بي برنامگي را عشق است!

فرشيد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ اسحاقي: آن گونه که اتحادیه آبمیوه بستنی و کافی شاپ تهران خبر داده، بر اساس این بخشنامه، واحدهای صنفی زیرمجموعه این اتحادیه نه‌تنها مجاز نبودند که از علایم و نمادهای این روز استفاده کنند،  بلکه باید مانع از بزرگداشت این روز توسط مشتریان‌شان هم شوند! طبق بخشنامه اداره اماکن با موضوع مقابله با ترویج فرهنگ منحط غرب موسوم به روز ولنتاین، واحد‌های صنفی به هیچ عنوان حق تبلیغ و عرضه اجناس با نام و علایم ولنتاین را ندارند و هیچ‌گونه تجمع دختران و پسران و اهدای نماد‌هایی چون عروسک و گل و شکلات و… نباید در واحد صنفی به‌وجود بیاید در غیر این‌صورت عواقب ناشی از آن به عهده شخص و واحد صنفی است. بر اساس بخشنامه اداره اماكن، اصناف حق تبلیغ و عرضه اجناس با نام و علایم این روز را ندارند و نباید اجازه دهند مشتریان در محدوده مغازه ایشان، به یکدیگر هدیه ولنتاین دهند. تاملي بر اين دو تذكر نشان می‌داد كه اجرای آن در عمل با مشکلات زیادی رو به رو است چراكه نمی‌توان مانع از واردات اجناس با علایم مربوط به ولنتاین یا نشانه‌های این جشن فرنگی به کشور شد  و اجازه نداد این اقلام در بازار توزیع شده و به فروش برسند و از سويي نيز نظارت بر نشست و برخاست در رستوران ها و كافي شاپ ها امري به ظاهر نشدني است. در عمل نیز روز گذشته شاهد آن بودیم که با وجود ممنوعیت‌ها  اما ولنتاین از سوی گروه‌هایی از جوانان پاس داشته شد تا بار دیگر ضرورت برنامه ریزی برای اجرای برنامه‌های مورد توجه و علاقه جوانان در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی احساس شود.
بخشنامه هايي كه كم اثر است
اما با وجود اين دستورالعمل كه مشابه آن نيز در سال‌هاي قبل مطرح شد، رستوران‌ها، کافی شاپ‌ها و هرجا که محلی برای نشست دو و چند نفر است، دیروز شاهد حضور جوانانی بود که در پی خرده فرهنگی وارداتی، «ولنتاین» را به جشن نشته بودند. در مغازه‌هایی از معابر شهر تهران همچون میرزای شیرازی و ولیعصر و دیگر شهرهای بزرگ کشور کالاهایی به رنگ «قرمز» برای هدیه دادن در روز ولنتاین عرضه شد و بازار عروسک و شکلات و البته یک شاخه گل سرخ نیز داغ بود. علاوه بر ویترین پر زرق و برق و قرمز شماری از مغازه ‌ها، در روزهاي اخير بازار سفارش های اینترنتی ولنتاین داغ شد.بازاري که در آن عروسک و شکلات حرف اول را داشت و با قیمت های بعضا بالا به فروش رسيد. حتی در این بین برخی رستوران ‌ها و کافی شاپ ‌ها پکیج های ولنتاینی عرضه کرده تا به نوعی مشتری جذب کنند. «ولنتاین» مناسبت غربی و فرهنگ وارداتی به نام روز عشق است که چند سالی است میان جوانان باب شده و همه ساله در روز ۲۵ بهمن مطابق با ۱۴ فوریه همراه با آداب و رسوم به خصوصی برگزار می‌شود. با آنکه در روزهای گذشته و همچون چند سال اخیر، دستورالعمل‌هایی برای ممنوعیت عرضه کالاهایی که نماد ولنتاین است، صادر شد اما بازهم گروه‌هایی از جوانان دیروز و دیشب را به شادباش ولنتاین گذرانده و روزی احساسی را پشت سر گذاشتند. اینکه چرا با وجود تکرار همه ساله ولنتاین و نکوهش‌هایی که مسولان برای اجرای این فرهنگ غربی دارند، بازهم گروه‌های جوانان به آن میل نشان می‌دهند،  سوالی است که پاسخ آن در نبود برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی برای تعلقات جوانان و نیازهای آن‌ها و اتکای صرف به برخوردهای انتظامی و قهری جست‌و‌جو می‌شود. چنانچه امسال نیز شاهد اعلام بخشنامه‌های برخورد کننده با ولنتاین بودیم اما در عمل، گروه‌هایی از جوانان به پاسداشت اين خرده فرهنگ غربی پرداختند!
