سیگار الکترونیکی از مردم جهان جاسوسی می‌کند؟ (+عکس)
بررسی های صورت گرفته نشان داده است تراشه هوشمند و نرم افزاری که در سیگار الکترونیکی iQOS استفاده شده است میتواند مجموعه اطلاعات رفتاری کاربر را برای استفاده های تبلیغاتی به شرکت سازنده ارسال کند.
موبنا – شرکت «فیلیپ موریس اینترنشنال» که تلاش فراوانی را برای به ثبت رساندن مدل جدیدی از سیگارهای الکترونیکی موسوم به iQOS انجام داده است و امیدوار است مجوزهای مربوط به سلامت برای فروش از این ابزار جیبی را دریافت کند، ادعا می‌کند سیگار الکترونیکی جدید ساخته شده توسط آن نسبت به سیگارهای معمول و مرسوم مضرات کمتری دارد و به عبارت دیگر استعمال این ابزار الکترونیکی کوچک افراد را کمتر در معرض آسیب‌های جسمانی و سلامتی قرار می‌دهد. با این وجود iQOS نسبت به سیگارهای معمول و همیشگی یک مزیت دیگر را هم شامل می‌شود: امکان ذخیره‌سازی اطلاعات شخصی مربوط به رفتارهای فرد برای استعمال سیگار.
شرکت «فیلیپ موریس» که از بزرگترین مراکز تولیدکننده دخانیات در جهان است هم اکنون پایگاه داده جامع از اطلاعات کاربران iQOS را راه‌اندازی کرده است و این اطلاعات مربوط به آن دسته از مشتریان سیگار الکترونیکی مذکور می‌شود که در سایت اینترنتی شرکت ثبت‌نام کرده‌اند. شرکت سازنده این سیگار یک اپلیکیشن نرم‌افزاری ویژه ارایه کرده است که میتواند باورهای مردم از دخیانیات را وارد دنیای جدیدی بکند و یک گام در این زمینه جلوتر برود.
در صورت موافقت قانون‌گذاران برای عرضه عمومی محصول، این سیگار نوآورانه قادر است تمام اطلاعات مربوط به تناوب استعمال سیگار توسط فرد را در خود ذخیره کند و از آن برای اهداف تجاری و تبلیغاتی استفاده کند. یکی از مدیران ارشد شرکت که پیش‌تر نرم‌افزار یادشده را در کشور ژاپن مورد آزمایش قرار داده بود در این خصوص توضیح داد که داده‌های به دست آمده از سیگار هوشمند تعداد فوت‌های کاربر در جریان هر استعمال، و میانگین استفاده از سیگار در طول روز را نگه می‌دارد. «شیرو موزائوکا» که بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ میلادی با شرکت «فیلیپ موریس» همکاری می‌کرد همچنین توضیح داد که این اطلاعات می‌توانند در قالب یک بسته ویژه مربوط به هر شخص تحلیل شوند و در زمینه‌های مختلف از آنها استفاده شود.
پس از آنکه خبرنگاران در مورد صحبت‌های موزائوکا سوال کردند، شرکت «فیلیپ موریس» پاسخ داد که این نرم‌افزار هوشمند داخل سیگار الکترونیکی آنها قادر است در جریان استفاده از سیگار مربوطه دما را کنترل کند و در اصل هدف استفاده از آن اهداف تجاری و تبلیغاتی نبوده است.
این شرکت کانادایی که به صورت ویژه روی فناوری‌های مهندسی معکوس و دستگاه‌های مرتبط با آن تخصص دارد اظهار داشت که iQOS به دو تراشه میکروکنترلی مجهز شده است که یکی از آنها با اصلاحیه‌های مربوط به دستگاه میتواند اطلاعات مربوط به استفاده از سیگار را در خود جا دهد و سپس این اطلاعات را به سرورهای «فیلیپ موریس» بفرستد. در بخش توضیحات مربوط به دستگاه و تراشه داخلی آن گفته شده است که این داده‌ها بخش‌های مختلفی را شامل می‌شود که از جمله انها می توان به تعداد فوت‌های کاربر همراه با دود و تعداد دفعاتی که او در طول روز سیگار کشیده است هم اشاره کرد. شرکت «تِک‌اینسایتس» که دفتر مرکزی آن در شهر اوتاوای کانادا واقع شده است نیز پس از انجام تحلیل‌های دقیق روی این سیگار الکترونیکی اطلاعات مذکور را تایید کرد و آن را در اختیار خبرنگاران گذاشت.
بازرسی‌های این شرکت به صورت کاملا دقیق روی بخش سخت‌افزاری و تمام قطعات داخلی سیگار الکترونیکی انجام شد و البته هیچ گونه آزمایشی روی نرم‌افزار دستگاه صورت نگرفت. خبرگزاری رویترز که این بازرسی‌ها را به دقت زیر نظر گرفته بود گزارش نهایی شرکت «تِک‌اینسایتس» را منتشر کرد و اسناد ارایه شده از سوی شرکت «فیلیپ موریس» را هم به آن ضمیمه کرد.
شرکت «فیلیپ موریس» در راستای یافته‌های «تِک‌اینسایتس» با انتشار بیانیه‌ای توضیح داد: «هیچ گونه اطلاعات مرتبط با دستگاه به صورت دقیق ارتباط با یک کاربر خاص را مشخص نمی‌کند و فقط اطلاعات دستگاه ذخیره می‌شود».
