در مورد یک سرطان زنانه

به خصوص پس از یائسگی علایم بیماری سرطان دهانه زهدان در ابتدای امر یعنی قبل از تهاجم به قسمت‌های عمقی دهانه زهدان هیچ‌گونه علامتی ندارد. سرطان وقتی خود را نشان می‌دهد که پیشرفت کرده باشد. نخستین علامت لکه‌بینی به هنگام مقاربت یا درحالت طبیعی است. این بدان معنی است که سلول‌های سرطانی به سیستم عروقی و لنفاوی نفوذ کرده و احیانا خود را فراتر از دهانه زهدان رسانیده‌اند.

چنانچه بیمار باز تعلل کند و خود را به پزشک نرساند، نفوذ سلول‌ها بیشتر شده و ترشحات خونی دایمی و بدبو می‌شود. متأسفانه در این مرحله درمان قطعی میسر نیست و اقدامات درمانی فقط چند سال به عمر بیمار اضافه می‌کند.

چنانچه بیماری تشخیص داده نشود و باز هم پیشرفت کند، ترشحات فوق‌العاده بدبو فضای زندگی را برای اطرافیان نیز غیرقابل تحمل می‌کند. بالاخره نفوذ سرطان در عمق لگن، فشار روی اعصاب حسی می‌آورد و بیمار از درد دایم رنج می‌برد.

در موارد پیشرفته‌تر سلول‌های سرطانی به مثانه و روده نیز نفوذ می‌کند و موجب بی‌اختیاری ادرار و مدفوع می‌شود که واضح است در این حالت دیگر درمانی برای بیمار وجود ندارد و به ناچار از بین خواهد رفت. لذا هنگامی که می‌گوییم سرطان صددرصد درمان‌پذیر است، گزافه‌گویی نیست. اگر بیماری را قبل از حالات تهاجمی آن تشخیص دهیم، درمان قطعی امکان‌پذیر است.

درمان سرطان دهانه زهدان

درمان سرطان دهانه زهدان به دو طریق، یکی از طریق عمل جراحی و دیگری با استفاده از اشعه‌ایکس (رادیوتراپی) انجام می‌شود.

درمان جراحی چنانچه بیمار در مراحل اولیه و قبل از تهاجم سلولی مراجعه کند، درمان بسیار ساده است. در نزد بانوان جوان که مایل به داشتن فرزند هستند، می‌توان به برداشتن دهانه زهدان اکتفا کرد.

درمان سرطان دهانه زهدان به ٤ طریق امکان‌پذیر است:

١- با جراحی، ناحیه سرطانی را برداشته و هر ٦ماه یک‌بار با آزمایش ترشحات بیماری را دنبال کرد.

٢- با اشعه لیزر ناحیه سرطانی را برداشت.

٣- با انجماد، ناحیه سرطانی را منهدم و درمان را پیگیری کرد.

٤- زهدان‌برداری که مناسب‌ترین روش در سنین بالاست.

درشرایطی که سلول‌های سرطانی خاصیت تهاجمی پیدا کرده‌اند، تنها راه چاره عمل جراحی وسیع است. یعنی باید رحم و دهانه زهدان و یک‌سوم فوقانی مهبل و کلیه غدد لنفاوی داخل لگن را برداشت.

این عمل دقیق نیاز به پزشک باتجربه دارد. طبیعی است که عوارض بعد از عمل به مراتب بیشتر از یک زهدان‌برداری معمولی خواهد بود.

چنانچه غدد لنفاوی خارج شده، آثاری از سلول‌های سرطانی داشته باشند بعد از دوران نقاهت، باید اشعه‌درمانی (رادیوتراپی) انجام گیرد.

اشعه‌درمانی

گاهی برحسب مورد پزشک، بیمار را از ابتدا تحت درمان با اشعه قرار می‌دهد. طبق آمار نتایج اشعه‌درمانی و عمل جراحی تقریبا یکسان است.

در بعضی موارد پزشک به هر دو روش متوسل می‌شود و ابتدا بیمار را تحت درمان با اشعه قرار می‌دهد و پس از گذشت یک یا دوهفته عمل جراحی انجام می‌شود. به‌ هرحال میزان موفقیت درمان سرطان دهانه زهدان بستگی عمده به نوع و درجه پیشرفت سرطان دارد. به عبارت دیگر هر قدر سلول تشکیل‌دهنده سرطان فعال‌تر و میزان پیشرفت بیماری سریع‌تر باشد، نتایج حاصله از درمان کمتر است. بنابراین بهتر است این بیماری هرچه زودتر تشخیص داده شود و تحت درمان مناسب قرار گیرد.

عوارض پس از عمل

از آن‌جایی که عمل سرطان دهانه زهدان جراحی بزرگی است، عوارض پس از عمل نیز بیشتر است. شایع‌ترین آن تب است که با تجویز داروهای لازم درمان می‌شود. عارضه دیگر چرک‌کردن جای عمل است که باید به نوبه خود تحت مراقبت قرار گیرد.
عارضه مهم‌تر که به هنگام عمل جراحی ممکن است اتفاق بیفتد، صدمه به حالب (مجرایی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه هدایت می‌کند) یا پارگی مثانه است که هر دو عارضه بسیار جدی است و جراح درحین عمل باید پیوسته متوجه باشد که حتی‌الامکان به این دو عضو بسیار مهم صدمه نرسد.

خونریزی درحین عمل جراحی یا پس از آن نیز ممکن است عارض شود که باید پیوسته مورد توجه جراح قرار گیرد. لخته‌شدن خون در وریدهای اصلی به نوبه خود آزاردهنده و ممکن است به ندرت موجب مرگ بیمار شود.

در درازمدت تورم پاها می‌تواند بروز کند که نتیجه برداشتن غدد لنفاوی لگن است و در این حالت خروج جریان لنف در پاها مختل و موجب بروز تورم می‌شود. در سال‌های اخیر توصیه می‌شود، قبل از اشعه‌درمانی بیمار چند دوره تحت شیمی‌درمانی قرار گیرد و سپس با اشعه معالجه شود. گفته می‌شود شیمی‌درمانی سلول‌های سرطانی را نسبت به اشعه حساس‌تر می‌کند.
منبع: کتاب «درباره جراحی چه می‌دانید؟»