برنامه بدهيد و مقابله كنيد
کار‌شناسان معتقدند در شرایطی که توسعه ارتباطات سبب ورود هرچه بیشتر فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌های غربی به کشور شده است،  مسئولان باید با حساسیت و جدیت بیشتر به برنامه ریزی‌های صحیح فرهنگی در پر کردن اوقات فراغت جوانان و توجه به نیازهای عاطفی، احساسی، فرهنگی و اجتماعی آنان بپردازند تا به نوعی اثر فرهنگ‌های غربگرا در کشور به حداقل رسد. چنانچه در مورد روز ولنتاین و بیان عشق و دوست داشتن جوانان به یکدیگر، در فرهنگ غنی ایرانی مناسبت‌هایی برای بزرگداشت، احترام و علاقه به یکدیگر وجود داشته است که به هر دلیلی، نتوانسته‌اند جای ولنتاین را بگیرند. گفته می‌ شود که در ایران باستان، بیست قرن پیش از میلاد روزی موسوم به روز عشق بوده است. این روز در تقویم جدید ایرانی دقیقا مصادف با ۲۹ بهمن، یعنی تنها ۴ روز پس از ولنتاین غربی است و «سپندارمذگان» یا «اسفندارمذگان» نام دارد. ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده‌ است که ایرانیان باستان این روز را روز بزرگداشت زن و زمین می‌دانسته اند. فلسفه بزرگداشت این روز به عنوان «روز‌عشق» به این صورت بوده است که در ایران باستان هر ماه را 30 روز حساب می‌ کردند و علاوه بر اینکه ماه ‌ها اسم داشتند، هر یک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند. به‌عنوان مثال روز اول «روز‌اورمزد»، روز دوم، روز بهمن معنی «سلامت، اندیشه» که نخستین صفت خداوند است، روز سوم اردیبهشت یعنی «بهترین راستی و پاکی» که باز از صفات خداوند است، روز چهارم شهریور یعنی «شاهی و فرمانروایی آرمانی» که خاص خداوند است و روز پنجم «سپندار مذ» بوده است. سپندار مذ لقب ملی زمین است  یعنی گستراننده، مقدس، فروتن. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می‌ ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می‌ نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می‌دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندارمذگان را به‌عنوان نماد عشق می‌ پنداشتند. از سویی در فرهنگ اسلامی نیز روزهایی چون سالروز ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت زهرا (س) مناسبتی نیکو برای ابراز علاقه و دوست داشتن میان مردم است اما همه این مناسبت‌ها گویا در برابر فرهنگ وارداتی غربی رنگی ندارند و از دیگر سو برنامه‌هایی جدی و موثر از سوی مسئولان فرهنگی و اجتماعی کشور در این حوزه مشاهده نشده و صرفا دستورات انتظامی و قهری صادر می‌شود.
كاركردهاي اقتصادي مناسبت ها
ولنتاین اگرچه برای برخی حاوی مضامین عاطفی است  اما کارکردهای اقتصادی فراوانی دارد. نظام سرمایه داری از طریق تبلیغات، آیین عشق و مهرورزی را وسیله ای برای فروش وکسب منفعت خود کرده است و «دوستی» را با سود کلانی می‌ فروشد. یادمان نرود که ولنتاین یکی از آیین ‌های فرهنگ غربی است که با توجه به توانایی رسانه های بین ‌المللی و تکنولوژی های ارتباطی و اطلاعاتی در انتقال و اشاعه‌ فرهنگ ‌ها، در سال های اخیر در فرهنگ ایران به غلط اهمیت بسیاری یافته است. شاید بیگانگی با فرهنگ باستانی ایرانی، دلیل روی آوردن به چنین آیین و رسومی باشد که جوانان ما را وام دار دیگر فرهنگ ‌ها می‌ سازد و در شرایط کنونی برخورد مسئولان فرهنگی ایران در این خصوص بیشتر به نادیده گرفتن آن محدود می‌ شود، لذا باید برخورد هوشمندانه ای در مواجهه با این هجمه داشته باشند.

179/