«تلگرام»در روسیه به کما رفت

موبنا – تلگرام که البته به‌عنوان اولویت مردم و کاربران روس از نظر پیام رسان‌ها محسوب نمی‌شود پس از کشاکش و حرف و حدیث‌های فراوان سرانجام روز جمعه با رأی دادگاه در روسیه مسدود شد چرا که قضات این دادگاه با توجه به همکاری نکردن این اپلیکیشن با مقامات روس، رأی به فیلترینگ و مسدودسازی این شبکه اجتماعی دادند.
صدور حکم در کمتر از ۲۰ دقیقه
تلگرام که تاکنون برای فعالیت خود در روسیه فراز و نشیب بسیاری را تجربه کرده، این بار در دادگاهی که کمتر از ۲۰دقیقه طول کشید مجرم شناخته شد و حکم به مسدودسازی و فیلترینگ این پیام رسان داده شد؛ موضوعی که بسیار مورد انتقاد قرار گرفت و به‌عنوان مثال «پاول چیکوف» یکی از وکلای تلگرام در پست تلگرامی خود با انتقاد از دادگاه ۲۰دقیقه‌ای برای این پیام رسان، آن را امری نادرست خواند و گفت: همین کافی است که مطمئن شویم موضوع تلگرام در روسیه کاملاً سیاسی است وگرنه چرا چنین شتابزده رأی صادر می‌شود.
اما ماجرا چه بود؟
مدت هاست که سرویس امنیتی فدرال روسیه (FSB) خواستار دسترسی به اطلاعات کاربران تلگرام از طریق کلیدهای رمزگشایی بوده تا بتواند با دسترسی به مکالمات، فعالیت‌های تروریستی را زیر نظر داشته باشند و از حملات احتمالی جلوگیری کنند. رابطه کرملین و تلگرام از یک سال قبل یعنی زمان وقوع انفجاری مرگبار در متروی سن پترزبورگ تنش بیشتری پیدا کرد چرا که مقامات امنیتی معتقدند برای ممانعت از وقوع چنین حوادثی باید به محتوای پیام‌های کاربران تلگرام دسترسی داشته باشند. این مقامات معتقدند که عاملان بمب‌گذاری در متروی سن‌پترزبورگ برای هماهنگی این حمله تروریستی، از تلگرام استفاده کرده‌اند.
درواقع کرملین از بنیانگذار این شبکه اجتماعی یک کلید جهانی می‌خواهد تا به همه اطلاعات رمزگذاری شده دست پیدا کند در حالی که به گفته متخصصان فعال در پیام رسان تلگرام، برآورده شدن این خواسته، عملاً امکان پذیر نیست چرا که رمزگذاری به صورت فردی صورت می‌گیرد وهیچ راهی برای رمزگشایی کلی از اطلاعات و پیام‌های رد و بدل شده وجود ندارد که بتواند پاسخگوی کرملین باشد.
«پاول دوروف» مدیرعامل تلگرام نیز به حکم دادگاه روسیه مبنی بر مسدود کردن این پیام رسان در این کشور واکنش نشان داد و در توئیتر خود نوشت: «حریم خصوصی فروشی نیست و حقوق بشر نباید مورد مصالحه قرار بگیرد و در خطر باشد.»
وی همچنین در کانال تلگرامی خود نوشت: «قدرتی که دولت‌های محلی بر کمپانی‌های حوزه تکنولوژی دارند بر مبنای پول است. در هر لحظه، یک دولت می‌تواند با تهدید به مسدود کردن جریان‌های درآمدزای یک کمپانی در بازار، باعث سقوط سهام آن شود و در نتیجه، این کمپانی‌ها دست به کارهایی عجیب می‌زنند. به یاد بیاورید که چطور اپل طی سال گذشته سرورهای iCloud را به چین منتقل کرد. در تلگرام، ما از مزیت اهمیت ندادن به جریان‌های درآمدزا و فروش تبلیغات برخوردار هستیم. حریم شخصی برای فروش نیست و حقوق بشر نباید به خاطر ترس یا طمع به خطر بیفتد.»
