طرح جامع و ارزان برای پاکسازی اقیانوس آرام از زباله (عکس)

موبنا، رضا خواجه‌وند – همه افرادی که به نوعی علاقمند به محیط زیست هستند «بویان سالت» را مترادف اصطلاح «نابغه جوان» می‌دانند. این مهندس هلندی در سال ۲۰۱۲ میلادی هنوز دانشجو بود که برای نخستین بار مدل مفهومی سیستم پاکسازی اقیانوس را ارایه کرد. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده بود که با استفاده از امواج طبیعی تمام زباله‌های شناور در اقیانوس را جمع‌آوری می‌کرد تا سطح آن را به طور کامل پاکسازی کند.

در سال ۲۰۱۵ میلادی این مهندس جوان که ۲۱ سال سن داشت موفق شد جایزه بزرگ «۲۰۱۵ ایندکس: آوارد» را برای این طرح بزرگ از آن خود کند. هم‌اکنون دو سال از آن زمان گذشته است و آقای سالت مدل مفهومی یک سیستم جدیدتر و پیشرفته‌تر را برای پاکسازی اقیانوس ارایه کرده است. بر اساس آخرین پیش‌بینی‌های صورت گرفته قرار است این اختراع بزرگ طی ۱۲ ماه آینده تمامی پلاستیک‌ها و زباله‌های شناور در اقیانوس آرام را جمع‌آوری کند.

این سیستم جدید در اصل مدل پیشرفته‌ و ارتقا یافته سیستم قبلی موسوم به «اوشِن کلین‌آپ» محسوب می‌شود و کارای آن افزایش یافته است. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده است که پیش‌بینی می‌شود تمام زباله‌های شناور در نیمی از اقیانوس آرام را طی ۵ سال آینده جمع‌آوری کند. بخش نخست این دستگاه هم‌اکنون ساخته شده است و از هم‌اکنون یک طرح دو ساله پیش‌بینی شده است تا مابقی بخش‌های دستگاه تکمیل شود.

ایده اصلی برای توسعه پروژه «اوشِن کلین‌آپ» این است که از امواج طبیعی در اقیانوس استفاده می‌کند تا نیروی لازم برای پاکسازی را به دست آورد. این فناوری یک شبکه دایره‌ای طولانی از موانع شناور را شامل می‌شود که مانند یک خط ساحلی مصنوعی عمل می‌کنند. این فناوری به امواج طبیعی اقیانوس امکان می‌دهد تا زباله‌ها را در قسمت مرکزی ساحل مصنوعی جمع‌آوری کنند. پیش از این طرح دیگری مطرح شده بود تا به واسطه آن شبکه‌ای از کشتی‌ها با هدف پاکسازی اقیانوس وارد عمل شوند که البته مشخص شد اجرای این طرح هزاران سال به طول می‌انجامد و نیاز سرمایه‌گذاری چندین میلیارد دلار است. بر این اساس مدل مفهومی طرح آقای سالت با حداقل هزینه و کارایی بالاتر بسیار مورد توجه قرار گرفت و ساخت آن آغاز شد.

مهم‌ترین قابلیت طراحی «اوشِن کلین‌آپ» یک سیستم لنگر هوشمند است که ساحل مصنوعی را در دل اقیانوس ثابت نگه می‌دارد. بنابراین به جای آنکه موانع شناور برای ثابت ماندن در اقیانوس از لنگرهای سنتی کمک بگیرند، این سیستم هوشمند اطمینان حاصل می‌کند که ساحل مصنوعی با حرکت آهسته‌تر از زباله‌ها تکان می‌خورد و همه آنها را جمع‌آوری می‌کند. به عبارت دیگر می‌توان گفت این ساحل مصنوعی نسبت به حرکت امواج و زباله‌ها ثابت است و همه آنها را در خود نگه می‌دارد.

در طراحی اصلی و اولیه این سیستم یک لنگر واحد برای آن در نظر گرفته شده بود. ولی مدل نهایی ناوگانی از لنگر‌های کوچک برای کاهش سرعت حرکت ساحل مصنوعی را در خود جا داده است. این فناوری یک سیستم لنگری ماژولار را در خود جا داده است که مکانیسم بسیار آسانی دارد و همین مسئله ساخت آن را آسان کرده است. با این توضیحات پاکسازی اقیانوس آرام دو سال زودتر از برنامه‌ای که از قبل پیش‌بینی شده بود آغاز می‌شود.

«بویان سالت» بنیانگذار و مدیرعامل مرکز «اوشِن کلین‌آپ» طی سخنرانی اخیر خود در کشور هلند نحوه کار کردن فناری جدید خود را به نمایش گذاشت و نشان داد نخستین بخش از فرآیند پاکسازی اقیانوس به چه صورت عمل می‌کند: این دستگاه چهار نوار ۱۲ متری را شامل می‌شود.

آقای سالت در این خصوص گفت: «ما در پروژه اوشِن کلین‌آپ همواره به دنبال روش‌هایی می‌گردیم تا بتوانیم فرآیند پاکسازی را سریع‌تر، بهتر و ارزان‌تر انجام دهیم. امروز یکی دیگر از گام‌های مهم در این زمینه برداشته شده است تا به همان سمت برویم. پاکسازی همه اقیانوس‌های جهان هدف اصلی ما است که آن را محقق خواهیم کرد».

او اظهار داشت طرح جامع پاکسازی اقیانوس آرام از اواخر سال جاری میلادی آغاز می‌شود و طبیعت سالم‌تر می‌شود. این فناوری هم‌اکنون در مرحله آزمایشی به سر می‌برد و تقریبا همه مجوزهای لازم برای ورود به اقیانوس آرام را دریافت کرده است. برای توسعه این طرح کارشناسان و متخصصان بزرگی از سراسر جهان همکاری می‌کنند و همین مسئله باعث شده است تا آقای سالت موفقیت خود را در آن صد درصد بداند.