دونالد ترامپ و آينده برجام

قابل تصور نيست كه مردم آمريكا آن قدر نزول كرده باشند كه ترامپ در قرن ۲۱ رئيس‌جمهور آمريكا شود. سال‌ها پيش در رقابت مشابهي بري گلد واتر (Barry GoldWater) كه به ميزان ترامپ فاشيست نبود، شكست سنگيني را نصيب حزب جمهوري خواه كرد. بنابراين فرض پيروزي ترامپ يك فرض بعيد و درحد غير ممكن است و اگر ترامپ يا افكار مشابه ترامپ بخواهند درانتخابات آمريكا به قدرت برسند، به سادگي نخواهد توانست برجامي كه محصول كار مشترك ايران با ۱+۵ است را ناديده بگيرند.

البته آمريكايي‌ها درصورت پيروزي تندروها در انتخابات مي‌توانند به صورت يك جانبه هرگونه تصميمي را اتخاذ كنند. زيرا برجام به صورت كلي استقلال عمل ايران و حتي كشورهاي آن سوي ميز مذاكره را نفي نكرده است، بلكه تحريم‌هاي بين‌المللي كه از سوي سازمان ملل متحد به دليل فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران و عدم پاسخگويي دولت وقت از طرف سازمان ملل وضع شده بود، توسط برجام لغو شده است.

بنابراين ايالات متحده هم نمي‌تواند به صورت يك جانبه قوانين سازمان ملل را نقض كند. اما اين احتمال وجود دارد چنانچه جمهوریخواهان پيروز ميدان شوند به دلايل ديگري غير هسته‌اي مرتكب اعمال تحريمي عليه ايران شوند و اگر اين اتفاق بيفتد نيروهايي در ايران وجود دارند كه تمايل به ترک اجرای برجام دارند.

واقعيت اين است كه ايران و آمريكا درحال حاضر درحالت يك جنگ نهفته هستند و حتي روزي ممكن است شخصي مانند ترامپ اين جنگ را از حالت نهفته خارج سازد. مساله آمريكا و ايران مساله روابط دوجانبه نيست، مساله اين دو كشور بر سر رژیم‌صهیونیستی است. آنها درخاورميانه با ايران سرستيز دارند و آمريكا نيز حامي و پشتيبان آنهاست. لذا از اين جهت بعيد است منطقه نيز به صلح پايداري دست يابد. توافق برجام بين ايران و۱+۵ منوط به مساله هسته‌اي است و هر كدام از دو طرف بخواهند تعهدات خود را نقض كند طرف مقابل هم اختيار نقض توافق را دارد. البته ممكن است آمريكا به دلايل و بهانه‌اي تعهدات خود را نقض كند، اما بايد ديد ساير اعضاي ۱+۵ چه موضعي در مقابل تصميم آمريكا خواهند گرفت؛ زيرا ايران مانع صلح بين‌الملل نشده است و در نتيجه ساير اعضاي ۱+۵ نيز ملزم نيستند كه ازآمريكا تبعيت كنند.

در واقع اينكه آمريكا نخواهد با ايران معامله‌اي انجام دهد، كشورهاي ديگر را ملزم نمي‌كند كه از تحريم‌هاي آمريكا پيروي كنند. مگر اينكه آنها بخواهند جداگانه به آمريكا بپيوندند. بنابراين اينكه جمهوریخواهان خواهان لغو برجام هستند، قابل طرح نيست و تنها شعار‌هاي انتخاباتي است تا شايد افكار عمومي آمريكا به آنها راي دهند. در صورتي كه حتي اعضاي حزب جمهوریخواه در مقابل اقدامات جنون آميز ترامپ ايستاده‌اند و در حال مبارزه با وي هستند.

البته جاي تعجب است كه چرا افرادي به ترامپ تا اين مرحله راي داده‌اند. ترامپ نيز احساس مي‌كند كه حزب جمهوریخواه وي را كنار خواهد گذاشت؛ به همين دليل اعلام كرده درصورتي كه كانديداي جمهوریخواهان نشود، به صورت مستقل درميدان رقابت باقي خواهد ماند.

طرح اين موضوع دليل برضعف ترامپ است كه با وجود پيروزي درچند ايالت مي‌داند جمهوریخواهان وي را تحمل نخواهند كرد. به نظر مي‌رسد كه آمريكايي‌ها درانتها به اين نتيجه خواهند رسيد كه بايد در رابطه با ايران منطقي رفتار كنند و تحت تاثير تل‌آویو و رياض قرار نگيرند.