چرا به فالگیرها مراجعه می کنیم؟!

موبنا –
لبخندی مرموز روی لبش است، زل زده به چشم هایم انگار بخواهد خودش را خیلی مایل به این کار نشان ندهد ادامه می دهد. سیگار قبلی هنوز توی زیرسیگاری دود می کند که یک نخ دیگر بر می دارد و آتش می زند. هنوز دارد نگاهم می کند تا پاسخم را بشنود. من اما بیشتر بهت زده ام و خیره نگاهش می کنم.

با وجودی که کمتر از چهل سال دارد اما بیشتر دندان هایش ریخته اند و موهای جوگندمی بلند سر و صورتش از دود سیگار زرد شده اند. نخستین بار که درباره کارش به عنوان طالع بین و دعانویس از برخی افراد نزدیک اش خبرهایی شنیدم فکر کردم حتما با پیرمردی رو به رو می شوم در اتاقی مجلل با میزی که رویش انواع ابزارآلات رمل و اسطرلاب قرار دارد. اما وقتی وارد محل کار و زندگی اش شدم اصلا شباهتی با تصورات نداشت.

اتاقی بزرگ و خالی با فرشی رنگ و رو رفته در گوشه اتاق و انبوهی از کتاب های چاپ افست درباره علوم غریبه و جوانی سی و چند ساله که حالا ادعا می کرد می تواند در ازای دریافت مبلغ حدود دو میلیون تومان جنی را به خدمت من درآورد. بنا به ادعای «بهزاد- م» الان حدود سه سال است با جن ها ارتباط برقرار کرده است و توانسته از این راه به بسیاری از شهروندان کمک کند تا مشکلات شان را حل کنند.

چرا به فالگیرها مراجعه می کنیم؟!

به گفته این رمال البته تنها شرط اینکار تعهد کسانی که جن ها را به خدمت می گیرند است تا آنان را برای اذیت دیگران و در راه اعمال و نیت ها ناپسند بکار نگیرند. وقتی از او درخصوص خدمات جن ها به آدمها می پرسم سیگار دیگری روشن می کند و می گوید: خب جن ها خیلی به آدم خدمت می کنند مثلا در برکت دادن به مال و کسب و کار و یا دفع شر و بلا از اهل خانه و جلوگیری از آزار و اذیت جن های بدکار!

البته هیچکدام از این ادعاها معیار درستی برای اندازه گیری و پی بردن به راست و دروغ ادعاهایش ندارد اما می دانم بخاطر اعتیاد شدید به مواد روانگردان برخی او را دیوانه و متوهم می دانند. این در حالی است که هرروز بسیاری برای حل مشکلات خود به مراجعه می کنند و به حرفهایش اعتقاد دارند!

او یکی از چند رمال پایتخت است که بسیاری از شهروندان نامشان را در این خصوص شنیده اند. آنها هم بخت گشایی می کنند و هم جن گیری، از رفع طلسم گرفته تا نامریی کردن افراد!!!

چند می گیری ناپدیدم کنی؟!

شاید باورکردنی نباشد اما اکنون بسیاری نرخ طلسم نامریی کردن افراد در پایتخت را بیش از 2 میلیون تومان ذکر می کنند و حتی در برخی از مکان ها نظیر قهوه خانه ها خفاش های مرده و پوست گربه سیاه نیز که در این کار کاربرد دارد در کنار خرمهره و مهره ما خرید و فروش می شود.
بیشتر آدرس های رمالان را همان افراد به متقاضیان می دهند.

این روزها با گسترش مشکلات اقتصادی و چالش های خانواده ها رمالی و دعانویسی بیش از پیش به یکی از راه های حل مشکلات مردم تبدیل شده است و صدالبته مختص قشر و طبقه خاصی نیست.

از خانواده های ضعیف گرفته تا بسیاری از طبقه مرفه در قالب فال ورق و قهوه و رمل و اسطرلاب تلاش می کنند گره از زندگی خود بگشایند و پیاده روهای شهرها با انبوه فروشندگان کتاب های دست دوم و چاپ افستی مواجه شه است که انواع کنز و کتاب علوم غریبه و نسخه های طلسم و… می فروشند.

چرا به فالگیرها مراجعه می کنیم؟!

این کتابفروشی های سیار انواع کتابهای علوم غریبه را به قیمت های گزافی می فروشند و بسیاری از شهروندان را از روی کنجکاوی و تبلیغات به خرید این کتابها ترغیب می کنند. این روزها در بسیاری از خانه های شهروندان انواع کتاب های کنز و هفتاد و دو دیو و طلسم و… خوانده می شود و اوراد و طلسم های آن درباره غیبت کردن انسان و دستگیری جن و دیدار با ارواح دست به دست می گردد.

این در حالی است که مراجع انتظامی همواره با انتشار هشدارها و برخورد با رمال ها و شیادانی که از زودباوری مردم سوءاستفاده می کنند تلاش کرده است راه را بر این آسیب اجتماعی بسته و جامعه را با زیان های گاه خانمان سوز مراجعه به این افراد آشنا کند.

