چرا ام.تی.ان در ایران چراغ خاموش فعالیت می‌کند؟
همان‌طور که پیش‌‌بینی می‌شد بالاخره ترامپ – رئیس‌جمهوری آمریکا – از توافق برجام خارج شد؛ مسئله‌ای که برخی انتظار تمدید حداقل چند ماهه‌اش را داشتند و در مقابل برخی هم می‌گویند: «بهتر که به‌جای تمدید چهار ماهه این توافق و لغو آن در چند ماه آینده همین حالا تکلیفان مشخص‌شده است.» حداقل از این طریق هم تکلیف مردم و هم تکلیف دولتمردان زودتر مشخص‌شده و خبری از اماواگرهای ماندن و نماندن آمریکایی‌ها در توافق نیست.
موبنا – اینکه توافق تَرَک برداشته برجام چقدر میان ایران و کشورهای چین، روسیه، آلمان، فرانسه و انگلیس تداوم یابد، چندان مشخص نیست؛ اما به‌طور حتم در ماه‌های آینده تغییرات اقتصادی مهمی را تجربه خواهیم کرد. این تغییرات به‌خصوص در حوزه فناوری‌های مرتبط با ارتباطات و مخابرات حساسیت دوچندانی خواهند داشت.
همین چند هفته پیش که ترامپ هنوز توافق برجام را زیرپا نگذاشته بود، آمریکا به دنبال محدود کردن فعالیت شرکت‌های مخابراتی چینی در ایران بود؛ از همین رو شکی نیست که با شرایط جدید، فشار بر شرکت‌های مخابراتی و فناوری، بیش‌ازپیش خواهد شد. هرچند اگر برفرض با همین شرایط فعلی در توافق برجام با دیگر اعضای آن باقی بمانیم، ازآنجایی‌که اغلب شرکت‌های معتبر دنیا ترجیح می‌دهند بازار بزرگ آمریکا و ارتباط با این کشور را از دست ندهند، به‌طورقطع با چالش‌هایی در حوزه فناوری‌های مخابراتی روبرو خواهیم شد. در کنار چالش‌هایی که از آن گفتیم، دولت نیز درآمد کمتری از محل فروش نفت و سایر مشتقات آن خواهد داشت و نقل‌وانتقال منابع مالی نیز کماکان همانند گذشته، اگر پیچیده‌تر نشود، چندان ساده هم نخواهد بود.
از همه این موارد که بگذریم، تحریم‌های آمریکایی همیشه حاوی نکات جالب‌توجهی بوده است. این کشور با وجود آنکه با ذره‌بین، همه فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌های فعال در ایران را رصد می‌کند، اما گاهی خیلی اتفاقی(بخوانید کاملاً حساب‌شده و با برنامه‌ریزی) یک کمپانی چندملیتی را از قلم می‌اندازد. منظورمان همان کمپانی چندملیتی ام.تی.ان است که بیش از یک دهه از فعالیت آن در ایران می‌گذرد و هرگز رنگ تحریم‌های سخت و پیچیده آمریکا را هم به خود ندیده است.
در سال‌های اخیر این شرکت علی‌رغم وضع سنگین‌ترین تحریم‌ها نسبت به ایران، همیشه حاشیه امنی برای خود داشته است. باز اگر هرازگاهی شاهد از قلم افتادن چند شرکت از فهرست تحریم‌های آمریکایی‌ها بودیم، این خوش‌شانسی «ام.تی.ان» قدری قابل‌هضم بود، اما مسئله اینجاست که چرا این قِسِر در رفتن‌ها تنها نصیب این شرکت پرحاشیه می‌شود! چرا از میان این‌همه شرکت در دنیا، فقط همین یکی باید در ایران چراغ خاموش فعالیت کند؟ شما بگویید! چه منطقی پشت ماجرا است که مسئولان کشور از آن بی‌خبر مانده‌اند! آیا آمریکا از حضور این شرکت چندملیتی نفع خاصی می‌برد که حاضر است از تحریم آن چشم‌پوشی کند؟
البته موضوع آن‌طور که به نظر می‌رسد ساده نیست؛ به‌خصوص وقتی سایر فعالیت‌های این شرکت چندملیتی را بررسی می‌کنیم، بازهم علامت سؤال‌های دیگری مطرح می‌شود. ام.تی.ان در اغلب کشورهای جنگ‌زده منطقه خاورمیانه و آفریقا حضور فعال و معناداری دارد. از یمن، سوریه، افغانستان، لیبی و… گرفته تا خیلی از مناطق حساس دیگر، محل تحرکات کمپانی چندملیتی ام.تی.ان در سال‌های اخیر شده است. شاید بگویید حتماً منفعت مالی و اقتصادی برای این شرکت دارد، اما انصافاً کدام کمپانی بزرگ حاضر می‌شود ریسک حضور در یک کشور جنگ‌زده با شرایط بحرانی را به جان بخرد که مثلاً اندک دلاری را بدست بیاورد؟ تازه اگر اصلاً بتواند درآمدی داشته باشد، هرلحظه ممکن است زیرساخت‌های آن تخریب‌شده و دچار خسارت جبران‌ناپذیر شود. حال سؤال این است؛ پس چرا ام.تی.ان باید در این کشورها سرمایه‌گذاری کند؟ چرا اصلاً باید در ایران این شرکت فعال باشد و از تحریم‌های آمریکایی معاف شود؟ پاسخ تمام این سؤالات باکمی تأمل، چندان دور از دسترس نیست، از همین رو امیدواریم مسئولان مربوطه کمی با درایت به این موضوع توجه کنند. بحث دیگری که در سال‌های اخیر بازهم در مورد این اپراتور مغفول مانده، بحث واگذاری بخشی از سهام آن از طریق بورس است. آنچه بررسی‌ها نشان می‌دهد، عدم واگذاری ۲۱درصد از سهام اپراتور دوم تاکنون هزاران میلیارد تومان خسارت به بیت‌المال و کشور زده است. شاید اکنون بهترین فرصت باشد تا دولتمردان فکری به حال تخلفات مالی این اپراتور کنند؛ به‌ویژه آنکه کشور در شرایط کنونی باید از تمام منابع مالی در دسترس خود استفاده کند. در واقع در شرایط فعلی توجیهی ندارد که از هزاران میلیارد تومان مبلغی که می‌تواند راهگشای بسیاری از کمبودها باشد، بگذریم. برای نمونه اپراتور همراه اول در سال مالی ۹۶ بیش از ۶هزار میلیارد تومان به دولت پرداخته که این رقم نیز هرسال رشد قابل‌توجهی دارد. حال که کمپانی ام.تی.ان نیز با تمام حواشی‌اش در ایران حضور دارد، چرا نباید بر آنچه براساس قانون برایش تکلیف شده، تن بدهد؟ چرا نباید ۲۱درصد سهام آن از طریق بورس واگذار شود؟ چرا در شرایط اقتصادی کنونی نباید این کمپانی حاضر به شفاف‌سازی فعالیت‌های مالی‌اش شود؟ به نظر می‌رسد حال که کشورمان در شرایط جدیدی با جامعه جهانی مواجه است؛ ضرورت دارد تا از همه منابع و امکانات برای گذر از چالش‌های جدید استفاده کنیم، بازهم تأکید می‌کنیم که اصلاً و ابداً توجیهی ندارد خودمان راه را برای تداوم تخلفات یک کمپانی خارجی باز بگذاریم.
منبع: مجله تلفن همراه
