چهار عنصر یک رابطه فرا زناشویی
آن وقت خواهیم دید که روابط فرازناشویی چه بر سر خانوادهها آورده است!؟ گرچه بررسی پرونده هزار خانواده جداشده در تهران حکایت از آن دارد که ۴۰ تا ۴۵ درصد جداییها بهدلیل نداشتن مهارت لازم در روابط جنسی بوده است و همچنین بخش قابل توجهی از جداییها بهدلیل اعتیاد یکی از همسران رقم خورده است …
آن وقت خواهیم دید که روابط فرازناشویی چه بر سر خانوادهها آورده است!؟ گرچه بررسی پرونده هزار خانواده جداشده در تهران حکایت از آن دارد که ۴۰ تا ۴۵ درصد جداییها بهدلیل نداشتن مهارت لازم در روابط جنسی بوده است و همچنین بخش قابل توجهی از جداییها بهدلیل اعتیاد یکی از همسران رقم خورده است ولی در میان کسانی که دچار طلاق عاطفی هستند، بیشترین دلیل مراجعه به دادگاهها روابط فرازناشویی است. روابطی که ممکن است حتی به طلاق هم منجر نشود، ولی به گسست ناشی از طلاق عاطفی دامن میزند و ارکان خانواده را برای همیشه متزلزل میکند.
به راستی چرا زن و شوهر، به دنبال روابط فرازناشویی میروند؟ آیا یکی از طرفین یا هر دو به دنبال تامین نیازهای عاطفی و جنسی خود هستند؟ آیا سختگیری مرد یا بیمبالاتی زن، مجوزی برای طرف مقابل جهت برقراری رابطه فرازناشویی میتواند باشد؛قبل از آنکه به دنبال پاسخی مناسب برای پرسشهایمان برآییم، به ارائه تعریفی علمی از این زاویه میپردازیم.
دکتر امان ا… قرائی مقدم، جامعهشناس و پژوهشگر مطرح کشورمان مهمان «قانون» بود تا با هم به واکاوی این موضوع بپردازیم. او با تاکید بر اینکه روابط فرازناشویی تعاریف مختلفی دارد، در تعریف مختصر این رابطه میگوید: «رابطه خارج از روابط زناشویی به رابطهای گفته میشود که یکی از زوجین رابطه عاطفی، کلامی یا جنسیای را با فرد دیگری خارج از قراردادی که با همسرش دارد برقرار کند که این رابطه همراه با پنهانکاری است.» به این ترتیب سه عنصر رابطه «کلامی»، «عاطفی» و «جنسی» همراه با «پنهانکاری» و «خارج از قرارداد با همسر» میتواند شامل رابطه فرازناشویی شود.
دلایل روی آوری به رابطه فرازناشویی
بنابراین مشخص شد که رابطه فرازناشویی، صرفا رابطه جنسی را شامل نمیشود. بلکه ممکن است رابطهای کلامی یا عاطفی نیز در زمره رابطه فرازناشویی قرار گیرد. یعنی در واقع خیانت، صرفا محدود به برقراری رابطه جنسی با شخصی جز همسر نمیشود و اگر رابطهای کلامی و عاطفی همراه با پنهانکاری نیز برقرار شود، خیانت به حساب میآید، گرچه طبیعی است که این نوع خیانت کمرنگتر و قابل بخشودگی است تا نسبت به خیانت جنسی. قرائی مقدم یکسری از عوامل را در بروز خیانت موثر میداند. وی ازدواجهای اجباری، تلافی خیانت طرف مقابل، ارضا نشدن نیازهای جنسی، هجمه سریالهای رسانهها و شبکههای ماهواره ای بیگانه، ترویج لودهگری، هرزهگری و بیان بیپرده روابط نامشروع، نوع خانواده، نوع سرپرست، سابقه کودکی و مراوده با افراد بیبند و بار را از آن دست علتهایی دانست که در احتمال بروز خیانت موثر هستند.
تاثیر اعتقادات دینی در جلوگیری از خیانت
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه «اعتقادات دینی تاثیر بسیار زیادی در جلوگیری از خیانتها دارد» خاطرنشان کرد: جامعه ما در برزخ بین ارزشهای ملی و مذهبی فرو رفته است؛ کمرنگ شدن ارزشها و هنجارهای اعتقادی و معنوی در جامعه ایران به فروریختگی فرهنگی و شکسته شدن حرمتها منجر شده است. روابط فرازناشویی یا خیانت به همسر طی چند سال اخیر به یکی از معضلات اجتماعی تبدیل شده است. وقتی صحبت از این نوع ارتباط میشود منظور رابطه پنهانی است که یک فرد متأهل با فرد دیگری که همسرش نیست، برقرارمی کند. پدیده غیر اخلاقی و غیر شرعی که مفهوم آن تخطی از پیمان بین زوجین در مورد انحصار مسائل عاطفی و جنسی است. معضلی که در اغلب موارد مخفی مانده و گاهی افشای ناخواسته آن سبب فروپاشی نظام خانواده و یا وقوع یک جنایت میشود. البته خیانت زن و مرد در طول تاریخ وجود داشته اما امروزه نحوه خیانت و ابزارهای آن تغییر کرده است.
