دولت الکترونیک کلید مهاجرت معکوس در کشور

موبنا – وی افزود: باید بتوانیم از طریق دولت الکترونیک و اتصال شبکه‌های ‏ارتباطی، سفر روستایی به شهر را کمتر کنیم و لازم است شرایط رفاهی را برای روستاییان مهیا سازیم.‏ اما دولت الکترونیک چه تأثیراتی بر زندگی روستائیان می‌گذارد و مانع مهاجرت آنها به شهرها می‌شود. «ایران» این موضوع را با کارشناسان حوزه ICT مطرح کرده است.
ماندگاری روستاییان با دولت الکترونیک
«در بسیاری از کشورها مهاجرت از شهر به روستا حتی در حوزه دانشمندان و افراد تحصیلکرده رو به افزایش است و دلیل اصلی آن نیز توسعه دولت الکترونیک و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات است.» علی اکبر جلالی استاد دانشگاه علم و صنعت با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: فناوری اطلاعات این فرصت را فراهم کرده و تقریباً افراد می‌توانند براحتی در منزل یا در روستاهای دوردست از طریق دولت الکترونیک از راه دور کار کرده یا آموزش الکترونیکی انجام دهند. بنابراین اگر در ایران نیز دولت الکترونیک با پهنای باند قابل قبولی ایجاد شود و همزمان مردم را نیز از طریق رسانه‌های جمعی نسبت به خدمات دولت الکترونیک آگاه کرد، به طور قطع فضای لازم برای مهاجرت بخشی از شهرنشینان به روستاها و ماندن روستائیان در مناطق خود حتی نقاط دوردست فراهم می‌شود.
جلالی افزود: با توجه به توسعه فناوری‌های جدید مانند اینترنت اشیا کم کم در بیشتر کشورها، کارهای دانش بنیان و همزمان مشاغل دانش بنیان در روستا‌ها در حال توسعه است. به‌عنوان مثال اگر در زمان قدیم از یک هکتار زمین مقدار محدودی محصول به‌دست می‌آمد که برای آن نیز باید آب زیادی مصرف می‌شد اما این روزها با استفاده از اینترنت اشیا می‌توان آب را به گونه‌ای مدیریت کرد که همزمان چندین برابر محصول و با مصرف آب کمتر از همان زمین به‌دست آورد بنابراین اگر ما نیز به سمت دولت الکترونیک و کاربردهای فناوری اطلاعات در روستاها برویم به طور قطع در روستا‌ها مشاغل جدید و با کیفیت بسیار بالاتری از نظر شغلی نسبت به مشاغل شهری وجود دارند که به این طریق رونق خواهند یافت.
جلالی گفت: فناوری در شهرها توسعه یافت تا از معضلات شهری مانند ترافیک و مشکلات زیست محیطی بکاهد. از سوی دیگر تجارت الکترونیک و بانکداری الکترونیک شکل گرفت تا به کاهش معضلات شهری کمک کند ولی در عمل می‌بینیم که مشکلات پابرجاست و نه تنها مشکلات حل نشده، بلکه افزایش نیز یافته است. بنابراین بهتر است فناوری اطلاعات را به سوی روستاها ببریم از این‌رو شاید دولت الکترونیک بتواند یک گزینه مناسب برای مهاجرت شهرنشینان به روستاها و ماندگاری روستاییان در روستاهای خود باشد.
ایجاد اشتغال نرم
با دولت الکترونیک در روستاها
بالا رفتن ضریب نفوذ اینترنت، راه‌اندازی دولت الکترونیک و بالا رفتن آگاهی و سواد فناوری اطلاعات در جوامع روستایی میزان اشتغال را بالا می‌برد و این اشتغال است که باعث بازگشت روستاییان و موجب ماندگاری آنها در روستای خود می‌شود.
حسین اسلامی قائم مقام مدیرعامل یکی از شرکت‌های حوزه ICT با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: اشتغال‌های امروزی بخصوص در حوزه فناوری اطلاعات به سمت و سوی اشتغال‌هایی از نوع «نرم» می‌رود. روستاییان در فصل‌های خاص دارای شغل پایدار هستند و در دیگر فصول سال شاید شغل پایداری نداشته باشند ولی فناوری اطلاعات به گونه‌ای است که در ساعات مختلف از شبانه روز و تمام فصول مختلف سال مهیا است و می‌توان با آن اشتغال ایجاد کرد.این فعال حوزه فناوری افزود: هزاران کار متنوع از طریق فناوری اطلاعات و دولت الکترونیک می‌توان در روستاها انجام داد که یکی از آنها فرصت گردشگری است. اکنون بعد از برجام حجم پروازهای خارجی به ایران در حال افزایش و تقاضا برای سفر به ایران به‌عنوان توریست زیاد شده است بنابراین یکی از راه‌هایی که می‌تواند به ایجاد اشتغال در روستاهای ایران کمک کند بحث گردشگری است و تنها راه آن نیز دولت الکترونیک و فناوری اطلاعات است. اسلامی گفت: یک روستایی خوشفکر می‌تواند از طریق راه‌اندازی سایتی و فراهم کردن امکانات، گردشگران خارجی را جذب کند کما اینکه نمونه‌های آن اکنون در کشور دیده می‌شود. فرصت گردشگری در روستاها یکی از کارهای بسیار ارزشمند است و اشتغال زیادی مانند خدمات اقامتی، حمل و نقل، سرگرمی و … را فراهم می‌کند بنابراین اگر زیرساخت فناوری را فراهم و تقویت کنند روستائیان می‌توانند از این طریق خود را برای گردشگران نمایان کنند. وقتی روستایی ببیند که برایش زمینه اشتغال فراهم شده و به درآمدزایی رسیده است به شهر مهاجرت نمی‌کند و حتی موجب می‌شود خیلی از مردم برای کسب درآمد به روستاها سفر کنند.
