هر زلزله خانه شما را چقدر می‌لرزاند؟

موبنا – سیستم‌های هشدار دهنده نخستین نشانه‌های زلزله چند ثانیه به مردم فرصت می‌دهند تا در موقعیت امن قرار گیرند و جان خود را نجات دهند. با این وجود سیستم‌های مذکور تنها زمانی مفید واقع می‌شوند که به موقع پیام بفرستند و مردم را در زمان مناسب آگاه کنند. دانشمندان هم اکنون در حال کار کردن روی سیستم‌هایی هستند که می‌توانند بزرگتر شدن میزان لرزش‌ها، طول بیشتر زمین‌لرزه و … را هم محاسبه کنند و بر اساس آن پیام هشدار دهنده را به مردم بفرستند. این سیستم‌ها به مردم امکان می دهد تا برای زلزله بزرگ‌‌تر آماده شوند نقطه ایمن‌تری را پیدا کنند.

همه زمین‌لرزه‌ها با امواج P آغاز می‌شوند که سرعت زیادی دارند و خرابی کمتری به دنبال آن ایجاد می‌شود. پس از آن امواج S ایجاد می‌شوند که با سرعت کمتر لرزش ایجاد می‌کنند و در پی آنها خرابی بیشتری به وجود می‌آید. نخستین سیستم‌های هشدار دهنده به این صورت طراحی شده‌اند که حرکت‌های زمین در زمان ایجاد امواج P را تحلیل می‌کنند تا بر اساس آن بتوانند شدت و بزرگی امواج S را پیش‌بینی کنند و در این فاصله زمانی پیام هشدار دهنده را به مردم ارسال کنند.

محققان هم اکنون در حال ساخت سیستم جدیدی هستند که مردم در آن می‌توانند آستانه مورد نظر برای اعلام هشدارها را تنظیم کنند. این سیستم برمبنای واحد اندازه‌گیری ریشتر و لرزش واقعی زلزله هشدار نمی‌دهد و در عوض نشان می‌دهد که لرزش‌های صورت گرفته چگونه در هر نقطه جغرافیایی و برای هر خانه می‌تواند خرابی به بار آورد تا بر اساس آن مردم پیام‌های هشدار دهنده متفاوت دریافت کنند.

با این سیستم به صورت کاملا دقیق محاسبه می‌شود که زمین‌لرزه در فواصل جغرافیایی مختلف از مرکز حوزه زلزله چگونه عمل می‌کند و چقدر باعث خرابی می‌شود. بر این اساس ممکن است یک فرد در فاصله ۱۰ کیلومتری از مرکز وقوع زلزله قرار گرفته باشد و نسبت به شخصی که در فاصله ۱۰۰ کیلومتری به سر می‌برد، تکان‌های شدیدتری را تجربه کند. هنگامی که تحلیل‌ها انجام شود، محققان می‌توانند به صورت دقیق مشخص کنند که پیام‌های هشدار دهنده تا کدام موقعیت جغرافیایی می‌بایست ارسال شود تا مردم از بروز زلزله آگاه شوند.

زلزله‌های بزرگ به زمان بیشتری نیاز دارند تا ایجاد شوند و بنابراین سیستم‌های هشدار دهنده برای زلزله‌های بزرگ در دقایق آخر پیام هشدار دهنده را ارسال می‌کنند. با این توضیح افرادی که در دوربین فاصله جغرافیایی از مرکز وقوع زلزله قرار گرفته‌اند پیش از وقوع امواج S هیچ گونه پیام هشدار دهنده دریافت نمی‌کنند.

با این وجود افرادی که در محدود امواج ضعیف‌تر قرار دارند به سرعت پیام‌های هشدار دهنده را در اختیار می‌گیرند و زمانی که زلزله با ریشتر کمتر زمین را می‌لرزاند مردم مطلع می‌شوند. این اتفاق ده‌ها ثانیه بیشتر به مردم فرصت می دهد و به خصوص افرادی که در کانون زلزله قرار گرفته‌اند زمان بیشتری برای فرار از موقعیت دارند. البته باید توجه داشت که در این سیستم جدید نیز این احتمال وجود دارد که بسیاری از مردم پیام اشتباه دریافت کنند و دانشمندان هنوز در حال کار کردن روی آن هستند.