این روزها با گسترش شبکه های اجتماعی و استفاده گسترده این سوءاستفاده کنندگان از امکانات ابزارهای نوین ارتباطی باعث شده است بازار شایعات بیش از پیش داغ شود و حتی شاهد تبلیغاتی درخصوص خرید و فروش طلسم های ویژه گنج یابی و جن گیری و حتی نامریی شدن!!! در برخی از این شبکه ها باشیم.

چرا به فال گیرها مراجعه می کنیم؟!

خاستگاه این رویکردها در رفتارهای اجتماعی آن چنان که «بهروز سپیدنامه» استاد علوم اجتماعی دانشگاه می گوید ناشی از فرهنگ جامعه و وضعیت اقتصادی و فرهنگی شهروندان است. وی می گوید: در هر باور و فرهنگ جمعی مولفه هایی همچون توسعه یافتگی، باورهای دینی و آگاهی های عمومی افراد پایه های رفتارهای اجتماعی را شکل می دهند و به همین دلیل در شهرهای بزرگتر رمالی به صورت کف بینی و فال قهوه و در شهرها با فرهنگ هنوز کمابیش سنتی آن طالع بینی به شیوه سرکتاب گشودن انجام می گیرد.

به گفته این کارشناس هنوز هم در جوامع سنتی افراد برای اقناع مردم پایه و مرجع طلسم ها را کتاب ها و ادعیه ذکر می کنند اما در شهرهای بزرگ این مرجع ابزارهای مدرنی شبیه فال ورق و قهوه است. با وجود اینکه طی سال های گذشته مسوولان انتظامی و نهادهای فرهنگی تلاش کرده اند نسبت به سودجویی بخری از افراد که در این زمینه فعالیت می کنند به خانواده ها هشدار دهند اما هنوز هم دیده می شود برخی با استفاده از وضعیت و ناآگاهی جامعه نسبت به فریب دادن شهروندان اقدام می کنند.

آنچه در این میان البته تا حدودی توانسته به جامعه و به ویژه خانواده ها آگاهی دهد اجرای طرح هایی نظیر نسیم رحمت است که تلاش می کند از طریق ارایه الگوها و مراجعه قابل اعتماد نسبت به آموزش اصول مذهبی و جلوگیری از تحریف و رواج خرافات در جامعه در کانون خانواده و نسل جوان با هرگونه بدعت گذاری در پایه های اعتقادی و دینی شهروندان مقابله کند.

براساس آمارهای ارایه شده درخصوص این طرح فرهنگی که سال گذشته با محوریت افزایش اطلاعات و آموزه های دینی جامعه انجام گرفت شرکت بیش از 80 درصد از خانواده ها در اجرای این طرح امیدواری بسیاری برای کاهش اینگونه آسیب ها در جامعه به وجود آورد. فعالیت این افراد درحالی است که براساس قانون مجازات فعلی کشور برای برخورد با رمال و جنگیر و… مجازاتی برابر با کلاهبرداری در نظر گرفته شده است و پلیس و دستگاه قضا براساس آن با این افراد که از ایمان های ضعیف و درماندگی افراد سوءاستفاده می کنند، برخورد می کند اما در این زمینه برخی کارشناسان حقوقی بر این باورند که عزم جدی برای برخورد با دعانویس ها وجود ندارد.

چرا به فالگیرها مراجعه می کنیم؟!

قانون درباره رمالی چه می گوید؟

براساس ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، هر کس کار راه حیله و تقلب مردم را به داشتن اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقع امیدوار کند و به یکی از این وسایل وجوه و اموال آنها را تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد به مجازات مقرر محکوم می شود.

طبق این قانون افرادی که به این پدیده مذموم دست بزنند محاکمه و مجازات می شوند. هر چند براساس رویه معمول، برخی قضات از ماده 2 قانون مذکور استفاده کرده و رفتار مرتکبین اینگونه اعمال را منطبق با عنوان مجرمانه تحصیل مال از طریق نامشروع می دانند. برخی هم معتقدند در قانون مجازات اسلامی فعلی عناوین مجرمانه تحت عنوان رمالی، دعانویسی و فالگیری وجود ندارد، اما قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس مصوب 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام با وجود مواد 588 به بعد قانون مجازات درخصوص کلاهبرداری همچنان به قوت خودش باقی مانده است.

با استناد به قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس، ماده یک این قانون می گوید: هرکس از راه حیله و تقلب مردم را به امیدها و اتفاقات واهی فریب دهد و یا مسایل و حوادثی را پیش بینی کند، کلاهبرداری است و وسایل بکار رفته از سوی آنها وسایل متقلبانه است.

فالگیری از جمله جرایمی است که از 66 سال پیش به وضوح در قوانین کیفری کشور از آن سخن به میان آمده اگرچه مجازات آن در طول دوره های مختلف با تغییراتی همراه بوده است.

