طرح جدید عربستان برای مقابله با ایران

موبنا – نشریه بلومبرگ در گزارشی نوشت:عربستان تلاش می کند متحدانش در خلیج فارس را با خود همراه کند تا مطمئن شود، پس از بیش از چهار ماه از برداشتن تحریم ها علیه جمهوری اسلامی، ایران راه همواری برای باز کردن اقتصاد خود به روی جهان در پیش نداشته باشد. ماه گذشته سعودی ها در برابر حرکت در جهت تثبیت قیمت نفت مانع تراشی کردند، زیرا باعث می شد سهم دشمن خونی شان در بازار نفت بیشتر شود. و در دبی، جایی که زمانی دروازه اصلی ایران به جهان بود، حالا تجار ایرانی در گفتگوهای خصوصی از افزایش محدودیت ها گلایه می کنند.

برای عربستان این آخرین دفاع در موقعیتی است که آمریکا را در حال ارزیابی دوباره نقش خود در خاورمیانه می بیند، و از آن سو سرمایه گذاران خارجی را شاهد است که در طمع ورود به آخرین بازار بزرگ دست نخورده جهان خود را آماده می کنند. با این حال، هنوز موانعی بر سر راه تجارت با ایران قرار گرفته که به سعودی ها در رسیدن به مقصودشان کمک می کند: بانک های اروپایی همچنان از ترس تحریم های احتمالی آمریکا نسبت به فعالیت اقتصادی در ایران تردید دارند.

به عقیده پاول پیلار، استاد دانشگاه جورج تاون، چه ایران در انزوا قرار بگیرد، یا به عنوان بازیگر عادی منطقه ای پذیرفته شود، رقابت بر سر جایگاه ایران در منطقه در طول چند سال آینده همچنان ادامه پیدا می کند. او می گوید:« سعودی ها در اردوگاه انزوا-خواهی نمی توانند به پیروزی مطمئن باشند. اما آن ها متحدانی از افراد تندرو در آمریکا دارند که با توافق هسته ای مخالفند».

از زمان کاهش تحریم ها در اوایل سال جاری، نگرانی اصلی سعودی ها این بوده که ایران موج بالقوه ای از سرمایه گذاری را به راه اندازد تا حضور خود در درگیری های منطقه ای را افزایش دهد. این یکی از دلایلی است که سعودی ها تمام تلاش خود را می کنند تا مطمئن شوند سرمایه های خارجی هیچ گاه به ایران راه پیدا نکنند.

هنری اسمیت، مدیر موسسه تحلیل ریسک جهانی در دبی می گوید: «آنچه باعث نگرانی مردم شده، بعضی سخنان سعودی ها درباره قطع تجارت با ایران، و انواع مکانیزم ها و موانع رسمی و غیررسمی است که می تواند از سوی آن ها برای اعمال فشار روی سرمایه گذاران برای وارد نشدن به ایران استفاده شود».

دبی شهری است که همیشه روابط نزدیکی با ایران داشته، اما این روزها تمدید جواز فعالیت اقتصادی برای ایرانی ها دیگر به سادگی گذشته نیست. همچنین دریافت اقامت برای شهروندان دشوار شده، و بنا به گفته فعالان اقتصادی ایرانی، حساب های بانکی ایرانی ها تحت نظارت شدید قرار گرفته اند.

بلومبرگ در تماس با مسئولانی در عربستان و امارات نتوانست اظهارنظر مستقیمی دریافت کند.

شرکت تایمز ایرواسپیس که دفتر اصلی آن در انگلیس بوده و در دبی اقدام به برگزاری رویدادهای مختلف می کند، همایش صنعت هوانوردی ایران را به دلیل تنش های سیاسی لغو کرد. مارک براون، مدیر این گروه در مصاحبه ای گفت: « در حال حاضر حساسیت های بسیاری نسبت به ایران در میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس وجود دارد. به اعتقاد ما اکنون زمان نامناسبی برای برپایی رویدادی مرتبط با ایران است».

