استادان آمريكايی در دانشگاه تهران

تعداد دانشجويان فارغ‌التحصيل از حدود 150 هزار نفر در دهه 60 به حدود 5/ 4 ميليون نفر در دهه 90 رسيده است. با اين وجود، كم و كاستي‌هايي همچون تنزل كيفيت آموزشي در دانشگاه‌هاي كشور به عنوان بخشي از نارسايي‌ها در امر آموزش همچنان وجود دارد.

اين در حالي است كه اغلب دانشگاه‌هاي كشور چندان برجسته نيستند و شايد بتوان ضعف بار علمي در اين نهادها را از طريق اساتيد خارجي حل و فصل كرد. در سال‌هاي اخير نيز وزارت علوم با تغيير برخي حداقل‌هاي لازم و تسهيل شرايط باعث بروز رقابت‌هاي ناسالم و ناخوشايند بين مراكز آموزشي كشور در پذيرش دانشجو شده است. در واقع، اين اقدام فقط از لحاظ كمي تعداد دانشگاه‌هاي كشور را افزايش داده، اما از لحاظ كيفي فقط بار علمي در نهادهاي آموزشي تنزل يافته است.

جذب اعضاي هيات علمي خارجي در دانشگاه تهران

روز گذشته رئيس دانشگاه تهران از جذب اعضاي هيات علمي خارجي در اين دانشگاه خبر داد. محمود نيلي احمدآبادي با اشاره به فعاليت‌هاي بين‌المللي اين دانشگاه اظهار داشت: دانشگاه تهران، برگزاري دوره زبان‌هاي غيرفارسي را آغاز كرده است. او با بيان اينكه با اين برنامه مي‌توانيم دانشجوي خارجي بيشتري جذب كنيم، از برنامه دانشگاه تهران براي جذب اعضاي هيات علمي خارجي خبر داد. رئيس دانشگاه تهران همچنين از برگزاري دوره‌هاي مشترك با دانشگاه‌هاي آمريكا و فرانسه و توسعه ارتباط با دانشگاه‌هاي اروپايي خبر داد و گفت: تبادل هيات‌هاي دانشگاهي و همچنين اعزام اساتيد و دانشجويان به دانشگاه‌هاي خارج از كشور تغيير عمده‌اي داشته است، البته معتقدم تحول و تغيير اساسي بعد از پياده‌سازي تفاهم‌نامه‌هايي است كه به امضاي دانشگاه‌ها رسيده است.

نيلي به بازديد رئيس پارلمان اروپا از دانشگاه تهران اشاره كرد و گفت: در اين ديدار توسعه همكاري‌هاي علمي و دانشگاهي بين ايران و اتحاديه اروپا مورد بحث قرار گرفت. او همچنين ضمن اشاره به حضور وزير خارجه يونان در دانشگاه تهران، حضور هيات‌هاي خارجي در دانشگاه‌هاي كشور را اقدامي مثبت ارزيابي كرد و گفت: در اين ديدار نيز بر توسعه روابط علمي و دانشگاهي ميان دو كشور تاكيد شد. رئيس دانشگاه تهران ادامه داد: در تفاهم‌نامه با دانشگاه فرانسه موضوعاتي همچون تسهيل برقراري ارتباطات علمي در حوزه آب و محيط زيست، همكاري در ايجاد مركز منطقه‌اي بازيافت آب، توسعه برنامه‌هاي مشترك آموزشي و پژوهشي و تربيت دانشجو و تبادل استاد مطرح شده است.

نيلي احمدآبادي ضمن اشاره به اينكه دانشگاه تهران بيشترين دانشجوي خارجي را دارد، گفت: هم‌اكنون دانشگاه تهران، داراي ۱۲۰۰ دانشجوي خارجي است. او در ادامه اظهار اميدواري كرد در صورت حل شدن بحث سوييفت، دانشگاه تهران بهتر شناخته خواهد شد. به گزارش ايلنا، رئيس دانشگاه تهران ارائه دوره‌ها به زبان غير فارسي را از ديگر برنامه‌هاي دانشگاه عنوان كرد و گفت: در حال حاضر ميانگين نسبت استاد به دانشجو ۱ به ۲۱ است.