مطابق قانون مصوب سال 1324، هرگونه اقدام به رمالی، جن گیری و فالگیری جرم محسوب می شود و مطابق بند 18 ماده 3 آیین نامه همین قانون، فرد یا افرادی که از طریق رمالی و پیشگویی در منزل یا مغازه اقدام به فریب مردم کنند و این کار را به عنوان کسب و پیشه خود قرار دهند مرتکب جرم شده و قانون برای این افراد مجازات یک تا 7 سال حبس و جزای نقدی را پیش بینی کرده است.

علاوه بر این، موضوع رمالی و مجازات آن از ابعاد دیگری نیز در قوانین جزایی کشور قابل بررسی و پیگیری است و قضات دادگاه های کیفری معمولا افراد متهم به رمالی و فالگیری را با استفاده از قوانین مربوط به کلاهبرداری و تحصیل مال نامشروع مجازات می کنند و اگر این افراد جرم مستقل دیگری نیز مرتکب شده باشند به مجازات آن جرم محکوم می شوند.

قضات دادگاه های کیفری بعضا با استناد به ماده 2 قانون تشدید مجازات مرتکبان اختلاس، ارتشا و کلاه برداری که در مورد تحصیل مال به طریق نامشروع است، رمالان و فالگیران را مجازات می کنند. براساس این ماده، هر مالی که از طریق غیرمشروع به دست آمده باشد یا مشروعیت قانون و شرعی نداشته باشد، مرتکب آن مجرم شناخته می شود و مجازات آن سه ماه تا دو سال حبس یا جریمه نقدی دوبرابر مال به دست آمده است.

همچنین براساس ماده یک قانون یادشده، هر کسی از راه حیله و قلب مردم را به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب می دهد یا به امور غیرواقع بترساند و از این طریق مالی تحصیل کنند کلاهبردار محسوب می شود و علاوه بر رد اصل مال صاحبش به حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم خواهد شد.

چرا به فالگیرها مراجعه می کنیم؟!

تعریف جرمی به نام رمالی

به گفته ندا سادات پاک نهاد، وکیل دادگستری، از نظر قانون، رمالی، کف بینی و فال گرفتن، امیدوارکردن مردم به امور غیرواقعی و واهی است. چرا که فرد پیشگو با حیله و فریب مخاطب خود را امیدوار می کند و از آینده خبر می دهد. از این راه مال وی را می برد و برای انجام این کار هم یک سلسله صحنه سازی ها و مانورهای متقلبانه انجام می دهد. پس در نتیجه این فرد کلاهبردار محسوب می شود. وی معتقد است: برای اینکه فالگیری یا دعانویسی، کلاهبرداری تلقی شده و مورد پیگرد قانونی قرار بگیرد به شرط «متقلبانه بود وسایل که از آنها برای اغفال دیگران استفاده می شود»، «اغفال شدن و فریب خوردن قربانی که مستلزم آگاهی وی نسبت به متقلبانه بودن وسایل مورد استفاده مجرم است» و «پرداخت مال یا وجه نقد» باید با یکدیگر جمع شود.

این وکیل دادگستری در عین حال می گوید: فالگیری و جادوگری به عنوان جرم مستقل در قوانین کنونی شناخته نشده است. اما علی نجفی توانا، جرم شناس عقیده دارد در مورد رمالی اگرچه می توان به قانونی 1324 استناد کرد، اما معمولا رمالی منجر به تحصیل مال نامشروع بشود، متهم تحت عنوان کلاهبردار تحت پیگرد قرار می گیرد و ماده یک قانون تشدید مجازات ارتشا و کلاهبرداری، در مورد او اعمال می شود که حبس و جزای نقدی است. برای ایجاد وحدت رویه در این زمینه، لایحه جدید قانون مجازات اسلامی که اکنون مراحل نهایی تصویب خود را مجلس شورای اسلامی می گذراند نه تنها رمالی، بدعت در دین و فالگیری را به وضوح جرم شناخته است، بلکه مجازات آن را نیز افزایش داده و برای مرتکب آن، اعدام تعیین کرده است.

مال و رمال ها!

در مجموعه، به نظر می رسد برای مقابله با رمالان و فالگیران در جامعه خلا قانونی نداریم اما کارشناسان معتقدند مجازات قانونی به تنهایی برای کاهش این جرم کافی نیست و تقویت اعتقادات دینی و ارتقای سطح فرهنگی جامعه نقش موثری در کاهش جرم رمالی و فالگیری خواهدداشت، امری که همت بیشتر علمای دینی، مراکز آموزشی و رسانه های گروهی را می طلبد.

خرافه گرایی ریشه در جهل و ناآگاهی دارد و مادامی که این چهل ریشه کن نشود، دکان رمالان و دعانویسان از بین نمی رود. هرچند تحصیلات و طبقه اجتماعی فرد می تواند در افزایش آگاهی وی نقش موثری ایفا کند، اما آگاهی صرفا ناشی از رفاه اجتماعی و سواد نیست و گواه این امر رواج قابل توجه خرافه در میان جوانان تحصیل کرده و متعلق به طبقه مرفه جامعه است.

منبع:ماهنامه دنیای زنان | نویسنده: حسین خدنگ