عربستان از نفت هم به عنوان سلاحی برای حمله به ایران استفاده می کند. پیش از اجلاس دوحه در ماه گذشته، که تولید کنندگان قصد تثبیت سطح تولید را داشتند،جانشین ولیعهد محمد بن سلمان در دو مصاحبه جداگانه با بلومبرگ گفته بود سعودی ها تنها زمانی با این برنامه پیش می روند که ایران هم در آن شرکت کند. همین باعث شد به آنی این توافق [در لحظات نهایی اجلاس دوحه] برچیده شود، زیرا ایران بحث کاهش تولید را به کلی منتفی اعلام کرده، چون در تلاش است تا بازارهایی که در طول سال های تحریم از دست داده را بازیابی کند.

مصطفی علانی، رئیس واحد دفاع و امنیت مرکز تحقیقات خلیج فارس می گوید: «سیاست نفتی فقط یکی از ابزارها بود. روش دیگر مقابله با سرمایه گذاری ایران در منطقه است. این سیاست تحت حکومت ملک سلمان کاملا روشن و صریح شده. هیچ تردیدی در این باره نیست».

همچنین در ماه گذشته عربستان مانع از گذر پروازهای خطوط هواپیمایی ماهان از حریم هوایی عربستان شد. بر اساس گزارش موسسه کنترل ریسک در ماه آوریل، شرکت های بیمه حمل و نقل و کشتی رانی و کارگزاران از ماه فوریه به مشتریان خود هشدار داده اند به کشتی هایی که نفت ایران را حمل کنند اجازه ورود به آب های عربستان و بحرین داده نمی شود. طبق این گزارش، کشتی هایی که ایران یکی از سه نقطه آخر ورودشان بوده نیاز به دریافت تائید ویژه دارند.

حاکمان سعودی علاوه بر این اقدامات در تلاش برای عمیق تر کردن انزوای سیاسی ایران در خاورمیانه هستند.

ماه گذشته، اردن پس از ملاقات کوتاهی از سوی محمد بن سلمان، سفیر خود را از تهران فرا خواند. ده روز بعد، قراردادی را به امضا رساند که می تواند زمینه ساز سرمایه گذاری چندین میلیارد دلاری سعودی ها در این کشور باشد. در ماه فوریه، عربستان توافق ارسال سلاح به ارزش 3 میلیارد دلار به ارتش لبنان را باطل کرد، زیرا از افزایش نفوذ حزب الله ناراضی بود.

شاشنگ جوشی، پژوهشگر ارشد موسسه خدمات رویال یونایتد در لندن در گفتگوی تلفنی گفت سعودی ها نمی توانند در سطح جهانی کار چندانی برای متوقف کردن ایران انجام دهند، اما «هرجا که بتوانند بر ایران فشار وارد می کنند، تا نفوذ سیاسی و اقتصادی آن را محدود کنند».

اما یکی از مشکلات عربستان آن است که ممکن است دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس آن چنان با عربستان همراهی نکنند.

بحرین تنها کشور عربی دیگر در میان 6 عضو شورای همکاری بود که به همراه عربستان روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرد. کویت در ماه ژانویه سفیرش را از تهران فرا خواند، و امارات سطح روابط خود را به کاردار کاهش داد.

امارات چیز بیشتری برای از دست دادن نسبت به عربستان دارد: ایران پس از هند و چین در رده سوم بزرگترین شرکای تجاری امارات در سال 2015 بود.

جوشی گفت: «ما شاهد مخالفت های اساسی در شورای همکاری خواهیم بود. ایران همین حالا هم در نظام اقتصادی خلیج فارس ادغام شده، و فکر نمی کنم هر کاری هم عربستان بتواند بکند، به این نظام همکاری ها آسیب جدی بزند.

 منبع: انتخاب