فیلمسازی که تاوان مستقل بودنش را داد

سیروس الوند، که به نمایندگی از کانون کارگردانان در این مراسم حاضر شده بود با بیان اینکه شاید 71 سال برای عمر یک انسان کم نباشد،‌ اظهار کرد: اما برای یک هنرمند سال‌هایی که کار می‌کند و اجازه دارد اثر هنری خلق کند، عمر محسوب می‌شود و به این دلیل عمر فریبرز صالح کم بود که این کم‌کاری ایشان دلایل زیادی داشت.

وی با اشاره به ساخت فیلم «سفیر» در سال 61 گفت: این اولین فیلم تاریخی سینما محسوب می‌شود که بعدها بسیاری خواستند نام آن را به نام خودشان بزنند. صالح از اتمسفر سیدالشهدا برایمان فیلم ساخت و جای سوال است که چرا جای کار برای او به وجود نیامد.

وی افزود: این فاخرنویس‌ها،‌ فاخرساز‌ها‌ و کسانی که رانت فاخر دارند‌، هیچ‌وقت این امکان را برای صالح فراهم نکردند. حسرت خیلی چیزها به دل‌مان مانده و این هم به آن حسرت‌ها اضافه شد.

«محمود قنبری»، از مدیران دوبلاژ هم با اشاره به سابقه فعالیت دوبلاژ فریبرز صالح گفت: او جزو نسل دوم دوبله بود که وارد این کار شد و پس از چند سال برای تحصیل کارگردانی عازم لندن شد و بعد از بازگشت فیلم ماندگار «سفیر» را ساخت و کارهای دیگری که به «شیخ مفید» رسید که در آن کار با هم همکاری داشتیم.

«حسن فتحی» از دیگر فیلمسازان در این مراسم هم با بیان اینکه “گردآمدیم برای بدرقه یکی از فیلمسازان بزرگ کشورمان” اظهار کرد: درباره آثار فریبرز صالح صحبت شد. چیزهایی که در حافظه ملت ما ثبت و ضبط شده‌اند. اما او در زمینه دیگری هم هنرمندی کرد و معتقدم صالح یکی از مستقل‌ترین فیلمسازان این مملکت بود و تاوان مستقل بودنش را هم داد.

وی افزود: زندگی صالح الگوی خوبی برای علاقه‌مندان به فیلمسازی است، آن هم در زمانی که حقیقت‌ها را گم کرده‌ایم. او به خیلی از چیزها نه گفت و کارگردانی بود که زیر نظر فیلمسازان مطرح خارجی سینما را یاد گرفت و به وطن بازگشت تا شاگردان خوبی پرورش دهد و امیدوارم راهش مانا باشد.

علی دهکردی هم به عنوان نایب رئیس انجمن بازیگران با بیان اینکه “فریبرز صالح را جز در شکل استوار خودش در شکل دیگری نمی‌توانم تصور کنم” گفت: حسرتی که آقای الوند اشاره کردند، برای ما مضاعف است و همه ما از من به عنوان بازیگر و همه سینما این حسرت را می‌خوریم.

وی افزود: ما باید همیشه در حسرت روزگار بگذرانیم. کسی که یکبار برای فریبرز صالح بازی کرده باشد‌، حسرت کار کردن با چنین کارگردانی را برایش باقی می‌ماند. من افتخار همکاری با ایشان را در کاری داشتم که برایم دانشگاهی محسوب می‌شد.

علی رویین‌تن هم در سخنانی با اشاره به ساخت فیلم «مرگ پلنگ» توسط فریبرز صالح گفت: ما امروز شاهد مرگ پلنگی هستیم، او پلنگید و فیلم نساخت و کسانی که باعث شدند او فیلم نسازد و این پلنگ تنها بمیرد،‌ در واقع او را بزرگتر کردند.

مسعود نجفی، رئیس کانون طراحان و مدیران تبلیغات سینما هم به نمایندگی از جامعه رسانه‌ای ضمن تسلیت به خانواده فریبرز صالح اظهار کرد: به واسطه دوستی با پسر این مرحوم، سال‌ها افتخار هم‌کلامی با ایشان را داشتم و افسوس می‌خورم از اینکه سینما و تلویزیون از تجارب گران‌بهای فریبرز صالح که در نتیجه ساخت فیلم «سفیر» با امکانات اندک اوایل انقلاب به دست آورد،‌ استفاده نکرد.

وی ادامه داد: او بارها از طرح‌ها و فیلمنامه‌های آماده‌اش سخن گفته بود، به خصوص از فیلمنامه‌ای که درباره یکی از یاران امام حسین(ع) داشت و حتی تا مرحله ساخت هم پیش رفته بود. اما به دلایلی امکانش فراهم نشد و او هم فیلمسازی نبود که با هر شرایطی تن به کار کردن بدهد.

حمید دهقان پور از اساتید سینما با یادآوری حضورش در کنار فریبرز صالح در فیلم «مرگ پلنگ» به خواندن قطعه شعری اکتفا کرد و گفت: بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران، چون سنگ لاله خیزد روز وداع یاران.

«پویا صالح»، فرزند بزرگ فریبرز صالح آخرین نفری بود که به پشت تریبون رفت و با تشکر از حضور حاضران اظهار کرد: برایم بسیار سخت است که عشقم مقابلم خوابیده و من صحبت کنم. پدرم به ما عشق ورزیدن را یاد داد و علی‌رغم گلایه‌ای که از جامعه و کارش داشت، اما حواسش به همه بود و به همه احترام می‌گذاشت.

از جمله حاضران در این مراسم می‌توان به حبیب ایل بیگی، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، ناصر عنصری، قائم‌مقام خانه سینما و سینماگرانی چون منوچهر مصیبی‌، اصغر همت،‌ کاظم بلوچی‌، پرویز پورحسینی‌، افشین زینوری، منوچهر والی‌زاده‌، اصغر سمسارزاده‌، فرامرز روشنایی‌، همت مومیوند،‌ فرامرز روشنایی‌، مهدی میامی‌، اکبر سنگی‌، مرتضی ضرابی‌، مریم معترف، تورج نصر‌، مهدی خادم‌ و هوشنگ گلمکانی اشاره کرد.

اجرای این مراسم را کامران ملکی، دبیر هیات مدیره خانه سینما برعهده داشت که با اشاره به سوابق هنری فریبرز صالح گفت: امروز مرد بزرگی بدرقه می‌شود که همیشه از خوش‌نامان و بزرگان سینما بوده است.

ملکی همچنین از تشییع یدالله نجفی، صدابردار فقید سینما در روز دوشنبه در همان مکان خبر داد.

مجلس ترحیم فریبرز صالح روز سه‌شنبه از ساعت 15:30 تا 17 در مسجد حجت ابن الحسن (ع) در خیابان سهروردی برگزار می‌شود.

مراسم تشییع فریبرز صالح با خواندن نماز میت توسط حجت‌الاسلام میهن آبادی در خانه سینما به پایان رسید و پیکر این فیلمساز فقید برای دفن در قطعه هنرمندان به بهشت زهرا (س) منتقل شد.

176/