روزهای سخت کرملین
البته باید گفت که فیلترینگ، کرملین را نیز در شرایط بدی قرار داد چرا که این پیام رسان تاکنون به طور گسترده توسط سازمان‌ها و آژانس‌های دولتی روسیه ازجمله دفتر خبری ولادیمیر پوتین مورد استفاده قرار می‌گرفت.
هر چند مقامات دولتی عنوان کردند که این موضوع براحتی قابل حل است و از کوچ خود از تلگرام خبر دادند.
«دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین گفت: تلگرام اگر می‌خواهد فعالیت کند باید از قوانین روسیه پیروی کند.وی ادامه داد:ما اطلاعات همه کاربران را نمی‌خواهیم بلکه اطلاعات افرادی خاص باید به سرویس‌های امنیتی روسیه ارسال شود.
تلگرام پیش از این نیز فشارهای زیادی را تحمل کرده بود به‌عنوان مثال در ماه اکتبر ۲۰۱۷ به‌دلیل خودداری از ارائه‌ کدهای رمزنگاری پیام‌های کاربران به سازمان اطلاعات و امنیت روسیه ۸۰۰هزار روبل جریمه شد.
فیلترینگ پس از جنگ مغلوبه «دوروف»
دادگاه منجر به مسدودسازی تلگرام در روسیه، پس از آن برگزار شد که این پیام رسان ماه قبل، شکایتی علیه FSB این سرویس امنیتی قدرتمند روس انجام داد. «پاول دوروف» بنیانگذار تلگرام در شکایت خود به تلاش این سرویس امنیتی برای نقض حقوق بشر و درخواست آن مبنی بر دستیابی به اطلاعات کاربران اشاره کرده و خواستار مقابله با این درخواست غیرقانونی شده بود؛ شکایتی که البته هرگز به نتیجه‌ای نرسید و دوروف بسرعت در دادگاه مغلوب شد.
گفتنی است در سال ۲۰۱۶ کرملین یک قانون ضد تروریستی سختگیرانه در روسیه تصویب کرد که به موجب آن، برای سرویس‌های امنیتی روسیه باید یک در پشتی ایجاد شود تا بتوانند به اطلاعات رمزگذاری شده اپلیکیشن‌ها و پیام رسان‌ها دسترسی پیدا کنند؛ موضوعی که البته بنیانگذار تلگرام هرگز آن را نپذیرفت و ظاهراً تاوان آن را نیز داد. وی پیش از این نیز در سال ۲۰۱۴ با چنین مشکلی مواجه شد و به اجبار روسیه را ترک کرد. وی وقتی در سال ۲۰۱۴ تحت فشار قرار گرفت تا با کرملین همکاری کند وکنترل پیام رسان روسی خود با نام( Vkontakte (vkرا به دولت روسیه بسپارد این کشور را ترک کرد و به‌دنبال ایجاد پیام‌رسانی دیگر یعنی تلگرام رفت که البته موفقیت جهانی قابل توجهی نیز کسب کرد.
تلگرام که به تازگی از ۲۰۰ میلیونی شدن کاربران فعال ماهانه خود خبر داده، عنوان کرده است که بخش زیادی از این کاربران در شوروی سابق و نیز خاورمیانه سکونت دارند و به‌دلیل رمزگذاری و امنیت بالای تلگرام، این پیام رسان مورد توجه گروه‌های افراطی و تروریست‌ها نیز قرار گرفته و البته تلگرام تلاش فراوانی برای مسدودسازی فعالیت آنها در این پلتفرم داشته است.
گفتنی است که تلگرام تا ساعاتی پس از صدور حکم دادگاه همچنان در دسترس کاربران روس قرار داشت و «پاول دوروف» از کاربران در این کشور خواست که اپلیکیشن موجود روی گوشی خود را حذف نکنند و همچنان به فکر آپدیت کردن نسخه‌های جدید آن باشند. بنیانگذارتلگرام به کاربران روس قول داد که آخرین نسخه تلگرام حاوی خصوصیات و ویژگی‌هایی درون این پیام رسان خواهد بود که براحتی می‌تواند فیلترینگ را دور بزند و کاربران بدون استفاده از فیلترشکن از آن استفاده کنند.

 منبع: روزنامه ایران