فرمان خصوصی‌ سازی به «جاده مخصوص»

همایش سوم صنعت خودرو ایران دیروز در حالی به پایان رسید که طی آن، حسن روحانی رئیس‌جمهوری نیز به‌عنوان «میهمان ویژه» پشت تریبون رفت و علاوه‌بر ابلاغ سیاست‌های خودرویی دولت، رسما از خودروسازان دنیا برای حضور در ایران دعوت کرد. این در شرایطی بود که در روز اول همایش نیز وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیران عامل خودروسازی کشور از شرکت‌های خارجی دعوت کردند تا به ایران آمده و در صنعت خودرو سرمایه‌گذاری کنند.

اصل برگزاری همایش خودرو دقیقا همین ارسال دعوت‌نامه برای خودروسازان خارجی بود، چه آنکه از نظر دولت، رشد و توسعه خودروسازی کشور بدون شراکت و همکاری با خارجی‌ها، نه اینکه امکان نداشته باشد؛ اما بسیار هزینه بر و طولانی مدت است. بر این اساس، در هر دو روز همایش موردنظر، مسوولان کشور بر لزوم شراکت و همکاری خودروسازان ایرانی با خارجی‌ها تاکید و از آنها (شرکت‌های خارجی) برای آمدن به «جاده مخصوص» دعوت کردند.

از آن سو نمایندگان شرکت‌های خودروساز، قطعه‌ساز و طراحی دنیا نیز در جریان سخنرانی‌های خود در همایش خودرو، بر عزم جزم خود برای شراکت با خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی تاکید و عنوان کردند که قصد دارند سال‌ها در ایران بمانند. اما دومین روز همایش بین‌المللی خودرو ایران دیروز با سخنرانی محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت آغاز شد و وی در اظهارات خود از حذف قیمت‌گذاری دستوری خودرو خبر داد. نعمت‌زاده با تاکید بر اینکه طبق سند توسعه خودرو، این صنعت باید در سال 2025 میلادی به جایگاه اول در منطقه، پنجم در آسیا و یازدهم در جهان دست پیدا کند، افزود: طبق این سند، باید سهم خودروسازی از تولید ناخالص ملی به چهار درصد و سهمش از ارزش افزوده بخش صنعت نیز به 20 درصد برسد و علاوه‌بر سه میلیون دستگاه خودرو سواری، 120 هزار دستگاه محصول تجاری سبک و سنگین نیز تولید شود.

وزیر صنعت با تاکید بر اینکه 50 درصد خودروهای آینده ایران بر مبنای طراحی داخلی خواهد بود، ادامه داد:خودروسازان و قطعه‌سازان باید سه درصد از فروش خود را به تحقیق و پژوهش اختصاص داده و در مسائلی مانند کاهش مصرف سوخت و آلایندگی و رسیدن به استانداردهای بین‌المللی، سرمایه‌گذاری کنند. نعمت‌زاده اما در انتهای اظهاراتش باز هم بر لزوم خروج قیمت‌گذاری خودرو از زیر نظر دولت تاکید کرد و گفت که طبق سند توسعه، قیمت خودرو باید بدون دخالت دولت و بر اساس منطق تعیین شود.

پیغام روحانی به خودروسازان داخلی و خارجی

اما پس از سخنرانی وزیر صنعت، معدن و تجارت، حسن روحانی رئیس‌جمهوری پشت تریبون قرار گرفت و اگرچه اظهاراتش را با گریزی به انتخابات اخیر آغاز کرد، اما در نهایت به سراغ خودروسازی رفت و از یک سو این صنعت را لازمه رشد اقتصادی کشور دانست و از سوی دیگر، بابت حذف حمایت‌های دولتی از صنعت خودرو هشدار داد. روحانی اظهارات خود را با این جمله آغاز کرد که «رضایت مردم از اهمیت ویژه‌ای برای دولت برخوردار است»، گویی می‌خواست از همان ابتدا به خودروسازان کشور گوشزد کند باید کیفیت و قیمت محصولات خود را بر اساس رضایتمندی مشتریان تعریف کنند. وی با بیان اینکه مسیر برای حرکت و رشد صنعت خودرو در کشور باز شده است، گفت: اینکه دروازه‌ها را ببندیم و خودرویی تولید و به ملت تحمیل کنیم و بگوییم همین است که هست، چنین منطقی را دولت ابدا نمی‌پذیرد.

رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه «همه باید رضایت مردم را جلب کنیم و باید در این مسیر قدم‌های جدی در بخش خودرو برداریم»، تاکید کرد: خودروسازی در ایران باید به‌طور کامل خصوصی‌سازی و رقابتی شود. وی ادامه داد: دولت در این سال‌ها، با ممنوعیت واردات برخی خودروها و اعمال تعرفه‌های سنگین از خودروسازی حمایت کرده، اما این حمایت دولت نمی‌تواند دائمی باشد. رئیس‌جمهوری با بیان اینکه دولت خود را در نهایت ملزم به رضایت مردم می‌داند و ما باید در این راستا گام‌های بعدی خود را در صنعت خودرو برداریم، تاکید کرد: آنچه برای دولت اهمیت دارد این است که صنعت خودرو کشور باید از کیفیت لازم و قدرت رقابت برخوردار باشد، حال آنکه حمایت بی‌حد و حصر به معنای خروج از رقابت جهانی و پایین آمدن کیفیت در خودروسازی خواهد بود. روحانی اما در بخش دیگری از اظهارات خود به مساله آلودگی هوا پرداخت و گفت: کاهش آلودگی، ضرورتی است که موجب تأمین سلامت مردم می‌شود و ما نمی‌توانیم هر خودرویی را با هر کیفیتی در مصرف انرژی قبول کنیم و از همین رو محیط زیست باید به‌عنوان اولویت در صنعت و بخش‌های مختلف بنگاه‌های اقتصادی باشد.

روحانی افزود:البته ما نمی‌توانیم به‌خاطر محیط زیست، خودروسازی را تعطیل کنیم و با این حساب باید صنعتی با کیفیت بالا و آلودگی کمتر داشته باشیم که مصرف انرژی در آن به حداقل برسد. رئیس‌جمهوری با بیان اینکه برای رسیدن به صنعتی قابل‌قبول و با کیفیت، دو راه وجود دارد، گفت: راه اول این است که منتظر بمانیم تا تحقیقات داخلی به نتیجه رسیده و از پس آن، خودروهایی در مقیاس استاندارد جهانی تولید کنیم و راه دوم مشارکت با خارجی‌ها است و این راه، سریع‌تر ما را به هدف می‌رساند. وی ادامه داد: امنیت جان و سلامت مردم و سلامت محیط زیست، میزان مصرف انرژی و حضور ایران در صحنه‌های جهانی از مواردی است که باید در صنعت خودرو مدنظر قرار گیرد. رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه خودروی داخلی خوب و قابل رقابت، وسیله افتخار و زینت ایرانی‌ها خواهد بود، تاکید کرد: خودروی ایرانی این توانمندی را دارد که با حرکتی صحیح، به تیراژ سالانه 2 تا 3 میلیون دستگاه رسیده و بخشی از آن نیز به خارج از کشور صادر شود.

روحانی اما در ادامه با بیان سه اصل دولت در صنعت خودرو، گفت: خصوصی‌سازی، رقابتی‌کردن و صادرات، اصول دولت در بخش خودرو است و تا این اصول محقق نشود به اهداف خود در این صنعت نخواهیم رسید. رئیس‌جمهوری همچنین به صنعت قطعه کشور هم گریزی زد و تاکید کرد که قطعه‌سازان نیز باید در سطح بین‌المللی و کیفیت قطعات جهانی باشد. روحانی با بیان اینکه از حضور شرکت‌های خودروساز در ایران برای مشارکت با خودروسازان داخل کشور به‌منظور کسب بخشی از بازار داخلی و خارجی استقبال می‌کنیم، گفت: شرکت‌های خارجی توجه داشته باشند که ایران کشوری دارای امنیت و ثبات مثال‌زدنی در منطقه و جهان است، منتها آنها نباید نگاه شان به بازار خودروی ایران صرفا مصرفی باشد.

خروج سایپا از مه؟

همایش سوم صنعت خودرو اما دیروز در حالی به پایان رسید که اخبار و شایعات زیادی در طول دو روز برگزاری آن به گوش رسید. در این بین، شنیده می‌شد که فولکس واگن با شرکت بخش خصوصی ماموت‌دیزل به توافق نهایی دست یافته و قرار است حضور دوباره خود در ایران را با این شرکت استارت بزند. با این حال البته برخی روایات نیز از تداوم مذاکرات فولکس با کرمان خودرو حکایت دارد و مدیر عامل گروه خودروسازی کرمان هم تاکید کرد که مذاکرات با فولکس همچنان در جریان است. هرچه هست به‌نظر می‌رسد فولکس در نهایت از بین ماموت دیزل و کرمان خودرو، یکی را به‌عنوان شریک خود در ایران انتخاب خواهد کرد.

دیگر موضوعی که در حاشیه همایش صنعت خودرو به گوش رسید، خروج سایپا از مه بود، شرکتی که طی یکی دو هفته گذشته به شدت درگیر شایعات مربوط به تغییر و تحولات مدیریتی شده بود. بر این اساس شنیده‌ها حکایت از آن دارد که غائله این شرکت پایان یافته و تصمیم گرفته شده دو نفر از اعضای هیات‌مدیره سایپا (رضا نوروززاده و حسن عموزاده) از هیات‌مدیره خارج و جای آنها را محمدعلی سید ابریشمی و امیرحسین قناتی بگیرند، اتفاقی که به معنای عدم تغییر در صندلی مدیرعاملی دومین خودروساز بزرگ ایران و ماندن مهدی جمالی در جمع نارنجی‌های جاده مخصوص است.

176/