همه‌چيز درباره پوكي استخوان

البته سرعت اين روند در تمام عمر فرد يكسان نيست، به طوريكه توده استخواني در سنين 20 تا 30 سالگي به حداكثر ميزان خود مي‌رسد و سپس به تدريج كاهش مي‌يابد. حداكثر توده استخواني در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل ارثي، تغذيه، فعاليت بدني و شيوه زندگي در طول دوره رشد بستگي دارد. اگر ميزان تخريب استخوان بيش از ساخته شدن آن باشد، فضاهاي بين شبكه‌هاي داخلي استخوان بزرگ مي‌شود و اصطلاحا پوكي استخوان اتفاق مي‌افتد. در اين وضعيت استخوان ضعيف شده و با كوچك‌ترين ضربه دچار شكستگي مي‌شود. اين پديده در سنين سالمندي شايع است، اما با اقدامات ساده‌اي مي‌توان آن را به تاخير انداخت يا از شدت آن كاست. اهميت پوكي استخوان در اين است كه اغلب تا زمان شكستگي استخواني علامتي ندارد. ستون فقرات، استخوان ران، لگن، مچ دست و انتهاي ساعد به ترتيب شايع‌ترين محل‌هايي هستند كه در اثر پوكي استخوان دچار شكستگي مي‌شوند. بسياري از شكستگي‌هاي ستون فقرات فقط با درد شديد پشت همراه هستند و علامت ديگري ندارند. انحراف ستون مهره‌ها در اثر جوش خوردن خودبه‌خودي آنها مي‌تواند از علائم اين بيماري باشد.

عوامل منجر به پوكي استخوان

سن: با بالا رفتن سن، تراكم استخوان در هر دو جنس به تدريج كاهش مي‌يابد، به طوريكه از حدود 40 سالگي اين تراكم بين نيم تا يك درصد در سال كاهش مي‌يابد.

جنس: پوكي استخوان در زنان به دليل كم بودن توده استخوان و پديده يائسگي شايع‌تر است.

يائسگي و كاهش هورمون‌هاي جنسي: هورمون‌هاي جنسي نقش مهمي در استحكام استخوان‌ها دارند. بنابراين هر عاملي از جمله يائسگي كه باعث كاهش اين هورمون‌ها شود، پوكي استخوان را تسريع مي‌كند.

سابقه فاميلي: در صورت وجود سابقه شكستگي در بستگان نزديك، احتمال ابتلا به شكستگي تا دو برابر افزايش مي‌يابد.

نژاد و عوامل ارثي: نژاد آسيايي و افرادي كه پوست و موي روشن دارند، بيشتر در معرض پوكي استخوان هستند.

جثه بدني: استخوان‌بندي ظريف و جثه كوچك‌تر موجب افزاش احتمال پوكي استخوان مي‌شود.

بيماري‌هاي همراه: برخي بيماري‌ها نظير بيماري‌هاي مزمن كبد و كليه، ديابت نوع يك، افزايش هورمون تيروئيد و پاراتيروئيد، اختلالات هورمون‌هاي جنسي، اسهال مزمن، برخي سرطان‌ها، بي‌اشتهايي عصبي و پيوند اعضا ابتلا به پوكي استخوان را افزايش مي‌دهند.

مصرف داروها: مصرف طولاني مدت داروهاي حاوي كورتون، داروهاي ضد صرع و داروهايي كه براي درمان بيماري‌هاي تيروئيد مصرف مي‌شوند، موجب بروز پوكي استخوان مي‌شوند.

ورزش و فعاليت بدني: ورزش سبب افزايش رشد استخواني به ويژه دوران كودكي و بلوغ مي‌شود و اگر مناسب و مستمر باشد، افزايش تراكم استخواني را در بر دارد.

مصرف دخانيات و الكل: مصرف دخانيات شامل سيگار، قليان، پيپ و چپق موجب اختلال در جذب كلسيم و ساخت استخوان، يائسگي زودرس، كاهش وزن و تخريب هورمون‌هاي جنسي مي‌شود كه به تسريع پوكي استخوان مي‌انجامد.