نیاز اقتصادی، مصرف الکل، در دسترس نبودن همسر و دیگر موارد
قرائی مقدم یکسری دلایل فردی و اجتماعی دیگری را نیز در وقوع رابطه فرازناشویی موثر میداند. وی نارضایتی از روابط زناشویی، ماجراجویی و تمایل به تنوع یا هیجان، انتقام یا خشم، سوء ظن و انتقام گیری از همسر، احساس عدم امنیت، بلوغنایافتگی، نیاز اقتصادی و مالی، چشم و هم چشمی با اطرافیان، در دسترس نبودن همسر، مصرف دارو و الکل و ویژگیهای شخصیتی را از دیگر عوامل مؤثر در شکلگیری روابط فرازناشویی عنوان کرد. وی همچنین ادامه داد: البته ناگفته نماند امروزه تنوعطلبی مردان باعث ضعف قوای جنسی آنان شده و چون غریزه جنسی همسران خود را برآورده نمیکنند، زنها هم به دنبال روابط فرا زناشویی میروند. تغییر سبک زندگی از الگوی اسلامی _ ایرانی به الگوی رفتاری غربی تحت تأثیر ماهواره و اینترنت از علتهای دیگر ازدیاد این آسیب اجتماعی است. فیلمهای ماهوارهای در زمینه روابط فرا زناشویی و روابط بیرون از چارچوب منطقی و قانونی است. همزادپنداری با هنرمندان اینگونه فیلمها نیز باعث گرایش زنان به روابط فرا زناشویی می شود. نوع ازدواج (اعم از سنتی، دانشجویی، همکاری و دوستی خیابانی)، سطح تحصیلات زن و شوهر، منطقه و محل سکونت، اشتغال زنان و از بین رفتن هیجان در زندگی زناشویی نمونههایی از این عوامل به حساب میآیند.
مراقبت از تاثیر منفی فضای مجازی
این جامعهشناس با اشاره به موضوع فضای مجازی ادامه داد: در زندگی خانوادگی، زوجین وظیفه دارند برای استفاده از فضای مجازی در خانه قوانینی واضح، صریح، روشن و قابل اجرا، وضع کنند و خودشان و فرزندان تابعش باشند. این قوانین کمک میکند آنها مسخ این فضا نشوند. ساعت کار، ساعت تفریح وساعت ارتباط با اعضای خانواده باید در این قوانین لحاظ شود. دلیل مهم شکل گیری این نوع روابط در جامعه متأسفانه توسعه فناوری است . استفاده از اینترنت و مشاهده شبکههای ماهوارهای در کشور رواج یافته و ناآگاهی خانواده از خطرات آن باعث شده است ضمن گسترش این گونه ارتباطات غیر اخلاقی، بنیان بسیاری از خانوادهها تحت اثرات تخریبی این نوع ارتباط متزلزل شود.
پیامدهای رابطه فرازناشویی بر اقتصاد خانواده
نکته دیگر در روابط فرازناشویی تاثیر آن بر اقتصاد خانواده است. دکتر قرائی مقدم در بیان تاثیر منفی اینگونه رابطه بر خانواده تصریح کرد: این رابطه از لحاظ اقتصادی نیز مضر است، یعنی اینکه مرد حقوق خود را باید برای دو خانواده تقسیم کند که برای زندگی مشترک مشکل ساز است یا حتی در برخی از رابطهها مرد بخش عظیمی از درآمد خود را به رابطه فرازناشویی اختصاص میدهد که همسرش مجبور است برای خرج زندگی خود شاغل شود که خود این شاغل شدن برای زن میتواند آسیبهای دیگری داشته باشد. بنابراین با کمی دقت متوجه میشوید که آسیبهای اجتماعی به هم گره خورنده است و زمانی که یک آسیب _ ولوکوچک_ اتفاق میافتد پشت آن پیامدهای ناگواری در پی خواهد بود. زمانی که در درون خانواده، زن و مرد با یکدیگر همدل و همرنگ و هم زبان نباشند، اقتصاد خانواده شکست میخورد. حتی والدین در تربیت و پرورش فرزندان با مشکل مواجه هستند چراکه موفقیت روابط عاطفی و اقتصادی خانواده در تربیت فرزندان موفق تاثیرگذار است. وی تاکید میکند: زن و مردی که پایبندی ای به اصول زناشویی ندارند از لحاظ معنویات ضعیف هستند؛ از لحاظ اخلاقی و ارزشهای فرهنگی ضعیف هستند. تحت تاثیر رسانهها هستند بنابراین آموزش نحوه پایبندی به این خانواده باید از طریق آموزش و پرورش صورت بگیرد؛ از طریق رادیو و تلویزیون و مطبوعات القاشود. رسانهها میتوانند از طریق حکایتهای اخلاقی، موسیقی و هنر اینگونه تعلیمها را به فرزندان آموزش دهند. اما در رسانههای بصری همانند تلویزیون شاهد هستیم که به جای نشان دادن روابط صمیمانه میان زن و مرد نوع دیگری از رابطه که همان خیانت است را به وفور در سریالها و فیلمهای سینمایی نشان می دهند
179/