حق امتیازی که سال ۲۰۰۹ میلادی توسط شرکت «فیلیپ موریس» برای ساخت این سیگار الکترونیکی ثبت شد اعلام می‌دارد که این دستگاه چگونه با فرد سیگاری ارتباط برقرار می‌کند. در این حق امتیاز گفته شده است که دستگاه‌های مشابه iQOS یک رابط کاربری را شامل می‌شود که راه ارتباطی میان فرد و دستگاه را برقرار می‌کنند و به واسطه آن داده‌ها ذخیره می‌شود و از طریق اینترنت می‌توان این داده‌ها را دانلود کرد.
«گرِگوری کونولی» یکی از پروفسورهای دانشگاه نورث‌ایسترن در شهر بوستون آمریکا که مطالعات دقیقی را روی سیگار الکترونیکی iQOS، فناوری مربوط به آن و حق امتیازهای این سیگار هوشمند انجام داد در گزارش اخیر خود اعلام کرد «فیلیپ موریس» این امکان را دارد تا داده‌های کاربران را جمع آوری کند و این داده‌ها را در اختیار مراکز تبلیغاتی بگذارد.
او گفت: «آنچه که شرکت مذکور انجام می‌دهد این است که قصد دارد یک پایگاه داده بزرگ از نحوه سیگار کشیدن آمریکایی‌ها جمع‌آوری کند. سپس آنها می‌توانند با انجام برنامه‌ریزی جدید روی تعداد فوت‌هایی که هر کاربر انجام داده، یک الگوی ویژه در مورد او طراحی کنند و در این میان iQOS میتواند با توجه به این الگوهای رفتاری فرد را مجبور کند باز هم سیگار بکشد یا اعتیاد را در او بیشتر کند».
«فیلیپ موریس» ژانویه امسال در مورد این اظهارات هم توضیح داد و «مویرا گیلچاریست» مدیر مرکز روابط عمومی و علمی شرکت در این خصوص صحبت کرد. او گفت: «من می‌توانم بار دیگر اطمینان دهم که در حال حاضر هیچ فناوری وجود ندارد که بتواند اطلاعات ذخیره شده توسط iQOS را دستکاری کند و از آنها سوءاستفاده کند». او این صحبت‌ها را در جمع گروهی از مشاوران سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) ایراد کرد.
«فیلیپ موریس» توضیح داد تنها باری که این اطلاعات از دستگاه‌های فروخته شده استخراج شد مربوط به زمانی می‌شود که قرار بود مدیران شرکت دریابند چرا نوعی سوء عملکرد در جریان استفاده از این سیگار وجود دارد.
خانم گیلچاریست به گروه بازرسان FDA توضیح داد که سیگار الکترونیکی iQOS به صورت معمول و در سطح مشابه سیگارهای سنتی به بدن انسان نیکوتین می‌رساند. «فیلیپ موریس» اظهار داشت که نیکوتین این دستگاه نمی‌تواند از سطح تعریف شده بالاتر رود و به همین خاطر کاربر نمی‌تواند اعتیاد خود را به این سیگار بیشتر کند.
گیلچاریست در ادامه صحبت‌های خود به این مسئله اشاره کرد که کمپانی آنها میتواند اطلاعات را به دست آورد و به عنوان مثال دریابد که یک کاربر از زمان خرید iQOS چند بار دود مربوط به استعمال دخانیات از طریق این دستگاه را فوت کرده است. با این وجود شرکت مذکور هرگز دست به چنین اقدامی نمی‌زند و تنها زمانی که مشکل فنی در دستگاه بروز کند، سراغ اطلاعات آن می‌رود. تعداد فوت‌های انجام شده توسط کاربر سیگار الکترونیکی و تعداد دفعات استعمال سیگار توسط او به صورت خودکار و منظم در این دستگاه کوچک جیبی ذخیره یم‌شوند.
این کمپانی توضیح داد که سیگار iQOS با حرارت دادن تنباکو به جای سوزاندن آن، به میزان ابل ملاحظه مضرات سیگار را برای کاربران کاهش می‌دهد و از ورود دیگر مواد سمی که در سیگارهای معمول وجود دارد، به داخل بدن جلوگیری می‌کند. در نتیجه این اتفاق، این شرکت کانادایی ادعا کرد که دستگاه الکترونیکی آنها قادر است خطرات و احتمال ابتلا به بیماری‌های ریوی ناشی از استعمال دخانیات را پایین بیاورد.
سیستم تعریف شده برای سیگار الکترونیکی iQOS یک مخزن کوچک را شامل می‌شود که در آن تنباکو قرار داد و در برخی بازارها این تنباکوی ویژه با نام «هیت‌استیکس» فروخته می‌شود. سیگار الکترونیکی که به اندازه یک خودکار ساخته شده است یک بخش ویژه برای حرارت داده تنباکو را در خود جا داده است که این بخش تیغه نام دارد. دستگاه یک ورودی USB را شامل می‌شود و همچنین سیستم ارتباطی بلوتوث هم برای آن در نظر گرفته شده است.
«فیلیپ موریس» توضیح داد iQOS برای آن دسته از سیگاری‌هایی مفید است که نمی‌توانند عادت خود را برای استعمال دخانیات ترک کنند. این سیگار الکترونیکی مجوزهای لازم از سازمان غذا و داروی آمریکا را دریافت کرده است و در کشور آمریکا به عنوان سیگاری با مضرات کمتر نسبت به سیگارهای معمول فروخته می‌شود.