای پول تلفن همراه هزینههای فرستندگان و دریافتکنندگان را پایین میآورند، دسترسی به سیستمهای بانکی را افزایش میدهند و باعث بهبود حریم شخصی، شفافیت، قابلیت رهگیری و امنیت تراکنشهای مالی میشوند.
در واقع یک رویکرد فین تک برای توزیع سود نیازمند این موضوع خواهد بود که هر فرد یا خانوار یک تلفن (و حساب پولی تلفن همراه مرتبط با آن) را نزد اجراکنندگان طرح (معمولا یک NGO یا سازمان دولتی) ثبت میکنند. بعد از تایید صحت فعالیتها یا خروجیهای پروژه، خریداران میتوانند تراکنشهای عمده را برای هر یک از حسابهای ثبت شده در پروژه ثبت کنند. گزینههای توزیع سود چندگانه (با یا بدون فینتک) ممکن هستند بنابراین خریداران اغلب شرکتهای خصوصی یا دولتی هستند. پرداختها ممکن است یک واسطه (نهاد دولتی یا NGO)یا یک کمیته پروژه قبل از توزیع در سطح جامعه هم داشته باشند. سپس نمایندگان جامعه میتوانند پولها را بین خانوارهای شرکتکننده توزیع کنند، مگر اینکه پرداختها صرف سرمایهگذاریهای جامعهای شوند.
اما هماهنگی ضعیف باعث ایجاد مانع در راه اشتراکگذاری سود اثربخش میشود. هماهنگی در طرحهای اجرای سامانه پرداخت اکوسیستم و خدمات زیستبوم اغلب به واسطه وجود بازیگران و ذینفعان زیاد، برای اجرا با مشکلات زیادی مواجه میشود. تعداد این افراد بهصورت خاص بالا است، زیرا تامین مالی قبل از توزیع به سطوح پایینتر دولتی به دولت مرکزی اختصاص مییابد. اگرچه اضافه کردن بازیگران جدید ممکن است عقلانی به نظر نیاید، اما اضافه کردن بازیگران فین تک میتواند باعث حذف تعداد بیشتری از بازیگران از زنجیره توزیع سود شود. «ظرفیت مدیریت مالی» مورد نیاز در مقیاسهای محلی و زیر سطح ملی را نیز میتوان با فینتک آسانتر کرد.
با این حال، توزیع سود از طریق فین تک نیز در معرض دستکاریها و پیچیدگیهای سیاسی قرار میگیرد که ممکن است باعث تخصیص نادرست مزایا شود. سایر سازوکارهای مالی با هدف خروجیهای اجتماعی مثبت به سبب جابهجایی هسته قدرت در سطح ملی و محدود کردن دولت محلی و جامعه مدنی مورد انتقاد قرار گرفتهاند. اگرچه حذف بازیگران از زنجیره توزیع پرداخت میتواند باعث کاهش هزینههای عملی تراکنش مربوطه شود، بهصورت همزمان، قدرت را میتوان در سطح بازیگر (احتمالا تکی) مسوول عملی کردن پرداختها مرکزیسازی کرد. مزایای فینتک را باید با مزایای فراهم شده با نظارت در سطح جامعه مقایسه کرد. سیستمهای موفق مدیریت منابع اغلب سیستمهای توزیع سود طراحی شده توسط کاربران منابع را اجرا میکنند و در نتیجه، دور زدن موسسات سنتی در سطح روستایی (مانند انجمنهای محلی) بهصورت کامل غیرعقلانی است.
توانایی انجام تراکنشهای مالی آنی از سطح ملی تا سطح فردی (برای مثال، با تلفن همراه) نیاز به بازیگران واسطی که اغلب نقشهای بسیاری فراتر از توزیع سود را ایفا میکنند دارد: NGOها و آژانسهای دولتی میتوانند کمکهای متنوعی مانند کمک به شناسایی و ایجاد ارتباط میان فروشندگان و خریداران، تسهیل مذاکرات قراردادی و ایفای نقش برای ارائه گزارش کتبی فراهم آورند. اگرچه طرحهای پرداخت اکوسیستمی، باید متمرکز بر خودبسنده شدن باشند، پشتیبانی از جانب واسطهها ممکن است به مدت طولانی و همزمان با توسعه طرح مورد نیاز باشد و در نتیجه نیاز به دریافت حق کمیسیون برای جبران هزینههای خود داشته باشند.
فین تک بهصورت ذاتی ریسک فساد را به حداقل میرساند، زیرا تمامی تراکنشها بهصورت الکترونیکی انجام میشوند و روی پایگاههای دادهای ذخیره میشوند و کاملا شفاف و قابل پیگیری هستند. با این حال، این نوع پرداخت بهبود یافته تنها زمانی مناسب در نظر گرفته میشود که قوانین حاکم بر چگونگی تقسیم حق کمیسیونها بین بازیگران پروژه مناسب باشند. این موضوع همواره متکی بر مذاکرات بین بازیگران پروژه در خلال مرحله طراحی پروژه و احتمالا بعد از آن است.
منبع: دنیای اقتصاد | مرضیه حسینی- مدیر برندینگ داده ورزی فرادیس البرز