كميت فداي كيفیت

موضوع كيفيت آموزش در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي كشور در سال‌هاي اخير مورد بحث بسياري از صاحب نظران عرصه آموزش و پژوهش كشور بوده است. از آنجا كه رسالت اصلي اين مراكز، تربيت نيروهاي متخصص و متعهد براي خدمت به كشور است، بي‌شك توجه به كيفيت آموزش ارائه شده در دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي كشور كه اثرات آن به طور مستقيم در كارايي دانش‌آموختگان اين مراكز قابل مشاهده است، از اهميت بسيار بالايي برخوردار است. يك عضو كميسيون آموزش مجلس درباره وضعيت علمي دانشگاه‌هاي كشور و حضور اساتيد خارجي براي ارتقاي بار علمي دانشگاه‌ها به «آرمان» مي‌گويد: حضور اساتيد خارجي براي ارتقاي بار علمي در دانشگاه‌هاي كشور چندان نتيجه بخش نيست.

عبدالواحد فياضي مي‌افزايد: ورود اين اساتيد دليلي براي ارتقاي بار علمي در دانشگاه‌هاي كشور محسوب نمي‌شود. به گفته او قبل از هر اقدامي بايد دليل بروز افت تحصيلي را در نهادهاي علمي كشور مورد ارزيابي قرار داد و در اقدام بعدي براي اين مساله راه حل ارائه داد. در واقع با بررسي دلايل بروز افت تحصيلي در دانشگاه‌هاي كشور از سوي وزارت علوم بعيد به نظر مي‌رسد كه حضور اساتيد خارجي بتواند در حل اين مشكل آموزشي نتيجه‌بخش باشد. اين عضو كميسيون آموزش مجلس تاكيد مي‌كند: در برخي رشته‌هاي تحصيلي حضور اساتيد خارجي مي‌تواند در ارتقاي بار علمي جامعه تاثيرگذار باشد، اما ورود استاد براي تدريس در تمامي رشته‌ها چندان منطقي نيست و بعيد به نظر مي‌رسد كه اين اقدام بتواند در ارتقاي سيستم آموزشي كشور تاثيرگذار باشد.

فياضي درباره سطح علمي دانشگاه‌هاي كشور مي‌گويد: كم و كيف وضعيت علمي دانشگاه‌ها بر اساس معيارهاي بين الملي مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد. اين معيار‌ها و استانداردها نشان‌دهنده وضعيت بار علمي دانشگاه‌هاي كشور در جهان هستند. اين عضو كميسيون آموزش مجلس درباره چگونگي ارتقاي بار علمي در دانشگاه‌هاي كشور مي‌افزايد: براي پيشرفت‌هاي علمي نيازمند برنامه‌ريزي‌هاي علمي كامل و جامع هستيم. اين امر نيازمند برنامه ريزي كلان است و به طور مقطعي نمي‌توان در اين زمينه تصميم‌گيري و برنامه‌ريزي كرد. به گفته او وزارت علوم بايد در اين راستا با استفاده از ظرفيت نخبگان كشور و به كارگيري انديشمندان داخلي اين موضوع را مورد ارزيابي قرار داده و نتايج آن را به عنوان راه حل و خط مشي دانشگاه‌هاي كشور در دستور كار قرار دهد.

فياضي در پاسخ به اين سوال كه در چند سال اخير شاهد تعدد و تنوع دانشگاه‌هاي كشور بوده‌ايم، به نظر شما اين جمعيت انبوه تا چه حد در تنزل بار علمي دانشگاه‌هاي كشور تاثيرگذار بوده اند، تصريح مي‌كند: افزايش كمي دانشگاه‌ها در دو دهه اخير يكي از دلايل تنزل بار علمي در كشور محسوب مي‌شود. در هر زمينه‌اي هر قدر كميت افزايش يابد به همان نسبت كيفیت نيز تنزل مي‌يابد. با توجه به اينكه تشكيل دانشگاه‌هاي آزاد، علمي كاربردي، پرديس‌ها و… سهم قابل توجهي در جمعيت فارغ‌التحصيلان دانشگاهي و مراكز دانشگاهي كشور دارد، اما در اين دانشگاه‌ها آن‌طور كه بايد و شايد به بار علمي توجه نشده است.

به گفته او نتيجه كاهش كيفيت آموزش در مراكز آموزش عالي كشور، صدور مداركي است كه از پشتوانه تخصصي و تعهدي كافي برخوردار نيستند. البته لازم به ذكر است كه دانشگاه‌هاي معتبر كشور و اساتيد متعهد مشغول به خدمت در اين دانشگاه ها، همچنان به رسالت واقعي خويش واقفند و در حفظ كيفيت آموزش مي‌كوشند. اما نگاهي كلي به فضاي فعلي حاكم بر محيط‌هاي آموزشي كشور حكايت از آن دارد كه كاهش كيفيت آموزش در بسياري از مراكز دانشگاهي و عدم برنامه ريزي وزارت علوم براي ارتقاي آموزش و رفع مشكلات موجود باعث سرخوردگي شديد قشر جوان، با استعداد و علاقه‌مند به رشد علمي شده است.

176/