اسلامی افزود: یکی از زیرساخت‌های لازم برای انجام تمام کارهایی که ذکر شد، توسعه دولت الکترونیک است. روستاییان برای انجام کارهای خود به‌عنوان نمونه در حوزه گردشگری نیاز به دریافت مجوزهای مختلفی دارند یا برای راه‌اندازی کسب و کار باید فرد روستایی به چندین مرکز مختلف مراجعه کند تا مجوز بگیرد. معمولاً برای انجام چنین کاری به شهر سفر کرده و پول و زمان هزینه می‌کند تا بتواند بعد از دوندگی‌های زیاد مجوزهای لازم را دریافت کند ولی با توسعه دولت الکترونیک فاصله و زمان کاهش یافته و با کمترین هزینه روستائیان می‌توانند مجوز فعالیت دریافت کرده و درآمدزایی کنند. یا به‌عنوان مثال اگر در روستاها امکانات پزشکی اندک است اکنون می‌توان از طریق فناوری اطلاعات با یکسری از دستگاه‌ها عملاً خدماتی داده شود که در تهران ارائه می‌شود بنابراین لزومی ندارد که روستایی به شهر سفر کند.
این فعال ICT گفت: بنابراین کاری که دولت الکترونیک می‌تواند انجام دهد، تسهیل ارائه مجوزهای لازم به صاحبان کسب و کار است. تأیید افرادی در خارج از تهران برای دورکاری از جمله دیگر کارها است که به زیرساخت‌های فناوری اطلاعات نیاز دارد. از سوی دیگر شناسایی فرد توانمند است تا بتواند با اتصال به دولت الکترونیک در روستا فعالیت کند. با این کارها است که مهاجرت معکوس از شهر به روستا صورت می‌گیرد. در کل دولت الکترونیک می‌تواند امکانات لازم دولتی را برای بهره‌برداری مساوی شهرنشینان و روستائیان فراهم کند بنابراین کلید جلوگیری از مهاجرت به شهر‌ها توسعه دولت الکترونیک است.
توزیع عدالت با توسعه دولت الکترونیک
ارائه خدمات دولت الکترونیک روی بستر اینترنت به نوعی توزیع عدالت است که همواره قشر روستاییان از آن رنج می‌برند و برای دریافت کوچکترین خدمتی باید به شهر مراجعه کنند و هزینه‌های زیادی از لحاظ مادی و غیر مادی متقبل ‌شوند.
مجید حصارکی کارشناس فناوری اطلاعات نیز با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: ۳۰ درصد از جمعیت ایران در روستاها زندگی می‌کنند؛ سرمایه‏ عظیمی از منابع انسانی در روستاها نهفته است بنابراین بهره‌گیری از فناوری ‏اطلاعات و ارتباطات برای کشور ضروری است و می‌‏توان با توسعه فناو‏ری اطلاعات و ایجاد دولت الکترونیک و ایجاد عدالت و برابری برای آن‏ها همانند شهرهای بزرگ گامی مؤثر در راستای ارتقای کیفیت زندگی آنان برداشت و با این اقدام از مهاجرت‏‌های ناگزیر روستاییان به شهرها جلوگیری کرد.
وی افزود: ایجاد یک شغل ثابت در گروه‌های صنعت حداقل ۲۵۰ میلیون تومان برای کشور هزینه خواهد داشت درصورتی که شاید ایجاد این شغل با استفاده از فناوری اطلاعات احتمالاً کمتر از ۱۰۰ برابر آن هزینه در پی دارد و می‌تواند با کمترین هزینه مشکل کار، اقتصاد، مهاجرت به شهر و توزیع عدالت را حل کند.
حصارکی افزود: فناوری ‏اطلاعات و ارتباطات می‌‏تواند دسترسی عمومی به خدمات اولیه مانند آموزش، بهداشت و… را به صورت مستقیم از محل سکونت افراد فراهم کند. از بین بردن موانع جغرافیایی نیز می‌‏تواند در راه‌اندازی کسب و کار و برقراری ارتباط با دیگر گروه‏‌های شغلی داخلی و خارجی اقدامات قابل توجهی داشته باشد و نیرو و توانمندی‏‌های شرکت‌های کوچک در مناطق دورافتاده را تقویت و به آنها کمک کرده تا به بخش عمده‏ بازارهای داخلی و خارجی متصل شوند.

 منبع: روزنامه ایران | نویسنده: سوسن صادقی