پوكي استخوان چگونه منجر به شكستگي مي‌شود؟

مسلما استخوان‌هايي كه استحكام كافي براي حفظ تعادل بدن نداشته باشند، به راحتي متعاقب نيروهاي جزيي مانند زمين خوردن يا سقوط از پله، دچار شكستگي مي‌شوند. به همين دليل شايع‌ترين شكستگي‌هاي ناشي از پوكي استخوان؛ سقوط و زمين خوردن است. عواملي مانند عوامل محيطي، نور كم، اختلال بينايي، فراموشي، استفاده از داروهاي خواب‌آور در افزايش احتمال سقوط و شكستگي نقش دارند.

راه‌هاي پيشگيري از پوكي استخوان

بنابر اعلام مركز مديريت بيماري‌هاي غيرواگير وزارت بهداشت، براي پيشگيري از پوكي استخوان از منابع كلسيم و ويتامين «د» به اندازه كافي در رژيم غذايي خود استفاده كنيد، از مصرف دخانيات به هر شكل خودداري كنيد، ورزش مستمر و مناسب را در برنامه خود بگنجانيد، غلات، لبنيات، حبوبات، سبزي، ماهي و ميوه را در رژيم غذايي خود قرار دهيد، از مصرف نوشابه و قهوه خودداري كنيد، روزانه شش تا هشت ليوان آب بنوشيد.

دلايل خوب براي مصرف عدس و لوبيا

حبوبات سرشار از مواد مغذي بوده و براي سلامتي فوق‌العاده‌اند. در ادامه دلايل خوب براي مصرف عدس و لوبيا مطرح مي‌كنيم.

لوبيا؛ هميار لاغري: بر اساس نتايج پژوهش جديد افرادي كه لوبياي بيشتري مصرف مي‌كنند در مقايسه با افرادي كه خود را از اين ماده غذايي محروم كرده‌اند به ميزان 27 درصد كمتر در معرض چاقي مفرط قرار مي‌گيرند و لاغرتر هستند. لوبياها سرشار از فيبرهاي محلول در آب هستند براي همين احساس سيري طولاني مدتي ايجاد مي‌كنند. به عنوان مثال يك فنجان لوبياي سياه 60 درصد از نيازهاي روزانه ما به اين فيبرها را تأمين مي‌كند.

عدس؛ تأمين‌كننده‌ آهن: حبوبات و به ويژه عدس سرشار از آهن هستند. يك فنجان عدس 37 درصد نيازهاي روزانه ما به آهن را تأمين مي‌كند. توصيه مي‌كنيم در كنار عدس يك ماده غذايي يا آب ميوه سرشار از ويتامين C مصرف كنيد. به خاطر اينكه ويتامين C باعث مي‌شود آهن بيشتر جذب بدن شود.

عدس و لوبيا از ابتلا به سرطان پيشگيري مي‌كند: محققان بعد از بررسي اطلاعات غذايي 90630 زن بين 26 تا 46 سال به اين نتيجه رسيده‌اند زن‌هايي كه در هفته حداقل دو مرتبه لوبيا و عدس مصرف كرده‌اند در مقايسه با افرادي كه در هفته فقط يك مرتبه از اين مواد غذايي مصرف مي‌كنند 25 درصد كمتر در معرض ابتلا به سرطان سينه قرار مي‌گيرند.

لوبيا باعث توليد آنزيم‌ها مي‌شود: يك فنجان لوبيا به‌ويژه لوبيای قرمز تأمين‌كننده 34 درصد نياز روزانه ما به مس است. مس براي توليد آنزيم‌هاي مورد نياز بدن لازم است و نقش مهمي در توليد رنگدانه‌هاي پوست و بافت‌هاي رابط بدن دارد.

حبوبات باعث تنظيم فشار خون بالا مي‌شود: نتايج پژوهشي كه در استراليا انجام شده است نشان مي‌دهد كه پروتئين و فيبرهاي حلال به پيشگيري از فشار خون بالا كمك كرده و فشار خون را تنظيم مي‌كند.

عدس از ابتلا به نقص مادرزادي جنين پيشگيري مي‌كند: خانم‌هايي كه به فكر مادر شدن هستند بايد به ميزان كافي فولات دريافت كنند. اين ويتامين به پيشگيري از نقص لوله عصبي كمك مي‌كند. يك فنجان عدس 90 درصد نياز روزانه به فولات را
تأمين مي‌كند.

179/